18.Historia sztuki - Nowożytność 05 - Klasycyzm.pdf

(18806 KB) Pobierz
Historia sztuki
Nowożytność
Klasycyzm
Spis treści
1. Filozofia XVII i XVIII wieku ................................................................................................ 3
2. Definicja ................................................................................................................................ 4
3. Geneza .................................................................................................................................... 8
4. Geografia ............................................................................................................................. 10
5. Chronologia ......................................................................................................................... 12
6. Zakres sztuki i hierarchia dyscyplin artystycznych.............................................................. 12
7. Urbanistyka .......................................................................................................................... 13
8. Architektura .......................................................................................................................... 15
8.1. Anglia ................................................................................................................................ 15
6.2. Francja ............................................................................................................................... 16
6.3. Rosja .................................................................................................................................. 19
9. Rzeźba .................................................................................................................................. 20
10. Malarstwo ........................................................................................................................... 25
11. Grafika ................................................................................................................................ 32
Klasycyzm w Polsce
1. Chronologia .......................................................................................................................... 32
2. Urbanistyka .......................................................................................................................... 32
3. Architektura .......................................................................................................................... 33
4. Rzeźba .................................................................................................................................. 37
5. Malarstwo ............................................................................................................................. 40
6. Rzemiosło artystyczne.......................................................................................................... 44
Klasycyzm
1. Filozofia XVII i XVIII w.
Praca przyrodników od początku epoki nowożytnej dała nie tylko ważne wyniki faktyczne,
ale także uświadamiała właściwą metodę nauki. Wybitnym uczonym, który na początku XVII
w. z filozoficzna rozwagą sformułował nowe idee metodologiczne, był Galileusz. Czym dla
nauki nowożytnej był
Galileusz,
tym Kartezjusz był dla nowożytnej filozofii. Toteż od jego
wystąpienia, czyli od pierwszej połowy XVII wieku, przyjęte jest zaczynać nowy okres w
filozofii. Na zasadzie Kartezjańskich w następnym zaraz pokoleniu wytworzona została
filozofia praktyczna,
czyniąca zadość potrzebom moralnym, a zwłaszcza religijnym.
Nowe idee zapoczątkowane przez Kartezjusza, doznały szczególnych przeobrażeń w filozofii
Melebranche’a.
Były one wynikiem radykalnego spotęgowania tych czynników, które już
były silne w kartezjanizmie: czynników spirytystycznych i religijnych w metafizyce, a
trzeźwej obserwacji w teorii poznania. Inny system XVII wieku, które zagadnieniom tego
stulecia dawał
naturalistyczne
rozwiązania były dziełem
Hobbesa.
Między systemami
filozoficznymi XVII w. system Spinozy miał charakter monistyczny: przezwyciężał
przeciwstawienia ducha i materii, choć nie sprowadzał ducha do materii, ani materii do ducha.
Ostatni wielki system racjonalistyczny XVII wieku, zbudowany przez Leibnitza, wyrósł na
podłożu pluralizmu i indywidualizmu, z poczucia różnorodności i indywidualności rzeczy. Na
tym podłożu umiał uzgodnić przeciwieństwa, jakie ujawniła dotychczasowa filozofia.
Wyniki do jakich przyrodoznawstwo doszło w XVII w., przez swoją ścisłość, pewność i
systematyczność stały się wzorem i fundamentem dociekań filozoficznych. Jak we
wcześniejszej fazie stulecia Galileusz, tak w późniejszej
Newton
był wielkim pośrednikiem
między przyrodoznawstwem a filozofią. Empiryzm był zasadniczym stanowiskiem
filozoficznym Oświecenia. Zaczął się i rozwinął w Anglii. Podstawy jego stworzył jeszcze w
końcu XVII w.
Locke.
Empiryzm w następnej, zaraz po Locke’u generacji osiągnął postać
radykalną, a zarazem związał się z im materialistyczną metafizyką. Było to dziełem
Berkeley’a.
Empiryzm angielski XVII w. w ostatniej swej, najdojrzalszej fazie, poddał
krytyce własne swe podstawy i zachwiał nimi, wykazawszy w doświadczeniu czynnik
subiektywności i niepewności. Było to dziełem filozofii
Home’a.
Obok filozofii poznania wiek XVIII uprawiał również filozofię moralną. Opracował ją
wielokrotnie w duchu empiryzmu, ale stanowisko, od którego rozpoczął, nie było ściśle
empiryczne; było intuitywizmem tratującym moralność jako wzór piękna. Stanowisko to
znalazło swój wyraz w Anglii w samym początku stulecia. Twórcą jego był
Shastesbury.
Od
niego rozpoczął się świetny rozwój filozofii moralnej, a także estetyki.
Filozofia Oświecenia od zagadnień dotyczących świata przeszła, zwłaszcza w Anglii, do
zagadnień dotyczących człowieka: co człowiek wie, czego pragnie, jak żyje? A także przeszła
do zagadnień o charakterze praktycznym: jakie życie jest dobre i jak uczynić je możliwie
najlepszym? Na samym początku XVIII w. dał
Shaftesbury
odpowiedź na te pytania, ale
dalszy rozwój poszedł w innym kierunku, w kierunku utylitaryzmu.
Najbardziej typowym objawem myśli XVIII wieku była filozofia stosowana, usiłująca zasady
filozoficzne zużytkować do celów praktycznych, dla zwalczania przesądów i zaszczepienia
światłego poglądu na świat. Ruch ten stanowi „filozofię Oświecenia” w ściślejszym
znaczeniu. Z natury rzeczy nie przyczynił się do pogłębienia filozofii, natomiast przyczynił
się do niebywałego jej rozpowszechnienia. Zapoczątkowany w Anglii, znalazł potem główny
ośrodek we Francji. Jego mistrzem był
Wolter,
którego akcję prowadzili dalej
encyklopedyści. Postawa naturalistyczna XVIII wieku doprowadziła do materializmu tych
myślicieli, którzy chcieli posiadać system filozoficzny. Materializm był typowym systemem
Oświecenia. Ojczyzną jego była Francja, początek sięgał jeszcze pierwszej połowy wieku.
Najwięcej zwolenników liczył w gronie encyklopedystów, wszakże pierwszy i
najoryginalniejszy jego wyznawca wyprzedził encyklopedię: był nim
Le Mettrie.
Inna grupa
filozofów francuskiego Oświecenia ograniczała się do analizy psychologicznej umysłu,
doszła zaś w niej do krańcowego sensualizmu. Inicjatorem tego kierunku był
Codillac.
W
XVIII wieku znalazła się również grupa uczonych, która zajęła stanowisko największej
ostrożności i ograniczyła zakres naukowych dochodzeń, byle osiągnąć w nich zupełną
pewność. Fakty były dla nich jedynym przedmiotem nauki i filozofii. Stanowisko to, którymi
XIX wiek dał nazwę pozytywizmu, zostało zainicjowane w XVII w. koło połowy stulecia we
Francji, a głownym jego przedstawicielem był wtenczas
d’Alemebert.
W pełni Oświecenia odezwał się głos, który godził w jego podstawy: w okresie uwielbienia
dla cywilizacji, bronił praw prostej natury i praw uczucia w czasach panowania rozumu. Był
to głos
Rousseau.
Zajmował się on głównie sprawami pedagogicznymi i polityczno-
społecznymi, ale w swej obronie natury i uczucia pierwszy poruszył również szereg istotnych
zagadnień filozofii.
Filozofia Oświecenia uzyskał w Niemczech odrębną postać: stanęła na stanowisku nie
empiryzmu, lecz racjonalizmu. Była dziełem
Wolffa
i jego szkoły. Ten niemicki racjonalizm
odbiegał znacznie od tego, który w poprzednim stuleciu panował w krajach romańskich.
1.1.Przedstawiciele
Galileusz, Kartezjusz, Malebranche, Hobbes, Spinoza, Leibnitz, Newton, Locke, Berkeley,
Hume, Shatesbury, Le Mettrie, Condillac, d’Alembert, Rousseau, Wolff.
2. Definicja
Termin klasycyzm pochodzi od łacińskiego słowa
classicus,
jakie oznacza tyle co
pierwszorzędny. Termin ten może pełnić funkcję opisową – klasyfikującą i wówczas oznacza
zjawiska odnoszące się do kultury starożytnej Grecji (V-IV w. p.n.e.). Może też określać
ideał
kultury,
albo ideał sztuki, szkołę artystyczną, styl w sztukach plastycznych, albo
sformalizowana poetykę. W sztukach plastycznych programowy klasycyzm pojawił się w II
połowie XVI stulecia i rozwijał się w XVII wieku, niezależnie od stylu barokowego.
Siedemnastowieczny klasycyzm w architekturze określa się mianem palladianizmu, a w
malarstwie mianem poussenizmu (pusenizmu). XVII wieczny klasycyzm popularny był
zwłaszcza we Francji i Anglii.
Claude Perrault - Projekt Wschodniej Fasady Luwru
Wschodnia fasada Luwru
Nicolas Poussin - Et in Arcadia Ego,
1637 - 1638
Punktem zwrotnym w rozwoju stylu klasycystycznego w sztukach plastycznych, były lata
około połowy XVIII w., kiedy pod wpływem prądu umysłowego zwanego Oświeceniem
uznano klasycyzm za ideał kultury, zaś styl klasycystyczny za ideał doskonałości
artystycznej. Klasycyzm francuski powstały przed wybuchem rewolucji nazywano stylem
Ludwika XVI, a klasycyzm z okresu Napoleona – stylem Cesarstwa (empire).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin