Pomerania Luty 2019.pdf

(11988 KB) Pobierz
CENA 5,00 zł (w tym 5% VAT)
Nr 2 (528) luty 2019
ROK JANA TREPCZYKA
MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY
ROK ZAŁOŻENIA 1963
www.miesiecznikpomerania.pl
ISSN 0238 NR INDEKSU 371939 PL
0 2
PAWEŁ ADAMOWICZ 1965–2019
9 770238 904906
UROCZYSTOŚCI POGRZEBOWE PREZYDENTA
PAWŁA ADAMOWICZA
FOT. JERZY PINKAS / WWW.GDANSK.PL
FOT. GRZEGORZ MEHRING / WWW.GDANSK.PL
FOT. PIOTR POŁOCZAŃSKI / MAT. PRASOWE UMG
GROMICZNIK 2019
W NUMERZE:
POŻEGNANIE PREZYDENTA PAWŁA ADAMOWICZA
3 Nasz Gdański Stolem
Edmund Wittbrodt
4 Òddzãkòwanié
Cezary Obracht-Prondzyński
6 Dlaczego tam – refleksje po pogrzebie
Andrzej Januszajtis
8
Prezydent wielkich zmian
Sławomir Lewandowski
ROK JANA TREPCZIKA
9
Chcôł wëbawic zapadłi zómk kaszëbiznë
Z
Édmùndã Kamińsczim gôdómë ò żëcym
Jana Trepczika i jegò pòzdrzatkach
12 Wëbróné datë z żëcégò Méstra Jana,
patrona 2019 rokù
14 O ks. Pasierbie – Pomorzaninie i Europejczyku
na konferencji popularnonaukowej w Pelplinie
Bogdan Wiśniewski
16 Dies irae, dies illa
Marcin Herrmann
19 Michał Mostnik – dzieło piśmiennicze
smołdzińskiego pastora
Piotr Schmandt
24 Film o kanadyjskich Kaszubach (część 2)
Tadeusz Linkner
28 Gawędy o ludziach i książkach.
Czy niedźwiedź zawsze jest niedźwiedziem?!
Stanisław Salmonowicz
30 Òbrôzczi z czasów stalinizmù
na kaszëbsczi wsë (dzél 2)
Słôwk Fòrmella
32 Bliżej morza. Ekologia na Bałtyku
Sławomir Lewandowski
34 Gdańsk mniej znany. Stary Sobieski
Marta Szagżdowicz
NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 2 (124)
35 Spiącé wòjskò zôs sã zbùdzëło
am
36 Krëjamnô Welewetka... Dzél 1. Jak cã pisac?
Róman Drzéżdżón
38 Listy
40 Wòjnowi Kaszëbi. Jô béł ju ùstny, tej jô nie pòdpisôł
Z Wiktorã Kòtłowsczim gôdôł Eùgeniusz Prëczkòwsczi
42 Zachë ze stôri szafë. Szkòłowô gazéta
rd
44 Nordowé pòwiôstczi. Métel na ùrok
Matéùsz Bùllmann
46 Mùzyka.
Mój tusk
– nowô plata dlô dzecy
Tomôsz Fópka
48 Z Kociewia. Wielka chwalba dla Gdańska
Maria Pająkowska-Kensik
49 Méster Jan Trepczik – wiôldżi patron w Miszewie
Regina i Jan Doszowie
52 Z południa. My, Pomorzanie
Kazimierz Ostrowski
53 Z pôłnia. Më, Pòmòrzanowie
Kazmiérz Òstrowsczi, tłóm. Ana Hébel
54 Lektury
59 Klëka
67 Sëchim pãkã ùszłé. Wôrt je sã ùpic
Tómk Fópka
68 Z bùtna. Medialné hùrënamele
Rómk Drzéżdżónk
Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego.
Od Redaktora
Planując na początku stycznia drugie w nowym roku
(lutowe) wydanie „Pomeranii”, nikt z redakcji nie
przypuszczał, że tak wiele słów poświęcimy w nim
Pawłowi Adamowiczowi, Prezydentowi Miasta
Gdańska, słów, które niestety mają tylko i wyłącznie
charakter wspomnieniowy.
Nikt w redakcji naszego pisma, ale jestem
jednocześnie przekonany, że nikt w Gdańsku,
w Polsce i na świecie nie potrafiłby przewidzieć,
że w Mieście Wolności i Solidarności może dojść do
tak okrutnej zbrodni, której świadkami będą tysiące
osób, zbrodni, której ofiarą będzie Prezydent Miasta,
naszego Miasta… bo jak pokazali Polacy, w tych
dniach wszyscy byliśmy Gdańszczanami.
Za prezydentury Pawła Adamowicza Gdańsk
stał się miastem nowoczesnym, piękniejszym,
przyjaznym i, co ważne, otwartym. Prezydent
Adamowicz, członek Zrzeszenia Kaszubsko-
-Pomorskiego, doskonale rozumiał także środowisko
Kaszubów, czego dowodem jest wiele wspólnych
inicjatyw zrealizowanych w ostatnich latach
w Gdańsku, w mieście, którego Gospodarzem był
przez niemal 21 lat.
Cześć Jego Pamięci!
PRENUMERATA
Pomerania z dostawą do domu!
Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną
dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-
raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami
brutto i uwzględniają 5% VAT.
Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:
• dokonać wpłaty na konto:
PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,
ZG ZKP, ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,
podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki za-
mawiającej) oraz dokładny adres
• zamówić w  Biurze ZG ZKP, tel. 58  300 06 83,
58 301 27 31, e-mail: red.pomerania@wp.pl
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamó-
wienia na prenumeratę (...) można składać bezpo-
średnio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl.
Ewentualne pytania prosimy kierować na adres
e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontak-
tując się z Infolinią Prenumeraty pod numerem:
22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach
7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Sławomir Lewandowski
Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch (Najô Ùczba)
Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)
Andrzej Busler
Roman Drzeżdżon
Aleksander Gosk
Ewa Górska
Stanisław Janke
Wiktor Pepliński
Danuta Pioch
Edmund Szczesiak
Bogdan Wiśniewski
TŁUMACZENIA NA JĘZYK KASZUBSKI
Anna Hebel
Dariusz Majkowski
ZDJĘCIE NA
OKŁADCE
Fot. Renata Dąbrowska/AG
WYDAWCA
Zarząd Główny
Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego
80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 20–23
DRUK
Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin
Nakład 1200 egz.
Redakcja zastrzega sobie prawo skracania
i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności
za treść ogłoszeń i reklam.
ADRES REDAKCJI
80-837 Gdańsk
ul. Straganiarska 20–23
tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31
e-mail: red.pomerania@wp.pl
REDAKTOR NACZELNY
Sławomir Lewandowski
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Bogumiła Cirocka
Dariusz Majkowski
Krystyna Sulicka
POŻEGNANIE PREZYDENTA PAWŁA ADAMOWICZA
Nasz Gdański Stolem
Moje wspomnienia związane ze śp. Pawłem Adamowiczem sięgają 1990 roku, kiedy bezpośrednio po studiach
został prorektorem na Uniwersytecie Gdańskim. Trzeba dodać, że był najmłodszym, bo zaledwie 25-letnim,
prorektorem w Polsce. Rektorem Uniwersytetu był wówczas prof. Zbigniew Grzonka, a ja byłem w tym czasie
rektorem Politechniki Gdańskiej. Była to pierwsza kadencja po zmianach społeczno-politycznych 1989 roaku
w Polsce. Spotykaliśmy się bardzo często w ramach współpracy naszych uczelni. Paweł był zwolennikiem ści-
słego współdziałania środowisk akademickich. Przełożyło się to na organizowanie wspólnych, środowiskowych
inauguracji roku akademickiego, powoływanie międzyuczelnianych laboratoriów i kierunków studiów, utwo-
rzenie trójmiejskiej akademickiej sieci komputerowej TASK. Gdyby nie zdecydował się zostać samorządowcem,
z pewnością miałby szansę na wielką karierę naukową na uczelni.
W
 1992 roku równocześnie zostaliśmy
Paweł Adamowicz był wierny naszej
przyjęci do Zrzeszenia Kaszubsko-
tradycji związanej z wiarą chrześcijańską.
-Pomorskiego, z  rekomendacji śp. prof.
Szanował ludzi, umiał z nimi rozmawiać,
Brunona Synaka i  prof. Józefa Borzysz-
a przede wszystkim – słuchać. Ogromną
kowskiego. Mieliśmy więc wiele okazji
wagę przywiązywał do wolności, soli-
do rozmów i dyskusji. Paweł był w pełni
darności, otwartości, dialogu i  toleran-
przekonany do idei Lecha Bądkowskiego
cji. W  swoich ostatnich słowach mówił
wyrażonej w  słowach „realizacja samo-
właśnie o tym – o wolności, solidarności
rządności to najkrótsza droga do niepod-
i dzieleniu się dobrem.
ległego państwa”. Warto tę ideę przypo-
Z Pawłem znaliśmy się też rodzinnie.
mnieć teraz, w stulecie odzyskania przez
Spotykaliśmy się prywatnie. Był zawsze
Polskę niepodległości. Wiąże ona ściśle
uśmiechnięty, dowcipny – był duszą to-
niepodległość z  samorządnością. Paweł
warzystwa. Przyzwyczailiśmy się do jego
udowodnił to znakomicie w okresie swo-
Prof. Edmund Wittbrodt z prezydentem
spóźnień albo wcześniejszych wyjść, bo
jej dwudziestoletniej prezydentury. W tym
wiedzieliśmy, jak wiele miał zobowiązań.
Pawłem Adamowiczem w Centrum
Hewelianum w Gdańsku
okresie Gdańsk bardzo się zmienił i rozwi-
Prezydentura pochłaniała Go bez reszty,
nął, dzięki czemu gdańszczanie są dumni ze swojego miasta.
uczestniczył w wielu wydarzeniach i spotkaniach w mieście.
On rozumiał Gdańsk jak nikt dotąd. Rozumiał to miasto
Relacje, które zbudował z mieszkańcami Gdańska, spra-
w układzie czasowo-historycznym i taką wspaniałą historię
wiały, że był otwarty na ludzi i ludzie na Niego. Spacerując
Gdańska realizował, dzięki czemu Gród nad Motławą jest
z nim ulicami Gdańska, doświadczyłem tego, że ludzie do
dzisiaj perłą w Koronie. Perłą tą może się szczycić nie tylko
niego podchodzili i z nim rozmawiali. Kiedy w październi-
Polska, ale ma ona wymiar europejski i światowy. I nie cho-
ku ubiegłego roku miałem uroczystość rodzinną związaną
dzi tu tylko o inwestycje, które widoczne są na każdym kro-
z pięćdziesięcioleciem zawarcia związku małżeńskiego, Pa-
ku. Ważne jest także to, co prezydent Adamowicz czynił na
weł znalazł czas, mimo że był zajęty kampanią wyborczą,
rzecz integracji społeczeństwa i kultury. Bardzo Mu zależało,
by złożyć nam życzenia i przypiąć medale przyznane przez
aby edukacja dzieci i młodzieży – począwszy od przedszkola
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
poprzez szkołę podstawową i średnią do uczelni wyższej –
Paweł był solidnym człowiekiem, otwartym na środowi-
owocowała społecznością tolerancyjną i otwartą na innych.
sko lokalne. Ale działał także ponadlokalnie, przewodniczył
Paweł Adamowicz był przykładem takiej otwartości i z tej
samorządowcom w Polsce oraz w Europie. Był dobrze znany
przyczyny był najlepszym wyborem dla swoich mieszkań-
w Europie i na świecie. Był działaczem najwyższego forma-
ców, szczególnie w kontekście wielowiekowego dziedzictwa
tu. Umiał godzić patriotyzm gdański i pomorski z polskim
Gdańska. To właśnie postawa prezydenta Pawła Adamowi-
i europejskim. Żegnały Go tłumy podczas wszystkich uro-
cza powinna być przedstawiana we wszystkich szkołach jako
czystości odbywających się w Gdańsku po Jego śmierci oraz
wzór do naśladowania.
miliony przed telewizorami i w Internecie.
Chcę również wspomnieć okres wdrażania wielkiej re-
Warto dzisiaj zastanowić się nad tym, jak tę ogromną
formy administracyjnej i edukacyjnej rządu Jerzego Buzka,
spuściznę, którą śp. Paweł Adamowicz nam pozostawił,
w którym byłem ministrem. Bardzo ważna dla Pawła Ada-
wykorzystać dla zmiany społeczeństwa na lepsze, żeby Jego
mowicza była edukacja młodego pokolenia, w szczególności
bezsensowna śmierć nie poszła na marne.
w powiązaniu z edukacją regionalną i językiem kaszubskim.
Śp. Paweł Adamowicz wykonał gigantyczną, znacznie
Za jego sprawą mamy w Gdańsku szkołę imienia Zrzesze-
przekraczającą siły jednego człowieka robotę – robotę dla
nia Kaszubsko-Pomorskiego, szkołę imienia Lecha Bądkow-
Stolema. Paweł jest naszym Gdańskim Stolemem!
skiego, mamy też pomnik Świętopełka Wielkiego. Prezydent
PROF. EDMUND WITTBRODT
wspierał też nasze działania związane z  prowadzonym na
PREZES ZRZESZENIA KASZUBSKO-POMORSKIEGO
Uniwersytecie Gdańskim kierunkiem etnofilologia kaszubska.
FOT. JERZY PINKAS / WWW.GDANSK.PL
GROMICZNIK 2019 /
/
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin