Perly imperium brytyjskiego.pdf

(3942 KB) Pobierz
1
Michał Gadziński
Perły Imperium
Brytyjskiego
2
Kup książkę
Autor:
Michał Gadziński
Redakcja:
Tomasz Leszkowicz
Korekta: Maria Buczkowska
Skład i łamanie: Tomasz Kiełkowski
Projekt okładki: Tomasz Kiełkowski
ISBN: 978-83-65156-11-2
All rights reserved.
Copyright © 2016 by
PROMOHISTORIA Michał Świgoń
Warszawa 2016
e-mail: redakcja@histmag.org
www:
http://histmag.org
Wydanie elektroniczne. Jeśli posiadasz ten egzemplarz z naruszeniem praw
autorskich, zachęcamy: kup oryginalny e-book i wesprzyj jego twórców.
Wszystkie wykorzystane ilustracje znajdują się w domenie publicznej.
3
Kup książkę
Spis treści
Wprowadzenie
Narodziny Wielkiej Brytanii
Benjamin Disraeli – konserwatywny reformator
William Ewart Gladstone – od konserwatysty
do tytana liberalizmu
Koniec świata dżentelmenów. Wielka Brytania
przed i po I wojnie światowej
Winston Churchill – lew Albionu
Tradycja i zmiana – monarchia brytyjska
w XX i u progu XXI wieku
Bibliografia
5
9
27
37
48
62
80
96
4
Kup książkę
Wprowadzenie
Na całym świecie, także w naszym kraju, jest wielu anglo- i brytofilów. Kiedy
jedni zgłębiają meandry bardzo nieraz szczegółowych aspektów brytyjskiej
historii czy kultury, inni mogą poczuć się trochę zagubieni. W mowie potocz-
nej, a czasem (o zgrozo) w mediach, terminów Anglia, Wielka Brytania czy
Zjednoczone Królestwo wciąż używa się zamiennie. Trzeba jednak uczciwie
przyznać, że w ostatnim czasie mamy do czynienia z wzrostem wiedzy o ta-
kich, z pozoru tylko, detalach i z coraz większym wyczuleniem na nie. Kiedy
o tym piszę, przychodzi mi na myśl pewien dialog, którego świadkiem byłem
na lekcji geografii w szkole podstawowej (lata 90. XX wieku). Pani nauczy-
cielka wskazała na mapie pewien kraj i zapytała jednego z kolegów o jego
nazwę. Ten odparł, że jest to Anglia. Odpowiedź okazała się błędna. Klasa
dowiedziała się, że krajem tym jest Wielka Brytania, a nazwać go Anglią to
tak, jakby całą Polskę określić mianem Mazowsza. Obie wypowiedzi wydają
się symptomatyczne. Pierwsza, bo pokazuje synonimiczne traktowanie pojęć
takich jak Anglia, Wielka Brytania czy Zjednoczone Królestwo. Kilkadziesiąt,
a może i kilkanaście lat wcześniej odpowiedź mojego kolegi wcale nie zosta-
łaby uznana za błędną. W starym wydaniu „Porwanego za młodu” Rober-
ta Louisa Stevensona autora opisano jako „pisarza angielskiego, a właściwie
szkockiego”.
Wielka Brytania przez stulecia fascynowała i stanowiła wzór do na-
śladowania chociażby dla francuskich myślicieli oświeceniowych takich jak
Wolter czy Monteskiusz. Skąd wynika ta niesamowita siła przyciągania wy-
spiarskiego królestwa? Moim zdaniem z dwóch przyczyn, które choć pozor-
nie nieco się wzajemnie wykluczają, to w istocie są idealnie komplementarne.
W sferze polityczno-ustrojowej Zjednoczone Królestwo stanowi pod
pewnym względem państwo modelowe. Jest to jakby „wzorzec z Sèvres” mo-
narchii parlamentarnej i w ogóle systemu parlamentarno-gabinetowego (nie
bez kozery o Westminsterze mówi się jako o „matce parlamentów”). Z drugiej
zaś strony, z racji odmiennych uwarunkowań rozwoju historycznego, system
brytyjski po dziś dzień zachowuje wiele różnic i oboczności w stosunku do
5
Kup książkę
Zgłoś jeśli naruszono regulamin