Katarzyna Jędraszczyk i in. - Społeczenstwo i kultura Ukrainy. Ćwierćwiecze przemian (1991–2016).pdf

(1833 KB) Pobierz
Katarzyna Jędraszczyk, Orest Krasiwski,
Ołeksandr Bezludny, Roman Czmełyk, Bogdan Durniak,
Roman Jaciw, Wiktor Kotyhorenko,
Henryk Stroński, Jarosław Uhryn
SPOŁECZEŃSTWO
I KULTURA UKRAINY
Ćwierćwiecze przemian (1991 – 2016)
Redaktor tomu
Katarzyna Jędraszczyk
Gniezno 2016
INSTYTUT KULTURY EUROPEJSKIEJ
UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU
INSTITUTE OF EUROPEAN CULTURE
ADAM MICKIEWICZ UNIVERSITY IN POZNAŃ
Gnieźnieńskie Prace Humanistyczne
Tom XIV
Redaktor serii
Leszek Mrozewicz
Recenzent
Marek Figura
Tłumaczenie
Ryszard Kupidura
Korekta
Magdalena Górna
Katarzyna Jędraszczyk
Projekt okładki
Władysław Kondej
Na okładce budynek nr 37, ul. Franka we Lwowe
https://commons.wikimedia.org
Copyright © by IKE, Gniezno 2016
ISBN 978-83-65287-33-5
Adres redakcji
ul. Kostrzewskiego 5-7, 62-200 Gniezno
tel. 61 829 4800 faks 61 829 4802
Skład, druk i oprawa
Wydawnictwo Naukowe CONTACT / ABC
ul. Marcelińska 18, 60-801 Poznań
SPIS TREŚCI
WSTĘP ...................................................................................................................................................
Rozdział 1
TRANSFORMACJA SYSTEMU POLITYCZNEGO UKRAINY (1991 – 2016) ........................
Rozdział 2
PRZEMIANY RELIGIJNE I RELACJE PAŃSTWO – CERKIEW PO 1991 ROKU ............
Rozdział 3
WSPÓŁCZESNY NARÓD UKRAIŃSKI: DYNAMIKA ROZWOJU OD POCZĄTKU
LAT 90. XX WIEKU ..............................................................................................................................
Rozdział 4
WSPÓŁCZESNE POLSKO-UKRAIŃSKIE POGRANICZE PAŃSTWOWE: PROCES
FORMOWANIA ORAZ TOŻSAMOŚĆ MIESZKAŃCÓW ...................................................
Rozdział 5
KULTURA POLITYCZNA I UDZIAŁ OBCOKRAJOWCÓW W RZĄDACH NA UKRAINIE
W LATACH 2014 – 2016 .............................................................................................................
Rozdział 6
TRANSFORMACJA MEDIÓW NA UKRANIE – ANALIZA JAKOŚCIOWA
I ILOŚCIOWA ...............................................................................................................................
Rozdział 7
WYCHOWANIE I SYSTEM OŚWIATY NA UKRAINIE W LATACH TRANSFORMACJI
USTROJOWEJ ................................................................................................................................
Rozdział 8
SZTUKA UKRAIŃSKA NA PRZEŁOMIE XX/XXI WIEKU. POLE POSZUKIWAŃ
KONCEPTUALNYCH ..................................................................................................................
BIBIOGRAFIA ......................................................................................................................................
7
11
29
57
77
101
131
149
167
187
WSTĘP
Na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia rozpadł się system
instytucjonalny i społeczny w Europie Środkowej i Wschodniej. Należało
szybko poszukać alternatywy dla poprzedniego „ładu”. Nie wszystkie kraje
miały jednak wizję, którą można byłoby sprawnie wcielić w życie.
Z perspektywy ćwierćwiecza funkcjonowania niepodległej Ukrainy i po-
nad 25 lat transformacji w Europie Środkowej i Wschodniej oceny, którym
krajom udało się przejść tę drogę z sukcesem, wciąż są niejednoznaczne.
Ćwierć wieku temu wydawało się, że wszystkie państwa startują z podobnego
punktu i mają równe szanse na sukces gospodarczy, udane reformy społeczne
i dobre przemiany polityczne. Rzeczywistość była jednak dużo bardziej skom-
plikowana. Nieprzygotowanie elit, uzależniające powiązania ekonomiczne
i polityczne, brak wizji i idei spajających państwu spowodowały, że zmiany
miały różne prędkości i efekty.
Dlaczego Europa Wschodnia nie cieszy się dziś tak samo jak Środkowa
efektami reform? Odpowiedzi być może szukać trzeba na samym starcie.
Ukrainie, ale także Białorusi, Mołdawii, Rosji i innym krajom obszaru pora-
dzieckiego, było, jak się wydaje, trudniej. System był tam bardziej opresyjny,
brutalniejszy i miał za sobą więcej pokoleń zniewolenia. Wieś w Europie
Środkowej, bez kolektywizacji właściwej Europie Wschodniej, cechowała
większa podmiotowość, samodzielność ekonomiczna i mentalność człowieka
samodzielnego (nie tylko pracownika kołchozu czy sowchozu).
Nie bez znaczenia było upaństwowienie więzi społecznych. Człowiek
w Europie Wschodniej był bardziej bezradny, mentalnie słabiej przygotowa-
ny to zarządzania sobą i otoczeniem, pozbawiony oparcia w religii i struktu-
rach kościelnych, które nauczyłyby go społecznego samoorganizowania się.
Wiara była
de facto
sumą wiar zatomizowanych jednostek. Cerkiew nie spro-
stała, jak się wydaje, wyzwaniom transformacji. Uległa podziałom, nie stano-
wi klarownej reprezentacji słabszych i wykluczonych, wręcz przeciwnie –
nierzadko wchodzi w niejasne powiązania z władzą i reprezentuje jej interesy.
Przemiany, które obserwujemy na Ukrainie, są pod wieloma względami
niezadowalające. Ocena sytuacji wiąże się bowiem z możliwością dokonywa-
nia porównań z sąsiadami z Europy Środkowej, które niestety niemal zawsze
7

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin