Historyczne Bitwy 058 - Kliszów 1702, Marek Wagner.pdf
(
3553 KB
)
Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
Marek Wagner
KLISZÓW 1702
Wydawnictwo Bellona
Warszawa 1994
Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz
Ilustrację na okładce projektował: Dariusz Sosnowski
Redaktor: Barbara Kosiorek-Oulian
Redakcja map: Gabriel Bonatowski
Redaktor techniczny: Grażyna Woźniak
Korekta: Iwona Brzezińska
© Copyright by Wydawnictwo Bellona,
Warszawa 1994
© Copyright by Marek Wagner,
Warszawa 1994
WSTĘP
Bitwa pod Kliszowem stoczona 19 lipca 1702 r. między
armią szwedzką a wojskami sasko-polskimi należy chrono-
logicznie do pierwszych starć zbrojnych wielkiej wojny
północnej prowadzonych na ziemiach dawnej Rzeczypos-
politej. Zmierzyły się w owej bitwie trzy siły: wojska
Karola XII, oddziały saskie Augusta II i jednostki koronne
hetmana Hieronima Lubomirskiego. Na przedpolu zagu-
bionej wśród podkieleckich pól niewielkiej wsi Kliszów
i nad nieregularnymi brzegami Nidy starło się kilkadziesiąt
tysięcy żołnierzy z dalekiej Skanii i Uplandii, z odległych
wsi i miast Saksonii, z równinnych terenów Podola i Mało-
polski. Mówili różnymi językami: szwedzkim, niemieckim
i polskim; pochodzili z różnych warstw społecznych - od
chłopów i miejskich czeladników poczynając, na członkach
wysoko urodzonych rodów magnackich kończąc - ale
wszystkich ich jednoczyła na polu bitwy wola walki i chęć
zwycięstwa dla króla i ojczyzny.
Znaczenie bitwy kliszowskiej można rozpatrywać
w dwóch aspektach - politycznym i wojskowym.
Z punktu widzenia politycznego była ona efektem dzia-
łań dyplomatycznych króla szwedzkiego Karola XII, zmie-
rzających do detronizacji Augusta II. Poczynania obronne
króla polskiego natomiast wciągnęły społeczeństwo i woj-
sko Rzeczypospolitej do uczestnictwa w wielkim konflikcie
europejskim - wojnie północnej. Chociaż bitwa zakończyła
się zwycięstwem wojsk szwedzkich, to jednak nie przynios-
ła ona bezpośrednio decydujących rozstrzygnięć natury
politycznej, odkładając sprawę detronizacji króla polskiego
na kilka lat.
Bitwa kliszowska zasługuje na szczególną uwagę z powo-
dów czysto militarnych, zastosowania nowatorskich roz-
wiązań taktycznych. Działania wojsk szwedzkich pod Kli-
szowem weszły do historii wojskowości europejskiej, ponie-
waż manewry armii Karola XII polegające na przegrupo-
waniu oddziałów na polu walki i na ich uderzeniu ukoś-
nym wyprzedziły o kilkadziesiąt lat zasady ówczesnej tak-
tyki walki. Dodatkowym atutem zwycięzców było umiejęt-
ne wykorzystanie piechoty i koordynacji jej działań z ka-
walerią. Z punktu widzenia polskiej wojskowości na uwagę
zasługuje ponadto klęska jazdy koronnej i kompromitująca
postawa jej dowódcy, hetmana Hieronima Lubomirskiego
- fakty ilustrujące niejako symbolicznie kryzys polskiej
sztuki wojennej.
Bitwa pod Kliszowem ma zarówno w polskiej, jak i obcej
literaturze dostateczną liczbę opracowań i przyczynków his-
torycznych. Przede wszystkim należy wskazać na pełny jej
1
opis autorstwa Stoka oraz jego krytyczne omówienie w pra-
2
cy Wimmera . W literaturze niemieckiej istniq'e godne od-
notowania, chociaż pozbawione znajomości polskig bazy
źródłowej, opracowanie pióra Haintza
3
. Z wcześniejszej lite-
4
ratury warto zaznajomić się z opisem bitwy Jarochowskiego ,
P. S t o k ,
Bitwa pod Kliszowem
w
r. 1702,
„SMHW", t. VI, cz. 2,
Warszawa 1960.
2
J. W i m m e r ,
Wojsko Rzeczypospolitej
w
dobie wojny północnej
(1700-1717),
Warszawa 1956.
3
O. H a i n t z ,
Klissow 1702
[w:]
Der Genius des Feldherm. 10 kriegs-
geschichtliche Studien,
Berlin-Potsdam 1937; inna wersja w pracy t e g o ż ,
Karl XII, König von Schweden,
Berlin 1958.
4
K . J a r o c h o w s k i ,
Dzieje panowania Augusta II od wstąpienia
Karola XII na ziemię polską aż do elekcji Stanisława Leszczyńskiego
(1702-1704),
Poznań 1864.
1
Plik z chomika:
WIEDZAHISTORYCZNA
Inne pliki z tego folderu:
Historyczne Bitwy 023 - Kircholm 1605, Henryk Wisner.pdf
(5783 KB)
Historyczne Bitwy 104 - Trafalgar 1805, Józef W. Dyskant.pdf
(6879 KB)
Historyczne Bitwy 116 - Warka - Gniezno 1656, Paweł Skoworoda.pdf
(6464 KB)
Historyczne Bitwy 016 - Stalingrad 1942-1943, Kazimierz Kaczmarek.pdf
(5495 KB)
Historyczne Bitwy 034 - Lipsk 1813, Jadwiga Nadzieja.pdf
(5204 KB)
Inne foldery tego chomika:
ALE HISTORIA
AUDIOBOOKI
BIOGRAFIE
BITWY i WOJNY
CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin