wSH 2021-01-02.pdf

(7639 KB) Pobierz
Nr 1–2 (92–93)
styczeń–luty 2021
ceNa: 9,90 zł
(w tym 8% Vat)
Magazyn o polsce,
historii i kulturze
INDEKS 297127 ISSN: 2300-6803
TYLKO DLA PRENUMERATORÓW
w prezencie
książek
100
Piękna książka
o polskiej potrzebie
wolności
ZAMÓW JUŻ DZIŚ!
tel. 22 616 36 00
|
prenumerata@fratria.pl
|
www.wsieciprawdy.pl/prenumerata
ZAMÓW ROCZNĄ PRENUMERATĘ PAKIETU:
tygodnika
i magazynu
za
280 zł,
a książkę
Słynne ucieczki Polaków
2
otrzymasz
GRATIS!
Wpłat za prenumeratę prosimy dokonywać na konto: 91 1240 5354 1111 0010 7713 6290, Fratria sp. z o.o., ul. Legionów 126-128,
81-472 Gdynia, w tytule wpłaty wpisując: PRENUMERATA PAKIET i pełne dane adresowe do wysyłki.
Z pieniędZmi w kiesZeni
miesiąca jest tym
T
ematemktórym odbyła się na razem pieniądz, tradycyjny.
A zatem banknot i moneta. Zajmujemy się szczególnie wie-
kiem XX, w
terytorium państwa polskiego
niejedna zmiana waluty, niejedna denominacja i niejedna re-
forma monetarna. Tę niezwykłą historię można zobaczyć
w Centrum Pieniądza Narodowego Banku Polskiego. Można
by, gdyby nie pandemia. Jest to jedno z ciekawszych muzeów
w Warszawie, do którego przybywali gremialnie uczniowie ze
szkół powszechnych, ale nie tylko. Także miłośnicy kolekcjoner-
stwa. Jedną z ważnych funkcji NBP pozostaje bowiem wybijanie
monet (głównie) i banknotów. Od kilku lat jestem przewodni-
czącym specjalnej Rady Numizmatycznej przy prezesie NBP,
w której skład wchodzą m.in. wybitni historycy: Andrzej Nowak,
Wojciech Roszkowski, Antoni Dudek i Zbigniew Stawrowski.
Także Robert Szydlik, znany heraldyk. Naszym zadaniem jest
m.in. przygotowanie zestawu monet na kolejne lata, na ogół
zgodnie z ważnymi rocznicami historycznymi. Jednocześnie
proponujemy także serie monet, z których warto wymienić jedną
– w związku z obecnym numerem pisma – czyli „Polscy ekono-
miści”. Nie przez przypadek w pierwszej kolejności NBP wydało
monety dedykowane Władysławowi i Stanisławowi Grabskim,
Stanisławowi Głąbińskiemu czy też Romanowi Rybarskiemu
(o którym zamieszczamy artykuł w tym numerze). Tych ludzi
łączą dwie cechy. Z jednej strony należeli do szeroko pojętego
obozu narodowego, tak przed I wojną światową, jak i w latach
II RP. Byli wybitnymi postaciami życia publicznego, w tym po-
litycznego. Z drugiej strony niewielu Polaków o tym wie, choć
być może zna ich nazwiska. Wśród szczególnie rozchwytywa-
nych monet znaleźć można serię Ojców Niepodległości – uho-
norowaliśmy już chyba wszystkich! Także generałów, z Józe-
fem Hallerem na czele. Dużą popularnością cieszą się monety
z wizerunkami Żołnierzy Wyklętych. To jest chyba najbardziej
ceniona seria przez samego prezesa NBP prof. Adama Glapiń-
skiego, bo i w jego rodzinie odnajdziemy niezłomnego rycerza
Niepodległej. Ja lubię szczególnie także te „lżejsze” historycznie
serie, jak choćby wizerunki naszych piosenkarzy, z Czesławem
Niemenem na czele, artystów z piękną Heleną Modrzejew-
ską czy też monety prezentujące historyczne zabytki i ważne
miejsca kultury narodowej, np. Teatr im. Juliusza Słowackiego
w Krakowie, wybitą w 125-lecie teatru, z pięknym wizerunkiem
Stanisława Wyspiańskiego. Za chwilę wyjdą kolejne… Trzeba
również nadmienić, że wszystkie monety są piękne wizualnie,
zaprojektowane przez wysokiej klasy artystów. Już państwo
wiedzą, dlaczego do niniejszego numeru pisma zaprosiliśmy
NBP? Oczywiście to jedna z instytucji państwa polskiego,
które także prowadzą polską politykę historyczną, czy też
pamięci – jak wolą niektórzy.
Kolekcjonerstwo to piękna rzecz, ale i kosztowna. Mam
wrażenie, że ta pasja powoli zanika, przynajmniej w takich
odsłonach jak kolekcjonerstwo znaczków pocztowych.
Chciałbym bardzo zachęcić czytelników, szczególnie mło-
dych, by poddali się tej niewidzialnej sile, która zachęca do
historycznego zbieractwa. W domu być może będzie trochę
więcej kurzu i na półkach trzeba będzie zrobić w miejsce
telewizora trochę więcej przestrzeni na klasery, ale warto.
Fot. Andrzej wiktor
Ja w młodości zbierałem znaczki wedle zasady, by zebrać je z jak
największej liczby krajów, szczególnie niedostępnych w latach
PRL. A więc miałem całą Afrykę, od Egiptu po RPA i Lesotho,
także wszystkie zakątki Ameryki Środkowej czy rzecz jasna Indo-
nezję. Moja słabość poriomańska, czyli skłonność do teoretycz-
nie bezcelowych wędrówek, została w ten sposób zaspokojona.
Może dzięki temu szczególnie od lat 90. XX w. co roku muszę
gdzieś pojechać, tak bliżej, jak i dalej od domu. Nie wiem, jak
zniosę tę pandemię! Kolekcjonerstwo to zdrowa pasja, a w przy-
padku monet – może nawet opłacalna. Kto wie?
Jan żaryn
Autopromocja
NR 8 STYCzEń–luTY 2021
NR 1–2 (92–93)(15) SIERPIEń 2014
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI
10
3
9
ZaChOwaniE pamięCi O hiSTOrii pOprZEZ GrOma-
dZEniE i prZEChOwywaniE numiZmaTów OraZ
pOkaZywaniE iCh na TLE SZErSZEGO kOnTEk-
STu SpOŁECZnO-GOSpOdarCZEGO JEST JEdnym
Z CELów nBp
– wSkaZuJE anna kaSprZySZak
48
BiOGrafia BrOniSŁawa piŁSudSkiEGO,
BraTa JóZEfa, TO iSTna kOpaLnia
„SEnSaCJi”, aLE i wiELu niEJaSnOśCi.
TO żyCiOryS na kiLka fiLmów CZy kSiĄżEk
– piSZE waLdEmar CZEChOwSki
GŁOS naCZELnEGO
JAN ŻARYN
27
61
61
ChŁOpCy dO ZaBiCia
mAREK JuREK
38
„akCyJa pamięTna”
JEGO mOśCi
pana STarOSTy
BaBimOJSkiEGO...
BARToSz STARęgowSKI
TróJmOrZE
międZymOrZE
EmiGranTów
i OpOZyCJOniSTów
PRzEmYSłAw wAINgERTNER
amErykańSka
dEmOkraCJa
ANToNI dudEK
rady dLa pOLiTyków
RYSzARd CzARNECKI
duSZa kOnTuSZa
TEmaT miESiĄCa
10
11
14
18
CEnTrum
piEniĄdZa nBp
ANNA KASPRzYSzAK
65
1952 – rOk
ZakOńCZEnia
PAwEł SKIBIńSKI
41
OkupaCJi JapOnii
SkĄd Ta fOrSa?
gABRIElA SIERoCIńSKA-dEC
waCŁaw i wikTOryn
wiErZBiCCy, LiTEwSCy
BiSkupi Z pOLSkim
rOdOwOdEm
hENRYK lITwIN
w EpOCE
marki
pOLSkiEJ
woJCIECh
RoSzKowSKI
87
ZdarZyŁO Się
98
SiLva rErum
wEhikuŁ CZaSu
44
pOwSTaniEC
STyCZniOwy
mARCIN RóŻAńSKI
ANdRzEJ SKwARCzYńSKI
i prZEpOwiEdnia
dLa piaSECZna
rEfOrma waLuTOwa
GraBSkiEGO
woJCIECh KAlwAT
28
STyCZEń, LuTy
mIChAł KomudA
wŁadCZyniE
prZypadki
faŁSZErSTw piEniędZy
w ii rZECZypOSpOLiTEJ
PAwEł gAJEwSKI
SkarBy aGad
47
żOna króLa
ZyGmunTa
auGuSTa
mAREK BARAńSKI
32
EurOpa JaGiELLOńSka
JACEK KRoChmAl
ZdarZyŁO Się
piEniĄdZ OdrOdZOnEJ
20
rZECZypOSpOLiTEJ
mATEuSz SoRA
TaJEmniCE aan
22
ZŁOdZiEJ nOCĄ
prZyChOdZi
ANdRzEJ zAwISTowSKI
GŁówny urZĄd
34
LikwidaCyJny –
RAfAł KIERzKowSKI
48
żyCiE i śmiErć
BrOniSŁawa
piŁSudSkiEGO
wAldEmAR CzEChowSKI
Jak ii rp śCiGaŁa
SwOiCh dŁużników
51
namiESTnik
hiTLEra na pOmOrZu
mACIEJ mACIEJowSKI
24
ZŁOTy nOwEJ Ery
ANNA BRzYSKA
dawnO TEmu
fELiETOny
36
kTO ByŁ ZwyCięZCĄ
pOd waTErLOO?
mIChAł KARPowICz
„SOLidny fundamEnT
54
i OBiECuJĄCy krOk”?
PIoTR łYSAKowSKI
17
niEudana ruSyfikaCJa
gRzEgoRz góRNY
58
nOrman BOEhm –
prZyJaCiEL pOLaków
AlEKSANdRA zIółKowSKA-BoEhm
ISSN 2300-6803
www.wsieci.pl
Redaktor naczelny:
Jan Żaryn
Zastępcy redaktora naczelnego:
Michał Karpowicz, Małgorzata Żaryn
Sekretarz redakcji: Krzysztof Kotowski
e-mail: redakcja@fratria.pl, tel. (22) 616 36 00
ul. Finlandzka 10, 03-903 Warszawa
Stali współpracownicy:
Marek Barański, Ryszard Czarnecki, Antoni Dudek,
Kacper Grochocki, Grzegorz Górny, Marek Jurek, Tomasz
Karpowicz, Michał Komuda, Jarosław Kossakowski,
Jacek Krochmal, Henryk Litwin, Rafał Łatka, Piotr
Mazurek, Joanna Puchalska, Gabriela Sierocińska-
Dec, Paweł Skibiński, Andrzej Skwarczyński, Piotr
Skwieciński, Piotr Zaremba, Krzysztof Żaryn oraz IPN,
MPW, AGAD, AAN i NAC
Współpracownicy:
Jarosław Czubaty, Jerzy Dąbrowski, Iza Galicka,
Grzegorz Grabski, Adam Hlebowicz, Zbigniew Hundert,
Michał Janik, Piotr Kardela, Janusz Kotański, Artur
Kubaj, s. Małgorzata Krupecka, Sebastian Ligarski,
Agnieszka Łuczak, Piotr Łysakowski, Grzegorz
Majchrzak, Łukasz Michalski, Waldemar Mierzwa,
Wojciech Osiński, Tomasz Panfil, Andrzej R. Potocki,
Maria Radożycka-Paoletti, Marcin Schirmer, Ewelina
Steczkowska, Grzegorz Szymborski, Krzysztof Tarka,
Przemysław Waingartner, Jakub Witczak
Dyrektor artystyczny:
Michał Korsun, michal.korsun@fratria.pl
Studio graficzne:
Andrzej Skwarczyński (kierownik)
andrzej.skwarczynski@fratria.pl,
Projekt graficzny: Michał Korsun
Fotoedycja:
Anna Łabęcka, ania.labecka@fratria.pl,
Obróbka zdjęć: Tomasz Kieras
Wydawca:
Fratria sp. z o.o.
prezes: Romuald Orzeł
ul. Legionów 126-128,
81-472 Gdynia
redakcja@fratria.pl, www.fratria.pl
80
kOnSErwaCJa frESków miChaŁa aniOŁa w kapLiCy
SykSTyńSkiEJ JEST OGrOmnĄ ZaSŁuGĄ pOnTyfikaTu Jana
pawŁa ii. OdkryTO prawdZiwy SpLEndOr arCydZiEŁa,
kTórE papiEż Z pOLSki pOddaŁ niEZwykLE pOGŁęBiOnEJ,
pOETyCkiEJ inTErprETaCJi
– piSZE JErZy miZiOŁEk
62
niE Taki
anTykOmuniSTa…
RAfAł łATKA
pEŁna kuLTura
rOZmOwy SB
Z Bp. hEnrykiEm
GuLBinOwiCZEm CZ. ii
80
Jana pawŁa ii diaLOG ZE
SZTukĄ miChaŁa aniOŁa
JERzY mIzIołEK
idmn
84
w kręGu kLiO
RAfAł łATKA
66
OpOwiEść O prOf.
rOmaniE ryBarSkim
mARTA CYwIńSKA
rafaŁ ŁaTka rOZmawia
86
Z dr. daniELEm
GuCEwiCZEm
naC prEZEnTuJE
Druk:
Walstead Kraków sp. z o.o.
Prenumerata wydania papierowego:
tel. (22) 616 36 00
www.wsieci.pl
prenumerata@fratria.pl
Regulamin oraz warunki prenumeraty
na stronie www.wsieciprawdy.pl
Wpłat za prenumeratę prosimy dokonywać
na konto:
91 1240 5354 1111 0010 7713 6290
FRATRIA Sp. z o.o., ul. Legionów 126-128,
81-472 Gdynia,
w tytule wpłaty wpisując pełne dane
adresowe od wysyłki oraz rodzaj prenumeraty
Prenumerata realizowana przez RUCH SA:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej oraz na e-wydania można
składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować na
adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl
lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem
Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59 
– czynne w godzinach 700–1800.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Dyrektor ds. Rozwoju Biznesu:
Katarzyna Marchewka
katarzyna.marchewka@fratria.pl
Biuro Reklamy:
reklama@fratria.pl
Paulina Kąkol – paulina.kakol@fratria.pl
Agnieszka Woźniak – agnieszka.wozniak@fratria.pl
Marcin Dąbrowski – marcin.dabrowski@fratria.pl
wyJĄTkOwE
68
CZaSy wymaGaJĄ
wyJĄTkOwyCh
pOwOŁań i CnóT…
mARIuSz KRzYSzTofIńSKI
88
OŁTarZ w muZEum
KATARzYNA zIElIńSKA
70
71
Jan pawEŁ ii
niEZapOmniany
moNIKA JABłońSKA-ChodAKIEwICz
diaBEŁ niE móGŁ
90
dZiEwCZyna
Z rySunków
GrOTTGEra
JoANNA PuChAlSKA
ZiEmiańSTwO
OrŁOwSCy –
OBywaTELE pOdOLa
i arGEnTyny
JARoSłAw KoSSAKowSKI
SZLaChETnE ZdrOwiE
92
94
dum BiBO…
KRzYSzTof ŻARYN
praSpOrT
Z fOTOarChiwum ipn
74
76
78
TrEnEr na
CELOwniku SB
gRzEgoRz mAJChRzAK
„pOJaZd BETLEJEmSki”
RAdoSłAw moRAwSKI
Kolportaż:
kolportaz@fratria.pl
Redakcja zastrzega sobie prawo
do redagowania i skracania tekstów.
Copyright © Fratria Sp. z o.o.
Wszystkie prawa zastrzeżone
(włącznie z tłumaczeniem na języki obce).
Redakcja nie zwraca materiałów niezamó-
wionych. Ogłoszenia i reklamy nie stanowią
materiału pochodzącego od Wydawcy.
Bezumowna sprzedaż numerów bieżących
i archiwalnych po cenie niższej od ustalonej
przez Wydawcę jest zabroniona, nielegalna
i grozi odpowiedzialnością karną.
pOLOnia
CZym STrZELać
ZapOmniany
EmiGraCyJny hiSTOryk
KRzYSzTof TARKA
95
niEdOSZŁy OBrOńCa
pOLSkiEGO niEBa
KACPER gRoChoCKI
narraCJa uSpL
ZE ZBiOrów mpw
fEminiSTyCZny
GuŁaG CZ. ii
mAREK JAN ChodAKIEwICz
99
dZiECięCy
niEśmiErTELnik
KATARzYNA uTRACKA
OKŁADKA: Projekt: Michał Korsun. Fot.: Andrzej Wiktor, tło
- Artur Bociarski/Shutterstock. Aktorzy: Weronika Jaskółka,
Marcin Kwaśny. Charakteryzacja: Joanna Wasilewska.
Kostiumy i rekwizyty: Retro-Pasje, Rekwizytornia Praha,
Rekwizytornia. Podziękowania dla pani Joanny Mikiciuk
z Muzeum Motoryzacji i Techniki w Otrębusach za
wypożyczenie samochodu marki Durant.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin