Pomerania Maj 2019.pdf

(11149 KB) Pobierz

CENA 5,00 zł (w tym 5% VAT)

Nr 5 (531) maj 2019

ROK JANA TREPCZYKA

MIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY

ROK ZAŁOŻENIA 1963

www.miesiecznikpomerania.pl

ISSN 0238 NR INDEKSU 371939 PL

0 5

9 770238 904906

I BULWAR

OKSYWIE –

PRZYSTAŃ RYBACKA

Bulwar Oksywski to obiekt techniczny o długości 1,7 km w postaci żelbetowego

muru oporowego o wysokości 80 cm i kamiennego narzutu od strony wody zabez-

pieczającego brzeg morski przed falowaniem. Inwestycję zrealizowano w 2015 r.

W czerwcu 2017 r. rozpoczęto rozbudowę znajdującej się tam przystani rybackiej.

Dzięki temu rybacy z Oksywia doczekali się komfortowych warunków pracy. Wy-

budowano m.in. pochylnię oraz zamontowano elektryczne urządzenia do wodo-

wania i wyciągania łodzi na ląd.

FOT. SŁAWOMIR LEWANDOWSKI

MÔJ 2019

W NUMERZE:

SKRË ÒRMÙZDOWÉ 2018

3 Biôtka ò prestiż kaszëbiznë

Z prof. Duszanã Pażdżersczim

gôdôł Dark Majkòwsczi

6 rëjamny swiat Mamelsczégò

Karolëna Serkòwskô

10 XXIV Kaszubski Spływ Kajakowy Śladami

Remusa

Komitet Organizacyjny

12 Dla miłośników historii nurkowania

Z Kariną Kowalską z Muzeum Nurkowania

w Warszawie rozmawiał Marek Adamkowicz

14 Końskie sprawy. Przyjaciół się nie sprzedaje

Maya Gielniak

18 Czekamy na nowych Ambasadorów Kociewia

Bogdan Wiśniewski

19 pamiętnienie wiernego syna Kościoła

na Górze Polanowskiej

Antoni Szreder

20 ygara i cygarillosy... wejherowska fabryka

Pokory

Piotr Schmandt

26 Bliżej morza. 600 tysięcy mil morskich

żaglowca Dar Młodzieży

Sławomir Lewandowski

Gawędy o ludziach i książkach. Człowiek

jest zwierzęciem rozumnym?

Stanisław Salmonowicz

acewnô pòzwa „Kaszub”, to je Zbigórz

Talewsczi w papiorach SB (dzél 3)

Słôwk Fòrmella

33 Listy

34 Gdańsk mniej znany. Rockandrollowy spacer

Marta Szagżdowicz

NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 5 (127)

35 Moje serce bije po kaszubsku

ks. prof. Henrykiem Skorowskim rozmawiał

Stanisław Janke

39 Pùcëjã nen złoti klucz

Ò Wołodii Drozdze òpòwiôdô Łukôsz Zołtkòwsczi

42 Z Kociewia. Najlepiej Kociewie czuje się w Zblewie

Maria Pająkowska-Kensik

43 Nôdzeje kaszëbiznë. W Dolmierzu kaszëbsczi

mô sã dosc dobrze

Z Patricją Andriskòwską gôdôł Dark Majkòwsczi

44 Niosła kòrunë na kòrunacji Swôrzewsczi Matinczi

Władisławą Magùlską (òd Rekòwsczich)

gôdôł Eùgeniusz Prëczkòwsczi

46 Nordowé pòwiôstczi. Sklopòcali szëper

Mateùsz Bùllmann

Matczi serce.

Kaszëbsczé

Stabat Mater

Tomôsz Fópka

50 Zachë ze stôri szafë. Djabeł a Derda Winonska

51 Spiéwta Panu kaszëbską piesniã

52 Z południa. Sięganie do przeszłości

Kazimierz Ostrowski

53 Z pôłnia. Zazéranié do ùszłotë

Kadzmiérz Òstrowsczi, tłóm. Ana Hébel

54 Lektury

58 Kara zajachała do Pùcka

Éwa Nowickô, tłóm. Éwelina Stefańskô

59 Klëka

67 Sëchim pãkã ùszłé. Kòl zãberwajczi. Jimë z pisënkã

Tómk Fópka

68 Z bùtna. Ùczbë z Jignacã

Rómk Drzéżdżónk

Numer wydano dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Zrealizowano ze środków Województwa Pomorskiego.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,

pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Od Redaktora

Powrót w 1918 roku Rzeczypospolitej na mapę świata

oznaczał również powrót Polski nad Bałtyk. Choć

ostateczne granice ukształtowały się dopiero niespełna dwa

lata później, po konferencji w Wersalu, i nie zaspokajały

w pełni oczekiwań polskiej strony, to największą wartością

był mimo wszystko nadany nam – bez żadnego znaczącego

portu – skrawek morskiej granicy. Dostęp do Bałtyku,

nawet w tak niewielkim zakresie, był oknem na świat,

otwierał nowe możliwości i spełniał marzenie wielu

pokoleń Polaków. Jak wspominał niemal 90 lat temu gen.

Gustaw Orlicz-Dreszer:

„Podczas

stupięćdziesięcioletniej

niewoli marzenia nawet o posiadaniu brzegu morskiego

i własnej na niem siły zbrojnej, zabezpieczającej władanie,

stały w rażącej sprzeczności z rzeczywistością nieszczęsną

i beznadziejną”.

Jednym z etapów odbudowy struktur państwa było

powstanie floty wojennej i handlowej. Nie zapominano

również o kształceniu kadry oficerskiej, stąd m.in. zakup

żaglowca szkolnego Lwów, a w kolejnych latach Daru

Pomorza.

Dzisiaj przyszłych oficerów szkoli m.in. żaglowiec Dar

Młodzieży, o którym piszemy w majowej „Pomeranii”.

Najsłynniejsza obecnie polska fregata pod koniec marca

wróciła z rejsu dookoła świata, zorganizowanego w stulecie

odzyskania niepodległości przez Polskę, sławiąc tym

samym polską banderę i po raz kolejny spełniając marzenia

minionych pokoleń naszych rodaków.

PRENUMERATA

Pomerania z dostawą do domu!

Koszt prenumeraty rocznej krajowej z bezpłatną

dostawą do domu: 55 zł. W przypadku prenume-

raty zagranicznej: 150 zł. Podane ceny są cenami

brutto i uwzględniają 5% VAT.

Aby zamówić roczną prenumeratę, należy:

• dokonać wpłaty na konto:

PKO BP S.A. 28 1020 1811 0000 0302 0129 35 13,

ZG ZKP, ul. Straganiarska 20–23, 80-837 Gdańsk,

podając imię i nazwisko (lub nazwę jednostki za-

mawiającej) oraz dokładny adres

• zamówić w Biurze ZG ZKP, tel. 58 300 06 83,

58 301 27 31, e-mail: prenumerata@kaszubi.pl

Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: zamó-

wienia na prenumeratę (...) można składać bezpo-

średnio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl.

Ewentualne pytania prosimy kierować na adres

e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontak-

tując się z Infolinią Prenumeraty pod numerem:

22 693 70 00 – czynna w dni robocze w godzinach

7–17. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Sławomir Lewandowski

Aleksandra Dzięcielska-Jasnoch (Najô Ùczba)

Ka Leszczyńska (redaktorka techniczna)

KOLEGIUM REDAKCYJNE

Piotr Dziekanowski (przewodniczący kolegium)

Andrzej Busler

Roman Drzeżdżon

Aleksander Gosk

Ewa Górska

Stanisław Janke

Wiktor Pepliński

Danuta Pioch

Edmund Szczesiak

Bogdan Wiśniewski

TŁUMACZENIA NA JĘZYK KASZUBSKI

Anna Hebel

Dariusz Majkowski

Ewelina Stefańska

ZDJĘCIE NA

OKŁADCE

Sławomir Lewandowski

WYDAWCA

Zarząd Główny

Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego

80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 20–23

DRUK

Bernardinum, ul. bpa Dominika 11, 83-130 Pelplin

Nakład 1200 egz.

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania

i redagowania artykułów oraz zmiany tytułów.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności

za treść ogłoszeń i reklam.

ADRES REDAKCJI

80-837 Gdańsk

ul. Straganiarska 20–23

tel. 58 301 90 16, 58 301 27 31

e-mail: red.pomerania@wp.pl

REDAKTOR NACZELNY

Sławomir Lewandowski

ZESPÓŁ REDAKCYJNY

Bogumiła Cirocka

Dariusz Majkowski

Krystyna Sulicka

BIÔTKA Ò PRESTIŻ KASZËBIZNË

Z prof. Duszanã Pażdżersczim, chtëren rozszérzô wiédzô ò kaszëbsczim jãzëkù w Pòlsce i w całi

Eùropie, kôrbimë ò prestiżu kaszëbiznë, wielekùlturowòscë na Bałkanach i szukanim Kaszë-

bów na Kaszëbach.

PAGINA PRAWA

Prof. Duszan Pażdżersczi òdbiérô Òrmùzdową Skrã z rãków redaktora Sławòmira Lewandowsczégò i przédnika Redakcjowégò Kòlegium Piotra

Dzekanowsczégò.

Jes Serbã ùrodzonym w Bòszni, jakô wnenczas bëła

partã Jugòsławie, a dzysô je samòstójnym państwã

zwónym Bòszniô i Hercegòwina. W nym federacjowim

kraju je téż serbsczi dzél, ale të z niegò nie pòchòdzysz.

Dlô kògòs, chto nie je z Bałkanów, to sã zdôwô mało

zrozmiałé...

Pewno jo. Jem z miasta Zenica, jaczé je terô w bòszniac-

czim parce Bòszni. Mùszisz równak wiedzec, że w Bòszni

wszëtczé gardë bëłë baro wielekùlturowé i dlô naju to nie

je nick dzywnégò. Czasã sã gôdô, że Bòsznia to takô skóra

lamparta, bò tam kòżdô gmina wëzdrzi jinaczi z etnicznégò

pòzdrzatkù. Sensowné pòdzelenié ti òbéńdë zdôwô sã wnet

niemòżlëwé. Je tam długô tradicjô mùltikùlturowòscë i roz-

majité kùlturë dosc dobrze sã ze sobą dogadiwałë.

Mómë równak w Bòszni i na całëch Bałkanach téż wiele

wòjnów prawie na etnicznym spòdlim...

Wedle mie w wikszoscë bëłë òne skùtkã dzejaniô lëdzy

z bùtna, chtërny realizowelë w żëcym wskôzã: „dzelë i rzą-

dzë”, co doprowadzëło do wiele tragediów.

Baro chùtkò z Zenicë jes przecygnął do nordowi Serbie,

do Nowégò Sadu, w jaczim kùlturë bëłë wëmiészóné

jistno jak w Bòszni.

Tam bëło tak samò jak w Zenicë. Dopiérze dzysô móm swią-

dã, jaczi chto béł nôrodnoscë w mòji klase. A bëlë tam

m.jin.: Wãgrzë, Słowacë, Rusynowie, Żëdzë i jinszi. Serbiô

do dzysô je krajã, gdze rozmajitëch miészëznów je skòpicą.

A jak to wëzdrzi prawno? Ù naju niechtërny są dbë, że

nôlepszé gwarancje praw miészëznów dôwô Eùropej-

skô Ùniô, a Serbiô doch nie je ji nôleżnikã?

Regùlacje w ti sprawie sã we wszëtczich dôwnëch repùbli-

kach Jugòsławie, ale mëszlã, że prawie w Serbie są òne

nôlepszé, dôwają miészëznóm nôwicy praw. A Ùniô nie je

niżódną gwarancją. Kò to je znónô sprawa, że w EÙ prawa

miészëznów nie są ùregùlowóné. Wezmë na to Francjã, gdze

nawetka internetowi starnë z kùnôszkã fr ni mòże twòrzëc

w jinym jãzëkù niż francësczi. Je to jiwer np. dlô tamecznëch

Basków. W Niemcach do dzysô ni mô ùregùlowónëch praw

dëńskô miészëzna.

Tej chcemë pògadac ò Serbie. Jaczé tam mają prawa

miészëznë? Mòże cos z tegò bë sã dało wëzwëskac na

Kaszëbach?

Przede wszëtczim jistnieje tam cos, co sã zwie Radzëzną

Nôrodnëch Miészëznów (dlô kòżdi z czilenôsce jistnie-

jącëch w Serbii nôrodnëch miészëznów). Tã radzëznã

MÔJ 2019 /

Plik z chomika:

Izakolobrzeg

Pomerania Maj 2019.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: