Historyczne Bitwy 093 - Prostki 1656, Sławomir Augusiewicz.pdf

(3799 KB) Pobierz
HISTORYCZNE
BITWY
SŁAWOMIR AUGUSIEWICZ
PROSTKI 1656
Dom Wydawniczy Bellona
Warszawa 2001
Dom Wydawniczy Bellona prowadzi sprzedaż wysyłkową swoich
książek za zaliczeniem pocztowym z 20-procentowym rabatem od
ceny detalicznej.
Nasz adres:
Dom Wydawniczy Bellona
ul. Grzybowska 77
00-844 Warszawa
tel./fax: 652-27-01 (Dział Wysyłki)
infolinia: 0-801-12-03-67
internet: www.bellona.pl
e-mail: biuro@bellona.pl
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustracja na okładce: Paweł Głodek
Redaktor: Zofia Gawryś
Korektor: Teresa Kępa
© Copyright by Sławomir Augusiewicz, Warszawa 2001
© Copyright by Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001
ISBN 83-11-09323-7
WSTĘP
Bitwy pod Prostkami 8 października 1656 r. i pod Filipowem
22 października 1656 r. zostały stoczone w trakcie kampanii
hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego, naj-
większej operacji przeprowadzonej przez wojska Rzeczy-
pospolitej przeciw Prusom Książęcym w czasie wojny polsko-
-szwedzkiej w latach 1655-1660. W większości prac na
temat tego okresu obydwie batalie zostały wzmiankowane,
nie poświęcono im jednak wiele uwagi. Przedmiotem badań
przeprowadzonych przez Wiesława Majewskiego była jedynie
bitwa pod Prostkami
1
. Nieco informacji o przebiegu kampanii
Gosiewskiego po 8 października podali Ludwik Kubala,
Stanisław Herbst, Jan Wimmer i wspomniany Wiesław Ma-
jewski, który najszerzej poruszył tę problematykę
2
. Pewne
W . M a j e w s k i ,
Bitwa pod Prostkami (8 X 1656 r.),
„Studia i Materiały
do Historii Sztuki Wojennej", t. II, Warszawa 1956.
2
L. K u b a l a ,
Wojna brandenburska i najazd Rakoczego,
Lwów b.r.w.,
s. 78-80; S. H e r b s t ,
Wojna obronna 1655-1660,
w:
Polska w okresie
drugiej wojny północnej 1655-1660,
t. II, Warszawa 1957, s . 5 1 ; J . W i m m e r ,
Przegląd operacji 1655-1660,
w:
Wojna polsko-szwedzka 1655-1660,
red.
J.Wimmer, Warszawa 1973, s. 178; W. M a j e w s k i,
Wojna polsko-szwedzka
1655-1660,
w:
Polskie tradycje wojskowe,
t. I, Warszawa 1990, s. 67-71;
W. M a j e w s k i ,
Działania wojenne w Prusach Wschodnich (1656-1657),
„Komunikaty Mazursko-Warmińskie", 1997, nr 4; W. M a j e w s k i ,
Potop
szwedzki (1655-1660),
w: Z
dziejów wojskowych ziem północno-wschodnich
Polski,
cz. I, red. Z. Kosztyła, Białystok, 1986.
1
4
wiadomości, przedstawione w kontekście losów Bogusława
Radziwiłła, zawiera obszerny wstęp autorstwa Tadeusza Wa-
silewskiego do edycji
Autobiografii
koniuszego litewskiego
3
.
Najazd tatarski na Prusy Książęce, wydarzenie, które
funkcjonuje w świadomości Polaków dzięki znakomitemu
Potopowi
Henryka Sienkiewicza, miał spektakularny charakter.
Ponieważ o działaniach ordy budziackiej w księstwie historio-
grafia polska w zasadzie milczy, jest okazja przedstawić je
w tym miejscu, także jako bezpośrednie następstwo bitwy pod
Prostkami. Bohdan Baranowski, znawca stosunków polsko-
-tatarskich w XVII w., w szkicu poświęconym militarnej
współpracy Rzeczypospolitej i Chanatu Krymskiego w latach
1655-1660, nie podaje na ten temat żadnych informacji
4
.
Zasięg najazdu tatarskiego, znacznie go jednak zawężając,
określił Władysław Czapliński
5
. Kazimierz Piwarski wymienił
fantastyczne liczby zabitych i jasyru zabranego przez ordę
6
,
opierając się na mało znanej w Polsce, popularnej za to od
momentu pierwszej publikacji w 1764 r. w Prusach Wschod-
nich, monografii Georga Christopha Pisanskiego
7
. XVIII-
-wieczny historyk stworzył obraz niesłychanego kataklizmu,
jaki w latach 1656-1657 nawiedził jego ojczyznę, uznając, że
we wszystkich operacjach militarnych, które miały miejsce
w księstwie w latach 1656-1657, brali udział Tatarzy. Choć
zasięg, ramy chronologiczne, a także skutki działań ordy
zostały w ten sposób przez Pisanskiego wyolbrzymione, jego
ustalenia zostały przyjęte nawet przez literaturę naukową, a po
T. W a s i l e w s k i ,
Zarys dziejów Bogusława Radziwiłła,
w: B. R a -
d z i w i ł ł ,
Autobiografia,
Warszawa 1979, s. 67-71.
4
B.
Baranowski,
Tatarszczyzna wobec wojny polsko-szwedzkiej
1655-1660,
w:
Polska w okresie drugiej wojny północnej,
t. I, Warszawa 1957.
5
W . C z a p l i ń s k i ,
Glosa do Trylogii,
Wrocław 1974, s. 148-149.
6
K. P i w a r s k i ,
Dzieje polityczne Prus Wschodnich (1621-1772),
Gdynia
1938, s. 42.
7
G. Ch. P i s a n s ki,
Nachricht von dem im Jahre 1656 geschehenen
Einfalle der Tartarn in Preußen,
„Mitteilungen der Literarische Gesellschaft
Masovia", H. 7, 1901.
3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin