2019-04-More-Maiorum.pdf

(51468 KB) Pobierz

wielka historia

mały dwór

ślązacy do weryfikacji

polskich

kozłowska

budkowa

poczet archiwistów

More Maiorum

nr 4 (75)/2019 | kwiecień 2019

miesięcznik genealogiczny

moremaiorum.pl

ISSN 2450-291X

POMYSŁY NA

WIZUALIZACJE

WYWODU PRZODKÓW

DRZEWO

JASSEGO

W SZTUCE I GENEALOGII

MÓJ PRZODEK. BOHATER

MIMO

WOLI

JAK

ODNALEŹĆ

PRZODKA

W STANACH

ZJEDNOCZONYCH?

> Alan Jakman

More Maiorum

miesięcznik genealogiczny

s n

Po l u b

<www.facebook.com/miesiecznikmoremaiorum>

Emigracja za wielką wodę.

Poszukiwania w Ameryce

wydawca

igracje ludności, raz z większym,

raz z mniejszym natężeniem, są

zapisane w dziejach świata. Dla genealo-

ga mogą stanowić albo dobrodziejstwo,

albo przekleństwo – wszystko zależy od

tego, czy uda nam się ustalić fakty z ży-

cia krewnego-emigranta.

W trakcie badań genealogicznych naj-

częściej szukamy informacji o bliskich,

którzy wyemigrowali do Stanów Zjed-

noczonych. W połowie XIX wieku i na

początku kolejnego stulecia był to zde-

cydowanie najpopularniejszy kierunek

migracji Polaków. Dominik Pactwa od

wielu lat śledzi losy osób, które wyemi-

growały za wielką wodę. W wywiadzie

dla miesięcznika genealogicznego

Maiorum

podpowiada, jak odszukać

krewnego, który dopłynął do amery-

kańskiego portu i z jakiego powodu

mógł zostać odesłany do Europy.

Od zarania dziejów starano się tak-

że przekazać prostemu ludowi, jakie

są jego korzenie. Początkiem i koń-

cem wszystkiego był Bóg. To on de-

terminował średniowieczną sztukę –

w tym wyobrażenia Drzewa Jessego.

Czy przedstawiany wizerunek stał się

później pierwowzorem dla wykresów

genealogicznych? A może i obecni gene-

alodzy mogą inspirować się tymi tabli-

cami? Kwestie te rozważa Iwona Fischer.

Z kolei Sławomir Żak prezentuje kil-

ka sposobów na zobrazowanie efektów

poszukiwań genealogicznych. Czy wy-

kres przodków w salonie to dobry po-

mysł? A może warto wykonać drzewo

genealogiczne w drewnie?

To tylko kilka z wielu tematów, jakie

znajdziecie w kwietniowym numerze

More Maiorum.

Zachęcam do lektury!

ALAN JAKMAN More Maiorum.

Poszukiwacze korzeni

NIP 5472209537

REGON 381910592

ul. Wita Stwosza 27/15

43-300 Bielsko-Biała

redaktor naczelny

Alan Jakman

korekta

Dorota Cieślar, Jolanta Dec (SFERA)

skład i łamanie tekstu

Alan Jakman

okładka oraz oprawa graficzna

Alan Jakman, zdjęcia: dokumenty

emigracyjne (Ancestry.com), emigranci na

Ellis Island (Wikimedia Commons)

issn

2450-291X

e-mail: redakcja@moremaiorum.pl

www.moremaiorum.pl

Autorzy tekstów: Alan Jakman,

dr Małgorzata Stępień,

Aleksandra Szafrańska-Dolewska,

Piotr Ryttel, Iwona Fischer,

dr Arkadiusz Więch, Sławomir Żak,

Paulina Przybylska, Grażyna Stelmaszewska,

Madlen

Wszystkie prawa zastrzeżone (włącznie

z tłumaczeniem na języki obce).

Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r.

o prawie autorskim jakiekolwiek

kopiowanie, rozpowszechnianie (we

fragmentach, lub w całości) zamieszczonych

artykułów, opisów, zdjęć bez zgody Redakcji

będzie traktowane jako naruszenie praw

autorskich.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania

i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów,

śródtytułów, leadów i opisów ilustracji,

a także doboru zamieszczonych grafik.

Artykuł wysyłany jest do autoryzacji na

wyraźną prośbę Autora.

Święta Wielkiej Nocy

Wielkanoc w Koźminku, około 1935 rok

fot. polona.pl

fot. archiwum prywatne

emat NUMERU

„Podróż do Stanów

Zjednoczonych była bardzo

droga. Nierzadko nasi

przodkowie wyprzedawali

cały majątek, by kupić

bilet w jedną stronę”

- wywiad z Dominikiem

Pactwą

Dzierżązna - mały dwór,

wielka historia

Poczet archiwistów

polskich:

Zofia Kozłowska-Budkowa

(1893-1986)

Wizualizacja

wywodu przodków.

Pomysły

dla genealoga

Drzewo genealogiczne

w salonie. Pomysły na

wizualizację efektów badań

Genealogiczny kącik

satyryczny

Drzewo Jessego w sztuce

i genealogii

fot. wikimedia commons

fot. ank

Ślązacy do weryfikacji,

Niemcy wypędzeni

Moja droga

ku przeszłości

fot. archiwum własne

Porucznik Zygmunt

Siejanowski.

Bohater mimo woli

Lustereczko, powiedz

przecie...

Księgarnia genealoga

Wywiad

z Dominikiem

Pactwą

Drzewo

Jessego

w sztuce

i genealogii

Ślązacy

do weryfikacji

Historie

z powstania 1863

Horoskop genealoga

(kwiecień-lipiec)

WYWIAD

> Alan Jakman

„Podróż do Stanów Zjednoczonych była bardzo

droga. Nierzadko nasi przodkowie wyprzedawali

cały majątek, by kupić bilet w jedną stronę”

–

Dominik Pactwa

Wielu z genealogów w trakcie poszukiwań

rodzinnych, prędzej czy później, natrafia na

ślad krewnego, który wyemigrował do Stanów

Zjednoczonych. Zawodowy genealog, Dominik

Pactwa, od wielu lat śledzi losy ludzi, którzy

przybyli do Ameryki. Gdzie szukać dokumentów

związanych z emigracją?

Największa fala emigracji Polaków

do Stanów Zjednoczonych przypada

na drugą połowę XIX wieku

i pierwszą połowę kolejnego stulecia.

Gdzie jednak szukać informacji

o przodkach, którzy stanęli na

amerykańskiej ziemi na przełomie

XVIII i XIX wieku?

Do roku 1820 przepisy amerykańskie

nie regulowały spraw związanych z re-

jestracją przewożonych osób i z nielicz-

nymi wyjątkami listy pasażerów w tym

okresie nie były tworzone. Aby odna-

leźć informacje o osobach przybyłych

do USA przed tym rokiem, w głównej

mierze trzeba polegać na opracowa-

niach wtórnych stworzonych m.in. na

podstawie opublikowanych w lokal-

nych gazetach wykazów pasażerów,

którzy przypłynęli danego dnia, czy

deklaracje składane przez samych imi-

grantów w procesie ubiegania się o oby-

watelstwo. Przykładem jednego z nie-

licznych wyjątków jest port w Filadelfii,

dla którego zachowały się listy powstałe

już w 1800 roku. Są one dostępne m.in.

w portalu

Familysearch.org.

Z reguły wykazy osób przybyłych przed

1820 rokiem są wydawane jako publika-

cje książkowe. Stanowią one zestawie-

nie, czy wykaz osób, które zakończyły

podróż w danym porcie w określonym

przedziale czasowym. Jedynie niewiel-

ka część została zindeksowana. Zatem

fot. archiwum własne

fot. heide fest

dominik pactwa

– genealogią zainteresował

się niemal dwie dekady temu. Od 2015 roku

związany z Muzeum Emigracji w Gdyni,

gdzie prowadzi warsztaty genealogiczne oraz

konsultacje w zakresie poszukiwań za granicą,

głównie w USA.

Od roku 2018 zawodowo zajmuje się również

odnajdywaniem polskich korzeni potomków

emigrantów do Stanów Zjednoczonych.

Popularyzuje w języku angielskim rodzime

strony genealogiczne (Facebook). Członek

Pomorskiego Towarzystwa Genealogicznego.

►

More Maiorum

kwiecień | 4 (75)/2019

WYWIAD

przystępując do poszukiwań, musimy

wiedzieć, kiedy i do którego portu do-

płynął nasz przodek, co może stanowić

niemałe wyzwanie.

Natomiast od 1 stycznia 1820 roku za-

częły obowiązywać przepisy, które na-

kładały na kapitana statku obowiązek

sporządzenia wykazu przewożonych

osób i przekazania go służbom celnym

w momencie dopłynięcia do portu

w Stanach Zjednoczonych. Znaczna

część tych dokumentów się zachowa-

ła, zostały one zeskanowane i zindek-

sowane, można je przeglądać online.

Zarówno bazy komercyjne, jak i portal

Familysearch.org,

posiadają w swoich

[

przestępcom oraz kobietom lekkich

obyczajów. Od 1882 roku granicę zo-

stały zamknięte dla osób chorych psy-

chicznie oraz jednostek budzących

podejrzenia, że nie będą zdolne samo-

dzielnie się utrzymać, a w konsekwen-

cji staną się obciążeniem dla państwa.

Każda kolejna ustawa powiększała

grono wykluczonych osób o następne

grupy. W roku 1921 dodatkowo wpro-

wadzono kwoty imigrantów przypa-

dające na daną narodowość, a od 1924

zaczęły natomiast obowiązywać wizy

oraz nowy sposób ustalania rocznej

liczby imigrantów, który znacznie wy-

hamował emigrację z naszej części Eu-

ropy.

Około 33 procent

wróciło do Europy

przybyszy

zasobach listy pasażerów dopływają-

cych do portów w Nowym Jorku, Fi-

ladelfii, Bostonie, Baltimore, Nowym

Orleanie, Charleston czy w innych

miastach leżących na wybrzeżu USA.

Niektóre z wykazów sięgają aż do lat

60. XX wieku.

Wraz ze wzrastającą liczbą przybyszy,

władze amerykańskie wprowadzały

coraz surowszą politykę imigracyjną.

W jakich latach wypłynięcie

do Stanów Zjednoczonych było

najbardziej opłacalne?

Tak, polityka imigracyjna przeszła

dużą transformację na przestrzeni lat.

W 1875 roku uchwalono ustawę zakazu-

jącą wstępu do Stanów Zjednoczonych

Im później miała miejsce emigra-

cja, tym większej liczbie ograniczeń

trzeba było stawić czoła. Niemniej

jednak, na przestrzeni lat główny-

mi przyczynami deportacji pozosta-

wały: stan zdrowia i wiek pasaże-

ra. Obawiano się chorób zakaźnych

mogących doprowadzić do wybuchu

epidemii. Chciano również uniknąć

sytuacji, kiedy imigrant z uwagi na

swój wiek, uwarunkowania fizyczne

lub psychiczne nie będzie w stanie

samodzielnie się utrzymać.

Czy w czasie prowadzonych

badań genealogicznych

odnotował pan znaczny odsetek

powrotu imigrantów do kraju

macierzystego?

[

Precyzyjne określenie skali powrotów

jest problematyczne z kilku powodów.

Linie okrętowe miały obowiązek spo-

rządzania list pasażerów opuszczają-

cych Stany Zjednoczone dopiero od

roku 1908 i trudno o rzetelne dane z lat

wcześniejszych. Z drugiej strony w bo-

omie

związanym z kwestią imigracji do

Stanów Zjednoczonych to właśnie ten

kierunek podróży doczekał się najlicz-

niejszych opracowań. Olbrzymia dys-

proporcja widoczna jest także na po-

ziomie praktycznym, interesującym

genealogów. Przykładowo, w porta-

Ancestry.com

dostępna jest zaled-

wie jedna kolekcja poświęcona rejsom

ze Stanów Zjednoczonych. Zbiorów

zawierających listy pasażerów podró-

żujących w odwrotnym kierunku jest

natomiast prawie 150.

Niemniej jednak, powroty do Europy

miały miejsce. Część osób z założenia

emigrowała do USA czasowo, w celu

czysto zarobkowym. Inni wracali, gdyż

nie odnaleźli się w nowej rzeczywisto-

ści. Czasami czynnikiem decydującym

o powrocie była zwykła tęsknota czy

rozłąka z rodziną pozostałą w kraju,

która nie chciała się zdecydować na

emigrację.

Według szacunkowych danych oko-

ło 33 proc. emigrantów przybyłych do

USA z Europy w latach 1900–1914 osta-

tecznie powróciła na Stary Kontynent.

Po zakończeniu I wojny światowej w la-

tach 1919–1923 do Polski powróciło

około 100 tysięcy Polaków.

Jak często rodzina sprowadzała

swoich krewnych do Stanów

Zjednoczonych?

Dosyć powszechnym scenariuszem

emigracji była sytuacja, że mężczy-

zna, jako głowa rodziny, emigrował

pierwszy. Kiedy jego sytuacja w USA

była na tyle stabilna, że mógł sfinanso-

wać podróż żony, dzieci, a czasem i in-

nych krewnych – rodzina łączyła się.

Wskaźnikiem obrazującym skalę zja-

wiska może być liczba żonatych męż-

czyzn podróżujących bez rodziny.

Niemalże na każdym arkuszu list pasa-

żerów z okresu największej fali emigra-

cji znajdziemy ich przynajmniej kilku.

Niemal 95 proc. imigrantów, którzy przy-

byli do portu w Nowym Jorku w latach

1900–1910 deklarowało, że podróżuje do

członka rodziny lub bliskiego znajomego.

Czy aby kupić bilet na statek,

faktycznie trzeba było wyprzedać

cały rodzinny majątek?

Podróż była droga. Poza opłatą za

rejs przez Atlantyk, dochodził koszt

►

fot. ancestry.com

More Maiorum

kwiecień | 4 (75)/2019

Plik z chomika:

eljotnes

2019-04-More-Maiorum.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: