Neuropsychologia - wykład - Rasmus
06.10.2019
Zaliczenie:
• Egzamin - testowy, ok 30 pyt. zamkniętych, pojęcia ! Podane objawy - rozpoznać zaburzenie lub na odwrót
• Literatura
• Pąkalska - Neuropsychologia kliniczna
• Walsh - Neuropsychologia
Neurogeneza, jak neurony przekazują informacje, neuroprzekaźniki a zachowanie - noradrenalina, GABA, serotonina, dopamina
Mózg podzielony na:
• Kora mózgowa - płaty - rozwijają się od tyłu
• potyliczny - widzenie,
• uszkodzenia: dysleksja, aleksja - niezdolność rozpoznawania słowa pisanego, trudności w różnicowaniu obrazów, dziury w polu widzenia, ślepota korowa, protopagnozja nie rozpoznaje osób
• ciemieniowe - ośrodki odpowiadające za czucie temperatury, bólu, lokalizacje dotyku, ułożenie ciała, procesy uwagi - zdolność do przerzutności uwagi, koordynacja oko ręka, dotyk.
• Uszkodzenia - afazja ciemieniowa - pacjent słysząc słowo np. cytryna nie pojawia się informacja o smaku zapachu itd., nie integruje tych informacji; poczucie przestrzeni - pomijanie stronne - niezauważanie lewego pola przestrzeni lub ciała. Pomijanie ukierunkowane na przedmiot - nie widzi lewej strony przedmiotu
• Skroniowy - odpowiedzialne za analizę mowy, dźwięku, protopagnozja skroniowa- nierozpoznawanie twarzy od nie twarzy , połączone z hipokampem i odpowiadają za pamięć deklaratywną - pamięć autobiograficzna, przetwarzanie słuchowe - wraz z płatami ciemieniowymi odpowiadają za lokalizację dźwięku, różnicowanie wysokości dźwięku, różnicowanie występowanie kolejności dźwięków - normą jest , że bodziec musi trwać okoli 40 milisek. żeby był usłyszany, zrozumiany, są mocno połączone z płatami potylicznymi i płatem czołowym - wysyłają informacje do płata czołowego,
• uszkodzenie płata skroniowego mogą powodować zachowania agresywne w mowie np. wulgaryzmy, wykonują analizę smaku, odpowiadają za zachowania seksualne - zaburzenia takie jak pedofilia, nekrofilia; część zachowań schizofrenicznych wiąże się z płatami skroniowymi, uszkodzenia mogla powodować te za halucynacje w szczególności słuchowe; uwaga słuchowa, pamięć słuchowa,
• lewa strona to rozumienie mowy dźwięków które słyszy, prawa to analiza dźwięku, percepcja dźwięku. Płaty skroniowe kategoryzują pojęcia.
• prawa strona rozumienie dźwięku, różnicowanie, zaburzenie aruzja, czysta głuchota - osoba nie słyszy częstotliwości dźwięków równych np. mowy
• Czołowe - rozwijają się od urodzenia do 25 roku życia. 3 główne obszary:
• Kora ruchowa - związana z ruchem, wysyłane są informacje do efektorów, żeby wykonały daną czynność, apraksja ruchowa - polega na tym, że nie można wykonać celowego ruchu, apraksja oralna - uszkodzenie oś Brocka.
• Kora poznawcza - ośrodki mowy, pamięci proceduralnej, funkcje wykonawcze - mają doprowadzić do wykonania czynności od początku do końca, organizacja i planowanie - uczymy od najmłodszych lat, czyli jak dziecko się bawi to musi zostać nauczone ze po zabawie trzeba posprzątać itd.; organizowanie swojego czasu, umiejętność organizowania czynności po kolei, inicjowanie, utrzymywanie i zatrzymywanie działania,
• Kora związana z naszą osobowością - emocje, zachowania wg norm, reguły zasady społeczne, współodczuwanie, kontrola zachowań społecznie akceptowanych, krytycyzm - odróżnienie fikcji od prawdy, hamowanie,
• Płaty czołowe - uwaga –
• uszkodzenie powoduje przerzutność uwagi, szybkim rozpraszaniem się, trudnością z koncentracją uwagi, znajomość reguł i zasad i kierowanie się nimi
• Zaburzenia płata czołowego - np. konfabulacja, zaburzenia hamowania, agresja behawioralna, fizyczna, drażliwość na podkreślanie niepełnosprawności pacjenta
• Układ limbiczny - struktury związane z pamięcią - ciało migdałowate - pamięć emocjonalna, służy między innymi procesom adaptacji, zapamiętuje elementy przedmiotów. Hipokamp - pamięć, zapamiętywanie nowych informacji, osoby z uszkodzonym hipokampem nie zapamiętują nowych informacji ale nie tracą informacji które zapamiętali wcześniej przed urazem. Zakręt obręczy
• Pień mózgu - wielogenetycznie najmłodsza struktura układu nerwowego, w ontogenezie jest pierwotną strukturą, odpowiada za podstawowe funkcje życiowe organizmu - sen i czuwanie (odpowiada za uwagę), oddychanie, regulacja temperatury, głód.
17.11.2019
Egzamin W STYCZNIU : Funkcje płatów, zachowania, procesy, pojęcia, afazja, agnozja itd
Historia neuropsychologii
Neuropsychologia jest względnie młodą dziecina nauki zajmującą się badaniem zjawisk pomiędzy mózgiem a zachowaniem, rozumianym nie jedynie jako postępowanie w określonej sytuacji, ale również jako wyższe procesy umysłowe wpływające na postępowanie jednostki, takie jak
• Uwaga
• Spostrzeganie
• Pamięć
• Ruch
• Język
• Emocje
• Neuropsychologia powstała na pograniczu psychologii i medycyny, silnie czerpiąc z obu tych dyscyplin.
• Ze strony nauk medycznych pozostaje w bliskim związku pozostaje w bliskim z wianku z neurologia. Neurobiologia i psychiatria.
• Z zakresu nauk psychologicznych silnie powiązana z psych. Kliniczna. Psychometria i psych poznawcza
• Obserwowany w ostatnich latach szynki rozwój technik neurobrazowania (np. Encefalografia, tomografia komputerowa, tomografia emisji pozytonowej czy funkcjonalny rezonans magnetyczny) umożliwia nam rejestrowanie analizowanie budowy struktura mózgowych i zmian zachodzących w pracy moogu w czasie wykonywania konkretnych zadań, dzięki czemu coraz lepiej jesteśmy w stanie poznać neurologiczne podstawy naszego zachowania.
• Pomimo tego technologicznego postępu nadal niewiele dowiadujemy się na temat funkcjonowania naszego umysłu, procesów w nim zachodzących
• Problem ten był obecny w centrum filozofii (później także medycyny) od początków jej istnienia.
• Obecnie pozostaje roznieś centralnym zagadnieniem neuropsychologii i choć nie dyskutujemy już nas związkiem duszy i ciała a badamy relacje pomiędzy zachowaniem a mózgiem, wiele ówczesnych dylematów pozostaje nadal aktualnych.
Neuropsychologia w epoce brązu
• Najwcześniejsze teksty, jakie dotąd udało się odkryć, dotyczące anatomii, fizjologii i patologii mózgu znajdują się w tzw. Papirusie chirurgicznym Edwina Smitha, nabytym w Egipcie w drugiej Polowie XIX w n.e.
• Szczuje sie iz dokument ten pochodzi…
Papirus chirurgiczny edwina Smitha
W dokumencie tym po rz pierwszy pojawiło sie spisane ….
• Wśród przypadków znajduje sie m.in opis pacjenta, który utracił możliwość mowy w skutek uszkodzenia mózgu wywołanego wgniecioną skronią
• Zdaniem badaczy, którzy pracowali na papirusem jest to opis uszkodzenia poprzedniego odcinka ośrodka mowy, tzw. Ośrodka Broca, który został odkryty prawie pięć tysięcy lat później
• Pozostający przy zaburzeniach mowy, najstarszy i względnie dokładny opis zaburzeń mowy pochodzi z XVI w. P.n.e. i dotyczy księcia hetyckiego Murslisa II, który utracił zdolność mowy po uderzeniu pioruna
• Przyczyn tego zaburzenia upatrywano wtedy w woli boskiej, i tejże woli, ubłaganej przez ofiary i modły, zadaniem ówczesnych książę zawdzięczał poprawę.
• Tym bardziej wyjątkowe jest działo nieznanego egipskiego medyka piszącego Papirus chirurgiczny, który przyczyn objawów upatrywał w odniesionych uszkodzeniach głowy i mózgu
• Musiały minąć jednak tysiące lat nim mózg zyskał miano naczelnego narządu dla naszego funkcjonowania psychicznego
Starożytność
• Urazami głowy i ich konsekwencjami dla zachowania w starożytnej Grecji jako pierwszy zajmował się ojciec medycyny Hipokrates z Kodu (ok 430-ok, 380np.n.e.)
• Jego pisma stanowią zbiór około 60 dzieł i został najprawdopodobniej spisane przez grupę lekarzy o zróżnicowanych poglądach i stanowiskach, skompletowane pod imieniem Hipokratesa
• Uważa się, że starożytni Grecy nie posiadali obszernej wiedzy na temat anatomii i funkcjonowania mózgu ze względu na istniejącą wówczas awersję do dokonywania sekcji ludzkiego ciała, jednakże posiadali dane pochodzące z sekcji czaszek zwierząt, a także badania uszkodzeń głowy odniesionych podczas walk
• Mimo ograniczonej wiedzy na temat mózgu wielu greckich lekarz, w tym Hipokrates, uznawali właśnie mózg za siedlisko duży (psyche) czy jak dzisiaj byśmy powiedzieli, funkcji psychicznych
• Hipokrates zauważył m.in. że uszkodzenia mózgu wywołuje objawy (np. Paraliż, drgawki czy skurcze) po przeciwległej stronie ciała, co obecnie tłumaczy się krzyżowaniem dróg piramidowych
• Arystoteles (384-322 p.n.e.) nie podzielał zdania Hipokratesa i siedlisku duszy
• Uważał, że naczelnym narządem dla psyche jest serce, natomiast mózg pełni funkcję jedynie chłodzącą krew, zapewniając nam tym samym chłodna kalkulację, refleksję
• Ze względu na całkowicie błędną ocenę znaczenia mózgu trudno jest uznać Arystotelesa za jednego z prekursorów neuropsychologii, jednakże inna jego koncepcji, na wieki wyznaczała kierunek i istotę tej dziedziny nauki
• Sensus communis czyli zmysł wspólny był zaproponowanym przez Arystotelesa mechanizmem, dzięki któremu możliwe było wyjaśnienie jedności doznać zmysłowych.
• Arystotelesowskie zdolności psychiczne, takie jak: wyobraźnia, pamięć, poznanie. Ocenianie czy uwaga miały być łączone w jedno doznanie w sensus communis czyli sercu, które umożliwia także uświadomienie tego doznania
• Koncepcja zmysłu wspólnego i pneumy stały się fundamentem tzw. Doktryny komorowej, która zdominowała myślenie o funkcjach psychicznych do XVII w. N.e.
Klaudiusz Galen (ok. 131 r.n.e. - ok. 200 r.n.e.)
• Ten starożytny kojarz rozpoczął swoją praktykę w szkole gladiatorskiej, gdzie mai możliwość zdobyć olbrzymią wiedzę w leczeniu ran odniesionych w walkach, w tym najprawdopodobniej miał doświadczenie z licznymi uszkodzeniami głowy.
• Po tym okresie został narownym lekarzem cesarza Marka Aureliusza, a później innych rzymskich cesarzy.
• Jego dorobek był tak imponujący, iż był nazywany :księciem lekarzy”
• Galen ostatecznie uznał, że to mózg a ściślej mówiąc układ komorowy jest siedliskiem duszy, a nie serce
• Rozwiał on także koncepcję gazy (oddechu) psychicznego - pneumy, która miała być odpowiedzialna za łączenie bezcielesnej duszy z ciałem, dzieląc ją na trzy rodzaje:
• Pneumę psychiczną w mózgu umożliwiającą spostrzeżenia zmysłowe i ruch
• Pneumę żywotną w sercu odpowiedzialną za obieg krwi i temperaturę
• Pneumę naturalną w wątrobie sterującą metabolizmem
• Galen rozdzielał choroby psychicznie od objawów związanych z uszkodzeniem głowy - powstały one wskutek zaburzonej gospodarki płynami ustrojowymi (humores)
• Na podstawie przewagi jednego z płynów ustrojowych Galen opisał cztery typy osobowości (temperamentu):
• Choleryk z przewagą żółci
...
qbgirl