Parki krajobrazowe 1.pdf

(11031 KB) Pobierz
„
U Prusów – byłych mieszkańców tych ziem istniały święte gaje,
pola i rzeki, gdzie ani rąbano, ani orano lub koszono, ani ryb ło-
wiono, ani wody pito, ani do brzegów przybijano, dokąd niepro-
szony wejść nie śmiał”
P. Dusburg
Nie ma już miejsc nietkniętych przez człowieka, ale przyroda Warmii i Mazur zachowała swe bo-
gactwo i piękno, a miejscami nawet pierwotną dzikość. Prawie świętymi gajami stały się rezerwaty ścisłe
i ostoje rzadkich zwierząt, którym polskie prawo zapewnia „święty spokój”, tworzy dla nich strefy ochron-
ne i broni przed nieproszonymi gośćmi. Poza tym jednak niemal wszystkie obszary są dostępne, a ich go-
ścinni gospodarze zapraszają do odpoczynku wśród jezior i lasów.
Bardzo urozmaicona rzeźba terenu Warmii i Mazur została ukształtowana przez lodowiec skan-
dynawski. Lasy zajmują około 30% obszaru województwa warmińsko-mazurskiego, wody powierzchnio-
we pokrywają 5,7%, w tym jeziora 4,8% obszaru. Znaczna różnorodność siedlisk, stosunkowo niewielkie
uprzemysłowienie i urbanizacja, pozwoliły na przetrwanie bogactwa flory.
Jedną z przyrodniczo-turystycznych atrakcji regionu stanowi jego bogata awifauna. Stwierdzono
tu występowanie ok. 280 gatunków ptaków, w tym 196 to ptaki lęgowe, 59 przelotne i koczujące a 31
obserwowane sporadycznie. Charakterystyczne dla Warmii i Mazur jest występowanie licznych populacji
dużych gatunków ptaków: kormorana, łabędzia niemego, żurawia, bociana białego i czapli siwej, bielika,
orlika krzykliwego. W regionie występują wszystkie polskie lęgowe perkozy: dwuczuby, rdzawoszyi, za-
usznik i perkozek. Ozdobą wód są łabędzie. Podczas jesiennych i wiosennych przelotów pojawiają się ła-
będzie małe i krzykliwe gniazdujące daleko na północ od Polski. Wśród kilku gatunków kaczek największą
osobliwością jest hełmiatka. Jeziora: Drużno, Karaś, Jeziorak, rozlewiska k. Morąga to miejsca gniazdo-
wania gęgawy. Oprócz tej gęsi, w regionie można obserwować, ale tylko na przelotach, wielkie stada gęsi
zbożowych i białoczelnych.
Wśród ornitologów region znany jest głównie jako ważna ostoja ptaków drapieżnych. Gniazduje
tu ok. 160 par bielika, co stanowi ok. 30% jego krajowej populacji. Prawie połowa polskich rybołowów,
w ilości ok. 30 par gniazduje na Warmii i Mazurach. Orlik krzykliwy występuje tu w ilości ok. 650 par,
co stanowi ponad 35% polskiej populacji. Ponadto w naszym regionie do rzadkości nie należą inne ptaki
drapieżne: trzmielojad, kania ruda i czarna, sokół kobuz i pustułka oraz błotniaki: stawowy i popielaty.
O wartościach krajobrazowych i przyrodniczych Warmii i Mazur zaświadczać może istnienie
8 parków krajobrazowych, 104 rezerwatów przyrody, 230 użytków ekologicznych, 12 zespołów przyrodni-
czo-krajobrazowych, 1 stanowiska dokumentacyjnego, 67 obszarów chronionego krajobrazu zajmujących
34% powierzchni regionu, ok. 2400 pomników przyrody i 600 stref chroniących ostoje rzadkich zwierząt.
Nową formą ochrony przyrody jest sieć obszarów Natura 2000. W regionie tworzy ją 12 „obszarów spe-
cjalnej ochrony ptaków” i 8 obszarów ochrony siedlisk.
Mówiąc o walorach przyrodniczych i turystycznych regionu, nie można zapomnieć o człowieku
i jego wpływie na te wartości. Losy i kultura Prusów, Niemców, Polaków spotkały się i splotły w tym
regonie o bogatej i trudnej historii. Również Litwini, Rosjanie, Holendrzy, Żydzi i inne nacje pozostawiły
swój ślad, tworząc bogactwo historyczne, architektoniczne i kulturowe Warmii i Mazur. W regionie można
podziwiać kurhany i grodziska, cmentarzyska i pola bitewne, gotyckie zamki i kościoły, pałace, dwory
i wiejskie zagrody, parki i ogrody, zabytkowe budowle techniczne z jedynym w swym rodzaju Kanałem
Elbląskim oraz pozostałości I i II wojny z byłą wojenną kwaterą Hitlera w Gierłoży.
Żelaznodorożnyj
ś
ąskiej
PARKI KRAJOBRAZOWE
REZERWATY
POMNIKI PRZYRODY
LEŚNE ŚCIEŻKI EDUKACYJNE
ńsko-Lidzbarski
str. 4
str. 10
str. 15
str. 18
str. 20
PARKI DZIKICH ZWIERZĄT
PARKI DWORSKIE I PAŁACOWE str. 22
W województwie warmińsko-mazurskim znajduje się 8 parków krajobrazowych pokrywających po-
wierzchnię 145 425,4 ha, ponadto ich strefy ochronne mają 84 550,5 ha.
Brodnicki Park Krajobrazowy
istnieje od 1985 r. Park ma pow. 10462 ha (z tego w woj. war-
PARKI KRAJOBRAZOWE
mińsko-mazurskim odpowiednio 4336,0 ha, reszta w woj. kujawsko-pomorskim). Obejmuje najcenniej-
szą część Pojezierza Brodnickiego, z rezerwatami leśnymi, florystycznymi i torfowiskowymi. W szacie
roślinnej dominują lasy, z przewagą borów mieszanych i borów sosnowych. Wśród występujących tu
950 gatunków roślin naczyniowych na szczególną uwagę zasługują rzadkie gatunki reliktowe: zimoziół
północny i żurawina drobnolistkowa. Spośród 130 gniazdujących tu ptaków należy wymienić przede
wszystkim bielika, orlika krzykliwego, żurawia, bociana czarnego, zimorodka.
Siedziba Zarządu: Grzmięca, 87-312 Pokrzydowo
tel/fax +48 56 93 90 98
4
www.brodnica.net
tunków ptaków, 5 gatunków gadów, 13 gatunków płazów i 31 gatunków ryb. Ssaków znajduje się 16
gatunków chronionych, w tym bóbr, wydra i 7 gatunków nietoperzy. Spośród ptaków aż 183 gatunki
objęte są ochroną w tym m.in.: bielik, rybołów, orlik krzykliwy, kania ruda, bocian czarny, puchacz
i zimorodek.
Siedziba Zarządu: Jeleń 84, Lidzbark Welski
t
el./fax +48 23 698 10 36
www.jezioro.com.pl
www.welskipark.pl
www.parkiwim.samorzady.pl
Rzeka Wel
Wielosił błękitny
PARKI KRAJOBRAZOWE
Rosiczka
Rzeka Skarlanka
Górzniańsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy
o pow. 11966ha (w woj. warmińsko-mazurskim 8632,7ha), położony jest na pograniczu trzech woje-
wództw: mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego i kujawsko-pomorskiego. Park wyróżnia się niezwy-
kle urozmaiconą rzeźbą terenu. W parku tym istnieje 6 rezerwatów przyrody, z czego dwa – Jar Brynicy
oraz Klonowo znajdują się w granicach woj. warmińsko-mazurskiego. Spośród roślin naczyniowych na
szczególną uwagę zasługują gatunki reliktowe: arnika górska, gwiazdnica grubolistna, fiołek torfowy,
skalnica torfowiskowa, zimoziół północny, turzyca strunowa, kłoć wiechowata. Na terenie parku stwier-
dzono obecność 250 gatunków kręgowców, w tym ponad 200 objętych ochroną gatunkową.
Kontakt: Górzno, ul. Leśna 12
tel. +48 56 498 81 90
Jar Brynicy
Welski Park Krajobrazowy
4
ma pow. 20 300,4 ha (lasy stanowią 33% a wody 6%). Głównymi elementami rzeźby terenu są: wyso-
czyzny morenowe, równiny sandrowe, pagórki i wzgórza morenowe i kemowe oraz rynny subglacjalne.
Główną rzeką parku jest Wel, który meandrując, łączy jeziora: Rumian, Zarybinek, Tarczyńskie, Grądy,
Zakrocze i Lidzbarskie. Jest bardzo atrakcyjnym szlakiem kajakowym.
Wśród stwierdzonych tu ponad 660 gatunków roślin 19 objętych jest ochroną ścisłą, a 10 częściową.
Spośród roślin korzystających ze ścisłej ochrony gatunkowej występują tu widłaki: jałowcowaty, goź-
dzisty, spłaszczony; brzoza niska, pluskwica europejska, orlik pospolity, grążel żółty, wawrzynek wil-
czełyko, bluszcz pospolity, pomocnik baldaszkowy, wielosił błękitny, lilia złotogłów, storczyki: krwisty,
szerokolistny i plamisty; rosiczka okrągłolistna, arnika górska, mieczyk błotny. Relikty polodowcowe
reprezentują m.in.: fiołek torfowy, skalnica torfowiskowa, turzyca strunowa.
W parku stwierdzono występowanie 297 gatunków kręgowców, w tym 39 gatunków ssaków, 209 ga-
5
Mazurski Park Krajobrazowy
ma pow. 53 655 ha, z czego 51% stanowią lasy, a wody po-
PARKI KRAJOBRAZOWE
wierzchniowe zajmują 30%. Głównym akwenem jest największe polskie jezioro Śniardwy (ok. 11000 ha).
Jez. Łuknajno, ze względu na swe nieprzeciętne walory przyrodnicze, objęte jest kilkoma formami
ochrony. Uznane jest za: rezerwat przyrody, rezerwat biosfery, obszar wpisany do konwencji Ramsar,
obszar specjalnej ochrony ptaków w sieci Natura 2000. Rzeka Krutynia znana jest wśród kajakarzy jako
jeden z najpiękniejszych szlaków wodnych. Florę parku tworzy prawie 900 gatunków roślin naczynio-
wych, wśród których znajdują się gatunki rzadkie i reliktowe jak: sasanka otwarta i sasanka łąkowa, lilia
złotogłów, buławnik czerwony, zimoziół północny, wielosił błękitny, rosiczka okrągłolistna, turzyca
strunowa, bagno zwyczajne, przygiełka biała, wełnianki: pochwowata, delikatna, szerokolistna i wą-
skolistna; bardzo rzadkie storczyki: listera sercowata i lipiennik Loesela, listera jajowata, i inne. W wo-
dach występują m.in.: grzybienie białe i północne, grążel żółty, pływacz zwyczajny. Z dużych ssaków
występuje tu m.in.: jeleń, łoś, wilk, ryś, wydra, bóbr. Wspomnieć też trzeba o dwóch tabunach koników
polskich, żyjących na wolności w lesie PAN Popielno. Ciekawszymi przedstawicielami ornitofauny są:
bielik, rybołów, orlik krzykliwy, włochatka, puchacz, bąk, bączek, bocian czarny, hełmiatka, zielonka,
kropiatka, zimorodek, dudek, jarząbek, cietrzew itd. Teren Parku włączono do obszaru specjalnej ochro-
ny ptaków Natura 2000 – Puszcza Piska.
Tu znajdują się też bardzo interesujące rezerwaty i pomniki przyrody m.in.: grupa dębów k. zabytko-
wej wyłuszczarni szyszek w Rucianem, i rosnąca ok. 1,5 km dalej „Sosna Lira”, „Królewska Sosna”
i „Dąb nad Mukrem” k. Zgonu, „Zakochana Para” k. Krutyni. Nie sposób nie wspomnieć o, związanych
z filiponami, zabytkach we wsi Zgon, o Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu, o izbie pamięci Ernsta
Wiecherta w leśniczówce Piersławek.
Siedziba Zarządu: Krutyń, tel. + 48 89 742 14 58, tel./fax + 48 89 742 14 05
www.mazurskipark.pl
Głazowisko koło Wojnowa
Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej
ma pow. 14 620 ha. Lasy w parku stanowią 64%,
a wody 6% powierzchni. Utworzony został w celu ochrony nieprzeciętnych walorów przyrodniczych,
krajobrazowych i kulturowych rejonu Puszczy Rominckiej. Puszcza od dawna podlegała swego rodzaju
ochronie, gdyż była obszarem łowieckim władców tych ziem. Sukcesy myśliwskie cesarza Wilhelma II
upamiętnia kilkanaście, istniejących do dziś, głazów z okolicznościowymi napisami.
Najbardziej charakterystycznym zbiorowiskiem leśnym jest tu, przypominająca tajgę, borealna świer-
czyna na torfie. W Puszczy Rominckiej występuje wiele torfowisk, a wśród nich rzadkie już typowe
torfowiska wysokie i tzw. torfowiska wiszące. Bardzo bogata jest fauna Parku. Botanicznymi osobli-
wościami są tu: szczwoligorz pochwiasty i turzyca patagońska, inne rzadkie rośliny to m.in.: bagnica
torfowa, przygiełka biała, żurawina drobnolistkowa, bażyna czarna, listera sercowata, malina moroszka,
brzoza niska, turzyca strunowa, wielosił błękitny, pióropusznik strusi. Spośród 128 gatunków ptaków,
na szczególną uwagę zasługują: dzięcioł zielonosiwy i białogrzbiety, orlik krzykliwy, trzmielojad, ry-
bołów, żuraw, bocian czarny. Z dużych ssaków żyją tu m.in.: łoś, jeleń, sarna, dzik, wilk, ryś, wydra,
bóbr.
Charakterystycznym zabytkiem technicznym Parku są, pochodzące z początku XIXw. żelbetowe mosty
kolejowe, nieczynnej już kolei żelaznej. Najbardziej znanym jest most nad Błędzianką k. wsi Stańczyki.
Siedziba Zarządu: Żytkiejmy, tel./fax +48 87 615 97 27
www.jezioro.com.pl
PARKI KRAJOBRAZOWE
Mewa śmieszka
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
ma pow. 13 460 ha, lasy stanowią 45%
6
a wody 1% powierzchni parku. Jest on usytuowany w mezoregionie Wzniesień Elbląskich. Jest to wy-
soczyzna morenowa wypiętrzona do 197 m n.p.m. Ze Wzniesień Elbląskich spływają liczne potoki,
żłobiąc głębokie jary i wąwozy porośnięte pięknymi buczynami. Charakterystyczne dla flory Parku
jest występowanie wielu gatunków górskich i podgórskich jak: olsza szara, tojad dziobaty, czosnek
niedźwiedzi, żywiec cebulkowy, skrzyp olbrzymi, pióropusznik strusi, widłak wroniec, lepiężnik biały
i kutnerowaty, żebrowiec górski.
Spośród dużych ssaków licznie występuje tu jeleń, sarna i dzik, czasem spotkać można łosia. Wspo-
mnieć też należy o żyjących tu na wolności jeleniach sika – potomkach zwierząt, które w 1910 r.
w prezencie od cesarza Japonii, otrzymał cesarz Wilhelm II.
Zachowały się tu ślady staropruskich grodzisk, domy podcieniowe, zagrody holenderskie, zabytkowe
7
kościoły, rezydencje kupców elbląskich, dwory i majątki ziemskie, a wśród nich zespół w Kadynach
podlegający w całości ochronie konserwatorskiej. W Kadynach, które ongiś należały do przywódcy
Związku Pruskiego Jana Bażyńskiego, rośnie jeden z najstarszych i najgrubszych polskich dębów –
„Dąb Jana Bażyńskiego”, liczący sobie ok. 700 lat i mający 989 cm obwodu.
W parku znajduje się 16 zabytkowych parków podworskich, 20 zabytkowych cmentarzy, 5 stanowisk
archeologicznych w postaci grodzisk i kurhanów. Na uwagę zasługują liczne głazowiska i pojedyncze
głazy, część z nich uznano za pomniki przyrody.
Siedziba Zarządu: Jerzwałd tel./fax + 48 89 758 85 27
www.jezioro.com.pl
www.parkiwim.samorzady.pl
PARKI KRAJOBRAZOWE
PARKI KRAJOBRAZOWE
Siedziba Zarządu: Elbląg, ul. Bohaterów Westerplatte 18
tel. +48 55 611 45 90
www.pkwe.pl
Zalew Wiślany
Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
ma pow. 22 639ha (w tym lasy stanowią
59% a wody 20%). Zajmuje centralną część Pojezierza Iławskiego z krajobrazem z licznymi jeziorami,
w tym z szóstym co do wielkości i najdłuższym (27,5km) w kraju, Jeziorakiem. Obszar ten posiada
bogatą florę i faunę. Spośród rzadkich i chronionych roślin występują m.in.: wawrzynek wilczełyko,
bluszcz pospolity, zimoziół północny, widłaki: wroniec, goździsty, jałowcowaty, spłaszczony i torfowy;
orlik pospolity, lilia złotogłów, storczyki: krwisty, szerokolistny, plamisty, podkolan biały i zielonawy.
Spośród roślin wodnych na szczególną uwagę zasługują: krasnorost, krynicznik kolczasty, grążel żółty,
grzybienie białe i północne. W parku stwierdzono występowanie 150 gatunków zwierząt chronionych
(8 gatunków owadów, 5 płazów, 4 gadów, 108 ptaków i 5 gatunków ssaków). Sporadycznie pojawiają
się tu rysie i wilki. Nieprzeciętne jest zaś bogactwo ptaków, gniazdują tu m.in.: bielik i orlik krzykliwy,
rybołów, żuraw, bocian czarny, gągoł, gołąb siniak, bąk itd. Teren Parku uznany został za obszar specjal-
nej ochrony ptaków Natura 2000 – Lasy Iławskie.
Siedziba Zarządu: Jerzwałd tel./fax + 48 89 758 85 27
www.jezioro.com.pl
www.parkiwim.samorzady.pl
Jezioro Jeziorak
Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich
ma pow. 7782,3 ha (lasy stanowią 45%, a wody
8
0,2%). Utworzony został w celu ochrony unikatowych walorów krajobrazowo-widokowych, bogatej
i zróżnicowanej flory i fauny, dużych wartości historyczno-kulturowych. Granicami parku objęto naj-
wyższą, zachodnią część Garbu Lubawskiego, zwaną Wzgórzami Dylewskimi, z najwyższym wzniesie-
niem regionu, liczącą 312m n.p.m. Dylewską Górą. Wśród zespołów leśnych dominuje żyzna buczyna
pomorska i grąd z bukiem. Na terenie parku stwierdzono występowanie ponad 800 gatunków roślin
kwiatowych i ok. 100 gatunków mszaków. Przeważają tu rośliny pochodzenia środkowoeuropejskiego
i borealnego. Wśród roślin środkowoeuropejskich dużo jest gatunków górskich i podgórskich: widłak
wroniec, paprotnik kolczasty, cis pospolity, jawor, pióropusznik strusi, przetacznik górski, arnika gór-
ska. Spośród roślin borealnych na podkreślenie zasługuje obecność świerka (poza zwartym zasięgiem),
wierzby borówkolistnej, kosaćca syberyjskiego, porzeczki czarnej, śmiałka pogiętego. Spośród bogatej
fauny na szczególną uwagę zasługują, wprowadzone przez człowieka muflony, które doskonale się tu
zaaklimatyzowały.
9

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin