Jerzy Dzieciuchowicz - Ludność Łodzi. Rozwój i przemiany strukturalne.pdf

(11334 KB) Pobierz
Jerzy Dzieciuchowicz – Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych
Katedra Studiów Ludnościowych i Badań nad Usługami
90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31
RECENZENT
Sławomir Kurek
EDYCJA TEKSTU, SKŁAD, ŁAMANIE
Aleksandra Retkiewicz
PROJEKT OKŁADKI
Jerzy Dzieciuchowicz, Barbara Grzejszczak
Zdjęcia wykorzystane na okładce: autorstwa Barbary Grzejszczak
oraz © Depositphotos.com/whitelook
Wydrukowano z gotowych materiałów dostarczonych do Wydawnictwa UŁ
przez Katedrę Studiów Ludnościowych i Badań nad Usługami
© Copyright by Uniwersytet Łódzki, Łódź 2014
Wydane przez Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Wydanie I. W.06639.14.0.M
ISBN
(wersja drukowana)
978-83-7969-263-7
ISBN (ebook) 978-83-7969-722-9
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
90-131 Łódź, ul. Lindleya 8
www.wydawnictwo.uni.lodz.pl
e-mail: ksiegarnia@uni.lodz.pl
tel. (42) 665 58 63, faks (42) 665 58 62
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP……………………………………………………………………..
5
1.1. P
ROBLEMATYKA BADAWCZA
………………………………………….. 5
1.2. P
RZEDMIOT
,
PODMIOT I CEL BADAŃ
…………………………………… 6
1.3. L
ITERATURA PRZEDMIOTU
…………………………………………….. 6
1.4.
Ź
RÓDŁA INFORMACJI I METODY BADAWCZE
…………………………... 8
1.5. U
KŁAD PRACY
…………………………………………………………. 9
2. LUDNOŚĆ
ŁODZI
DO 1918 ROKU……………………………………..
11
2.1. L
UDNOŚĆ
Ł
ODZI ROLNICZEJ DO
1820
ROKU
…………………………... 11
2.2. L
UDNOŚĆ
Ł
ODZI PRZEMYSŁOWEJ W OKRESIE
1820‒1918…………….. 14
2.2.1. D
YNAMIKA ROZWOJU LUDNOŚCI
………………………………… 14
2.2.2. R
UCH MIGRACYJNY I NATURALNY
………………………………. 19
2.2.3. S
TRUKTURA DEMOGRAFICZNO
-
SPOŁECZNA LUDNOŚCI
………….. 21
2.2.4. P
ODZIAŁ LUDNOŚCI WEDŁUG WYZNANIA I NARODOWOŚCI
……… 28
2.2.5. S
TRUKTURA PRZESTRZENNA LUDNOŚCI
…………………………. 33
2.3. P
ODSUMOWANIE
………………………………………………………. 37
3. LUDNOŚĆ
ŁODZI
W LATACH 1918‒1945…………………………….
41
3.1. P
RZEMIANY LUDNOŚCIOWE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
………….. 41
3.1.1. R
OZWÓJ DEMOGRAFICZNY
……………………………………….. 41
3.1.2. R
UCH NATURALNY I MIGRACYJNY
……………………………….. 43
3.1.3 S
TRUKTURA DEMOGRAFICZNO
-
SPOŁECZNA LUDNOŚCI
…………... 47
3.1.4 S
TRUKTURA WYZNANIOWA I NARODOWOŚCIOWA LUDNOŚCI
……. 55
3.1.5. S
TRUKTURA PRZESTRZENNA LUDNOŚCI
…………………………. 59
3.2. M
IESZKAŃCY
Ł
ODZI W OKRESIE
II
WOJNY
ŚWIATOWEJ
I OKUPACJI
NIEMIECKIEJ
…………………………………………………………… 70
3.3. P
ODSUMOWANIE
……………………………………………………….. 75
4. ZMIANY LUDNOŚCIOWE W
ŁODZI
W OKRESIE 1945‒1989….….
79
4.1. W
ZROST DEMOGRAFICZNY
…………………………………………….. 79
4.2. R
UCH NATURALNY I MIGRACYJNY
…………………………………….. 85
4.2.1. R
UCH NATURALNY
……………………………………………….. 85
4.2.2. R
UCH MIGRACYJNY
………………………………………………. 89
4.3. S
TRUKTURA DEMOGRAFICZNO
-
SPOŁECZNA
…………………………... 91
4.3.1. S
TRUKTURA DEMOGRAFICZNA
…………………………………… 91
4.3.2. S
TRUKTURA SPOŁECZNO
-
ZAWODOWA
…………………………… 103
4.4. S
TRUKTURA WYZNANIOWA I NARODOWOŚCIOWA
…………………….. 110
4.5. S
TRUKTURA PRZESTRZENNA LUDNOŚCI
……………………………….. 113
4.5.1. S
TRUKTURA PRZESTRZENNA LUDNOŚCI W
1970
ROKU
…………... 113
4.5.2. S
TRUKTURA PRZESTRZENNA LUDNOŚCI W
1988
ROKU
…………... 122
4.5.3. P
IONOWA STRATYFIKACJA LUDNOŚCI
…………………………… 135
4.6. P
ODSUMOWANIE
……………………………………………………….. 136
4
Ludność Łodzi – rozwój i przemiany strukturalne
5. PRZEMIANY LUDNOŚCIOWE
ŁODZI
NA PRZEŁOMIE
XX I XXI WIEKU………………………………………………………....
141
5.1. R
OZWÓJ LUDNOŚCIOWY
……………………………………………...... 141
5.2. R
UCH NATURALNY I MIGRACYJNY
…………………………………….. 143
5.2.1. R
UCH NATURALNY
……………………………………………….. 143
5.2.2. R
UCH MIGRACYJNY
………………………………………………. 152
5.3. S
TRUKTURA DEMOGRAFICZNO
-
SPOŁECZNA
…………………………... 156
5.3.1. S
TRUKTURA DEMOGRAFICZNA
…………………………………… 156
5.3.2. S
TRUKTURA SPOŁECZNO
-
EKONOMICZNA
………………………... 166
5.4. S
TRUKTURA WYZNANIOWA I NARODOWOŚCIOWA
…………………….. 177
5.5. S
TRUKTURA PRZESTRZENNA LUDNOŚCI
……………………………….. 182
5.5.1. R
OZMIESZCZENIE I GĘSTOŚĆ LUDNOŚCI
………………………….. 182
5.5.2. P
RZESTRZENNA STRUKTURA DEMOGRAFICZNA
………………….. 184
5.5.3. P
RZESTRZENNA STRUKTURA SPOŁECZNO
-
EKONOMICZNA
………. 187
5.5.4. T
YPOLOGIA PRZESTRZENNA LUDNOŚCI
………………………….. 192
5.6. P
ODSUMOWANIE
……………………………………………………….. 196
6. PROGNOZA LUDNOŚCI
ŁODZI……………………………………….
201
6.1. P
ROGNOZA DEMOGRAFICZNA DO
2030
ROKU
…………………………. 201
6.2. P
ROGNOZA DEMOGRAFICZNA DO
2035
ROKU
…………………………. 203
7. ZAKOŃCZENIE…………………………………………………………..
207
B
IBLIOGRAFIA
……………………………………………………………….. 213
S
PIS RYCIN
,
TABEL I FOTOGRAFII
…………………………………….......... 220
1. WSTĘP
1.1. P
ROBLEMATYKA BADAWCZA
Procesy i struktury ludnościowe wpływają bezpośrednio lub pośrednio na
możliwości i warunki formowania systemu przestrzennego
Łodzi,
obejmującego
infrastrukturę społeczną, techniczną i mieszkaniową, rynek pracy, rozmiesz-
czenie przemysłu i usług oraz transport i komunikację. Zjawiska ludnościowe
stanowią również jedną z ważniejszych determinant rozwoju więzi społecznych
pomiędzy mieszkańcami
Łodzi.
Społeczności zamieszkujące miasto, o swois-
tych cechach demograficznych, społeczno-ekonomicznych i społeczno-kulturo-
wych, rozwijają się pod wpływem dwóch przeciwstawnych sił: różnicujących
i integrujących. Tendencje różnicujące wynikają przede wszystkim z dyfuzji
procesów społeczno-kulturowych i innowacji technologicznych, prowadzących
do powstawania wewnątrzmiejskich rejonów wzrostu społeczno-ekonomicznego
oraz obszarów, które przeżywają regres lub stagnację społeczno-gospodarczą.
Natomiast tendencje integrujące przejawiają się w zdolności każdej społeczności
lokalnej do podtrzymywania stanu równowagi i spójności wewnętrznej poprzez
asymilację zmian innowacyjnych lub ograniczanie ich znaczenia. Na współ-
czesny rozwój i podziały społeczności zamieszkujących
Łódź
silny wpływ
wywierają procesy transformacji systemowej, polegające na budowie wolnego
rynku, tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego i demokratyzacji, a także presja
globalizacyjna na gospodarkę i więzi terytorialne oraz nowe procesy moderni-
zacji gospodarki.
W rozwoju i reprodukcji ludności
Łodzi
zachodzą zarówno zmiany ilościo-
we, jak i jakościowe. Najpierw były one związane z pierwszym przejściem
demograficznym (Noteistan 1945; Okólski 1990), które prowadziło od repro-
dukcji tradycyjnej do nowoczesnej. Wyrazem tych przemian demograficznych
było przede wszystkim obniżenie dzietności, wydłużenie trwania
życia
i prze-
kształcenie proporcji w obsadzie trzech podstawowych grup wieku. Współ-
czesna sytuacja ludnościowa
Łodzi świadczy
o tym,
że
miasto wkroczyło
w drugie przejście demograficzne (Van de Kaa 1987; Coleman 2002; Kurek
2008), w trakcie którego sumaryczna płodność spada poniżej poziomu prostej
zastępowalności pokoleń. Szczególnie istotną rolę odgrywa w tym przypadku
dynamiczny rozwój procesu starzenia demograficznego, generującego poważne
problemy demograficzno-społeczne i ekonomiczne.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin