500_Poradnik Biblotekarza 1996_01.pdf

(5399 KB) Pobierz
Miesięcznik Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
Książki, które wstrząsnęły
powojenną Europą
Na tropach ,»fizycznej
dostępności" do bibliotek
Podręcznikowy bałagan
Zagrożenie życia na Ziemi
propozycja dyskusji
Indeks 369594
ISSN 0032-4752
Treść
Lucjan Biliński
Jan Burakowski
10
Beata Taraszkiewicz
Franciszek Czajkowski
Irena Hajncel
Lucyna Kotecka
Małgorzata Kozioł
Elżbieta Pawlicka
(L .S.)
Danuta Trzcińska,
Zofia Słaba
Małgorzata Łobaczewska
Małgorzata Łobaczewska
Barbara Kręto
Wkładka
14
18
19
21
23
24
26
28
32
33
34
KSIĄŻKI, KTÓRE WSTRZĄSNĘŁY POW OJENNĄ
EUROPĄ
ZAPRASZAMY D O BIBLIOTEKI. NA TROPACH „FI­
ZYCZNEJ DOSTĘPNOŚCI” DO BIBLIOTEK I ZBIO­
RÓW BIBLIOTECZNYCH (2)
„PODRĘCZNIKOWY BAŁAGAN”
DRU G I DOM. PIĘTNAŚCIE ŁAT KLUBU D Y SK U ­
SYJNEGO KSIĄŻKI MÓWIONEJ
Z RELACJI PRZEWODNICZĄCEJ KLUBU
BIBLIOTEKA INNA NIŻ WSZYSTKIE
BIBLIOTEKA W TARNOWSKICH GÓRACH
ŁÓDZKI DZIEŃ BIBLIOTEKARZA
KRÓTKO O JUBILEUSZU
„POSZŁA W LAS NAUKA”. Projekt inscenizacji według
utworu Jana Brzechwy
WYKONUJEMY KATALOG ILUSTROWANY do ksią­
żek z serii „Poczytaj mi Mamo”
„WYBIERAMY KSIĄŻKĘ ROKU”. Projekt sondażu
w klasach VI-VIII
„ZAGROŻENIE ŻYCIA NA ZIEMI”. Propozycja dyskusji
panelowej
Spis treści za rok 1995
D y re k to r Wydawnictwa
Janusz Now icki
00-953 W arszaw a, uL Konopczyńskiego S/7
t e l 27-52-96
REDAKTOR NACZELNY: Władysława Wasilewska,
SEKRETARZ REDAKCJI: Małgorzata Crochocka,
KOMITET REDAKCYJNY: Jńzef Lewicki (przewodniczący), Jadwiga Andrzejewska,
Jan Burakowski, Marcin Drzewiecki, Andrzej Kempa, Krystyna Kuźmińska,
Mirosława Majewska, Wojciech Szymanowski, Ryszard Turkiewicz.
REDAKTOR TECHNICZNY: Jadwiga Krężłewicz
Wydawca: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich
Prenumeratę prowadzi „Ruch” S.A. oraz urzędy pocztowe i doręczyciele w całym kraju.
Skład i łamanie: Ewa Kossowska
Druk i oprawa: Warszawska Drukarnia Naukowa, 00-656 Warszawa, uL Śniadeckich 8. Zam. 20/96
Cena zł 3,30 za 1 egz.
PORADNIK i
BIBLIOTEKARZA
UKAZUJE SIĘ OD ROKU 1949
styczeń 1996
Książki, które wstrząsnęły powojenną Europą
Oddziaływanie książki na postawę i za­
chowanie człowieka nigdy nie było kwe­
stionowane. Za pośrednictwem książki
przenikają idee, poglądy połityczne, ideo­
logie. Jej znaczenie było dość często po­
strzegane jako niebezpieczeństwo, które za
wszelką cenę trzeba usunąć lub nawet znisz­
czyć. Tak postępowały rządy totalitarne.
Lata ostatniej wojny i hitlerowskiej okupa­
cji Polski dostarczyły wiele takich przy­
kładów.
Niszczono łub skazywano na niepamięć
książki niewygodne dla władzy dyktator­
skiej, propagowano te, które były panegiry-
kami poświęconymi tej władzy. W każdym
przypadku w książce upatrywano najbar­
dziej wpływowych sił oddziałujących na
ludzkie umysły. Uja Erenburg wyraził nawet
następujący pogląd: „Książka, twórcza myśl
i świadomość ludzka są silniejsze od bomby
atomowej” \
W okresie istnienia tzw. żelaznej kurtyny
starano się wykorzystać siłę i moc
książki dla przełamania barier i podziałów
na Europę Zachodnią i Europę Wschodnią.
W r. 1986 grupa pisarzy i uczonych podjęła
próbę udzielenia pomocy pisarzom i wy­
dawcom Europy Wschodniej przez wskaza­
nie książek, które przenikały do ludzi
„Życie Warszawy” nr 126 z dnia 9 V 1946 r.
i łamały sztuczne podziały stworzone przez
układ jałtański Przewodniczącym tej grupy
był lord Ralf D a h r e n d o r f reprezentu­
jący St. Antony’s College w Oxfordzie,
a członkami: francuski historyk — Franço­
is F u r e t, dyrektor Europejskiej Fundacji
Kultury z Amsterdamu — Raymond G e -
o r i s, przedstawiciel holenderskiej firmy
wydawniczej Meulenhoff - Laurens van
K r e Ve 1e n,
szwedzki
pisarz — Per
W ä s t b e r g , pełniący wówczas funkcję
prezydenta Międzynarodowej Federacji
PEN-Klubów, europejski korespondent pi­
sma „New Yorker” — Jane K r a m e r oraz
historyk i komentator — Timothy Garton
A sh.
Zespół ten miał zwrócić uwagę na nie-
przemijające wartości najbardziej znaczą­
cych książek wydanych po II wojnie świato­
wej oraz zachęcić do zwiększenia liczby ich
tłumaczeń na różne języki. Inicjatywa ta
przerodziła się w organizację pod nazwą
Central and East European Publishing Pro­
ject (CEEPP), która miała stworzyć wspól­
ny rynek myśh na terenie całej Europy. Po
roku 1989 powstała możliwość rozszerzenia
działalności CEEPP przez organizowanie
warsztatów i wewnętrznego szkolenia dla
osób zaangażowanych w działalność wy­
dawniczą. Najważniejszym celem było prze­
łamanie geopolitycznego podziału Europy
i umożliwienie rozpowszechniania najbar­
1
dziej wartościowych książek tam, gdzie one
dotychczas ze względów politycznych i ide­
ologicznych nie docierały.
Członkowie CEEPP zdecydowali, że ich
działalność zostanie zakończona opracowa­
niem listy 100 książek, które w krajach Za­
chodu najwięcej znaczyły i wywarły najwięk­
szy wpływ na świadomość społeczeństw.
Pierwsza lista książek została przygotowana
przez mały zespół w składzie: Robert C a s ­
s e n , Ralf D a h r e n d o r f , Timothy Gar­
ton A s h , Michael I g n a t i e f f , Leszek
K o ł a k o w s k i i Bryan M a g e e . Listę tę
zweryfikowano na ostatnim posiedzeniu
członków CEEPP pod koniec r. 1994. Bę­
dzie ona dołączona do mającej się ukazać
książki Wb/ność
dla działalności wydawni­
czej. Publikowanie dla wolności.
Wykaz książek, które odegrały najwięk­
szą rolę w okresie powojennym, a więc
wstrząsnęły powojetmą Europą, ułożony
został według daty wydania w następują­
cych grupach; książki łat 40. (21 tytułów),
książki łat 50. (26 tytułów), książki łat 60.
(23 tytuły), książki łat 70. (15 tytułów) oraz
książki łat 80. (15 tytułów).
Opublikowaniem tego wykazu CEEPP
zakończyła swoją działalność. Wykaz uzu­
pełniono 16 tytułami książek wydanych
wprawdzie przed II wojną światową, ale
mających ogromny wpływ na kształtowanie
się powojennej rzeczywistości.
Listę najbardnej znaczących książek okresu
powojennego publikuje „The Times Literary Sup­
plement” w numerze, który ukazał się w przed­
dzień ubiegłorocznych Międzynarodowych Tar­
gów Książki we Frankfurcie.
W wykazie znajdujemy tylko nazwiska
autorów książek, tytuły są w języku angiel­
skim oraz w języku oryginału prac. Czytel­
nikowi polskiemu należą się więc dodat­
kowe informacje przynajmniej o niektórych
autorach, a także o tłumaczeniach na język
polski. Uzupełniamy te informacje, aby
przybliżyć polskim bibliotekarzom, pedago­
gom i czytelnikom książki, które odegrały
tak doniosłą rolę w ostatnim półwieczu.
Książki wydane przed II wojną światową
i ich autorzy
Przedstawiając najwybitniejsze książki
opublikowane
przed
wojną,
mające
„The Times Literary Supplement” z 6 października
1995 r.
ogromne znaczenie w budowaniu powojen­
nej rzeczywistości, należy przypomnieć,
choćby tylko w encyklopedycznym ujęciu,
sylwetki ich autorów. Zgodnie z konwencją
przyjętą przez twórców listy wymieniamy
autorów według alfabetycznej kolejności
nazwisk.
Karl BARTH (1886-1968) — szwajcarski
teolog protestancki, profesor uniwersytetu
w Getyndze i Bonn; twórca nowatorskiego
nurtu w protestantyzmie. Za najwybitniej­
sze jego dzieło uznano
Credo,
na język
polski jeszcze nie tłumaczone.
Marc BLOCH (1886-1944) — historyk
francuski, profesor uniwersytetu w Strasburgu
i Sorbonie, uczestnik ruchu oporu, zamor­
dowany przez hitlerowców. Spośród jego
książek za zasługujące na szerokie udostęp­
nienie uznano dzieło, które w polskim tłuma­
czeniu nosi tytuł
Społeczeństwo fe­
udalne.
Martin BUBER (1878-1965) — filozof iz­
raelski, badacz dziejów chasydyzmu, autor
książki
Ja i ty. Wybór pism Jilozoficznych.
Zygmunt FREUD (1856-1939) — austriacki
neurolog i psychiatra, twórca psychoanalizy
autor książki
Kultura jako źródło cierpień.
M artin HEIDEGGER (1889-1976) — fi­
lozof niemiecki, profesor uniwersytetu
w Marburgu i Fryburgu. Centralnym pro­
blemem jego filozofii jest pytanie o sens
bytu; szukanie odpowiedzi należy zacząć od
zbadania egzystencji ludzkiej. Jego główna
praca ukazała się w r. 1927, w polskim
przekładzie pod tytułem
Bycie i czas.
John HUIZINGA (1872-1945) — holen­
derski historyk i filozof kultury, profesor
uniwersytetu w Lejdzie, badacz kultury
średniowiecza; jego wybitne dzieło doczeka­
ło się wielu tłumaczeń, w Polsce ukazało się
pod tytułem
Jesień średniowiecza.
Aldous HUXLEY ^894-1963) — pisarz
angielski, którego książki zawierają krytykę
współczesności. Z jego twórczości wybrano
książkę, która w języku polskim nosi tytuł
Nowy wspaniały świat.
Franz KAFKA (1883-1924) — pisarz
austriacki, po II wojnie światowej uznany
za jednego z najświetniejszych prozaików
współczesności. Ukazuje tragizm jednostki
we współczesnym społeczeństwie. Z jego
twórczości wybrano
Zamek.
’ Interesujące fakty z życia Zygmunta Freuda przed­
stawia jego syn w książce; Martin Freud:
Freud - mój
ojciec.
Warszawa 1993.
John Maynard KEYNES (1883-1946) —
angielski ekonomista i działacz polityczny,
jeden z twórców Międzynarodowego Fun­
duszu Walutowego i Międzynarodowego
Banku Odbudowy i Rozwoju; dowodził, że
kapitalizm umiejętnie regulowany przez
państwo może prowadzić całe społeczeń­
stwo do dobrobytu. Autor głośnej pracy
z zakresu ekonomii, która ukazała się w ję­
zyku polskim pt.
Ogólna teoria zatrudnienia,
procentu i pieniądza,
oraz książki dotąd nie
tłumaczonej —
The Economic Consequences
o f the Peace.
Jose ORTEGA Y GASSET (1883-
1955) — hiszpański filozof, socjolog i pi­
sarz, przywódca ruchu odrodzeniowego,
zwolennik „filozofii życia”, głosił tezę o kry­
zysie kultury zachodniej. Z jego prac wyty­
powano do szerokiego rozpowszechnienia
książkę
Bunt mas i inne pisma socjologiczne.
Karl POPPER (1902-1994) — austriacki
logik i filozof zajmujący się metodologią
nauk, autor pracy wydanej po polsku pt.
Logika odkrycia naukowego.
Ludwig WnTGENSTEIN (1889-1951) —
austriacki filozof i logik, profesor uniwer­
sytetu w Oxfordzie, autor
Logisch-philoso­
phische Abhandlung,
dotychczas nie tłuma­
czonej.
Autorzy i książki lat 40.
Simone de BEAUVOIR (1908-1986) —
francuska pisarka, żona J. P. Sartra, au­
torka głośnej książki
Druga pleć.
Marc BLOCH — autor prezentowanej
już książki wydanej przed II wojną świato­
wą; po wojnie ukazała się druga jego książ­
ka —
Pochwala historii, czyli o zawodzie
historyka.
Fernand BRAUDEL (1902-1985) francu­
ski historyk, profesor kultury nowożytnej
w Collège de France, od r. 1962 członek
zagraniczny Polskiej Akademii Nauk, autor
książki
Morze Śródziemne i świat śródziem­
nomorski
w
epoce Filipa II.
James BURNHAM (1905-1985) amery­
kański socjolog i politolog, profesor uni­
wersytetu w Nowym Jorku, twórca popu­
larnej teorii „rewolucji managerów”, autor
książki
Rewolucja menadżerska.
Albert CAMUS (1913-1960) — pisarz
francuski związany z egzystencjalizmem,
laureat nagrody Nobla w dziedzinie litera­
tury w r. 1957, autor m.in. książek wyda­
nych w latach 40. pt.
M it Syzyfa, Obcy.
Robin G. COLLINGW OOD (1889-
1943) — angielski historyk i filozof, prowa­
dził badania nad historią Anglii okresu
rzymskiego, autor książki łiistoryczno-filo-
zoficznej
The Idea o f History,
dotychczas nie
tłumaczonej.
Erich FROM M (1900-1980) — amery­
kański psychoanalityk i filozof pochodzenia
niemieckiego, profesor uniwersytetu w N o­
wym Jorku, twórca psychoanalizy społecz­
nej, autor książki wydanej w r. 1941
Uciecz­
ka od wolności.
Max HORKHEIMER (1895-1973) —
niemiecki filozof i socjolog, profesor uniwer­
sytetu we Frankfurcie, wraz z Theodorem W.
Adomo wydał książkę
Dialektik der Aufklärung.
Karl JASPERS (1883-1969) — filozof
niemiecki, jeden z głównych przedstawicieli
egzystencjonalizmu, profesor uniwersytetu
w Heidelbergu, w r. 1937 odsunięty przez
władze hitlerowskie, objął katedrę na uni­
wersytecie w Bazylei. Autor książki
Der
philosophische Glaube,
nie tłumaczonej.
Arthur KOESTLER (1905-1983) — an­
gielski pisarz pochodzenia węgierskiego,
współautor listu na łamach łondyńskiego
dziennika Time *, protestującego przeciwko
szykanom rządu PRL w stosunku do syg­
natariuszy
Listu 34 polskich pisarzy i in­
telektualistów.
Napisał około 30 książek,
wśród nich znaną również w Polsce książkę
Ciemność
w
południe.
3 III 1983 r. wraz
z żoną popełnił samobójstwo.
André MALRAUX (1901-1976) — fran­
cuski pisarz i polityk, znany polskim czytel­
nikom, ukazujący tragizm ludzkiego losu,
autor m.in. książki
Dola człowiecza,
prze­
tłumaczonej w r. 1933.
George ORWELL (1903-1950) — pisarz
angielski, autor powszechnie znanych ksią­
żek;
Folwark zwierzęcy
oraz
Rok 1984.
Karl POPPER (1902-1994) — austriacki
logik i filozof zajmujący się metodologią
nauk, autor książki
Społeczeństwo otwarte
i jego wrogowie.
Paul SAMUELSON (ur. 1915) — an­
gielski ekonomista i statystyk, autor prac
z zakresu analizy ekonomicznej. Jego książ­
ka
Economics. An introductory analysis
jesz­
cze nie tłumaczona. Laureat nagrody Nobla
w r. 1970 w dziedzinie ekonomii.
Jean-Paul SARTRE (1905-1980) — fran­
cuski pisarz, filozof, publicysta, główny
* „Time” z dnia 18 kwietnia 1964 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin