mentalny.doc

TRENING MENTALNY W TENISIE (wg. Advanced Coaches Manual)

1.       WSTĘP

Tenis jest grą psychologiczną (mentalną). Tenis wyczynowy to wg Jimmy Connorsa w 95% psychologia. Jeżeli zawodnik marzy o grze na poziomie światowym, to musi być silny (odporny) psychicznie. Tenis można scharakteryzować pod względem psychologicznym w następujący sposób:

·         jest grą indywidualną,

·         zakaz udzielania porad trenerskich,

·         konieczność podejmowania znacznej liczby szybkich decyzji,

·         mnóstwo czasu na myślenie w trakcie meczu,

·         niewiadomy czas rozpoczęcia i zakończenia meczu,

·         brak możliwości wprowadzania zawodników rezerwowych,

·         dominuje system rozgrywek k.o. – przegrywający odpada,

·         różnorodne nawierzchnie,

·         różne kontynenty,

·         różne rodzaje piłek,

·         przeciwnik często pełni rolę sędziego,

·         brak okresów przejściowych ( roztrenowania) – całoroczna „karuzela” turniejowa,

·         ranking oparty na najlepszych rezultatach z różnych lat,

·         brak możliwości wzięcia „czasu” (time-out),

·         „cicha gra” wymagająca dużej koncentracji,

·         wszystkie zagrania są ważne,

2.       ZDOLNOŚCI MENTALNE I TECHNIKI PSYCHOLOGICZNE W TENISIE

Poniższy rysunek ilustruje umiejętności mentalne potrzebne w tenisie

motywacja

Kontrola emocji

Umiejętności mentalne w tenisie

Kontrola zachowania

Kontrola uwagi

Kontrola myśli

Kontrola wyobraźni

W poniższej tabeli zestawiono techniki psychologiczne niezbędne w tenisie:

3.       TRENING MENTALNY NA KORCIE W PRAKTYCE

Prowadząc trening mentalny na korcie trener powinien wykorzystywać klasyczne ćwiczenia, nieznacznie je modyfikując poprzez wprowadzenie akcentów (celów) psychologicznych, np.: koncentracja, maksymalne zaangażowanie, kontrola emocji itp. Warto przy tym pamiętać, że najlepsze rezultaty uzyskuje się, jeżeli ćwiczenia te imitują warunki meczowe.

Inne zagadnienia psychologiczne, które można podejmować w praktycznej pracy na korcie:

a.       przygotowanie przedmeczowe: rytuały i czynności przedmeczowe, „rozgrzewka” psychologiczna

b.       zagospodarowanie czasu: pomiędzy rozgrywanymi punktami, pomiędzy gemami oraz podczas zmian stron kortu

c.       ocena pomeczowa: analiza gry i wyniku

d.       reakcje na konkretne sytuacje: zewnętrzne (deszcz, werdykty sędziowskie, itp.) oraz wewnętrzne (np. kontuzja)

4.       PLANOWANIE TRENINGU MENTALNEGO W ROCZNYM CYKLU SZKOLENIOWYM

W planowaniu treningu psychologicznego należy uwzględnić zdolności mentalne zawodnika, jego ogólną charakterystykę oraz bieżący okres treningowy. Na trening mentalny powinno się przeznaczać średnio: 15 – 20 min. zajęć treningowych, 2 do 3 razy w tygodniu. Warto także pamiętać, aby w miarę możliwości w każdej jednostce treningowej znalazło się jedno ćwiczenie o akcencie psychologicznym.

Zamieszczona poniżej tabela prezentuje główne akcenty treningu mentalnego w poszczególnych okresach rocznego cyklu szkoleniowego:

5.       TRENING MENTALNY W RÓŻNYCH ETAPACH ROZWOJU KARIERY

Zamieszczona poniżej tabela prezentuje główne kierunki doskonalenia umiejętności mentalnych w poszczególnych etapach rozwoju kariery:

6.       WNIOSKI

Przystępując do treningu mentalnego, trener powinien pamiętać, że:

Umiejętności psychologiczne są wyuczalne a ponadto można je ćwiczyć na korcie. Aby zapewnić sobie wszechstronność ćwiczeń wykorzystywanych w doskonaleniu umiejętności mentalnych, warto zapamiętać akronim C.O.M.E.T.:

-          COncentration (koncentracja)

-          Motivation (motywacja)

-          Emotional control (kontrola emocji)

-          Thoughts (kontrola myśli).

ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA (EMOCJONALNA) JAKO ISTOTNY CZYNNIK ZWIĘKSZAJĄCY SKUTECZNOŚĆ DZIAŁANIA NA PRZYKŁADZIE PSYCHOLOGICZNYCH WYMAGAŃ TENISA.

Odporność psychiczna polega na zdolności do sterowania procesami percepcyjnymi, intelektualnymi i emocjonalnymi, a także czynnościami motorycznymi zawodnika w warunkach rywalizacji sportowej. Jak wiemy jednym z podstawowych składników odporności psychicznej jest odporność emocjonalna. Jest to zdolność do efektywnego działania mimo przeżywania silnych emocji bądź też zdolność do kontroli emocji. Nie ulega wątpliwości, że odporność emocjonalna jest tym składnikiem odporności psychicznej, który w decydujący sposób może wpływać na efektywność działania sportowca podczas zawodów.

Aby lepiej zrozumieć istotę odporności emocjonalnej trzeba wziąć pod uwagę:

1.       próg podniecenia- stopień wrażliwości osobnika na bodźce emocjonalne.

2.       próg zaburzenia- stopień dezorganizacji zachowania osobnika będącego w stanie podniecenia.

Zasadniczo podkreśla się, że podstawowym kryterium odporności emocjonalnej jest efektywność działania, a więc poziom wykonania zadania- mimo podwyższonego napięcia emocjonalnego. Będzie to głównie zależało od sprawności procesów korowych tkj. Kontrola pobudzenia. Należy jednak pamiętać, że odporność emocjonalna to nie tylko opanowanie funkcji operacyjnych pod wpływem nerwowych procesów korowych, ale również stopień podatności na bodźce emocjonalne. Kora mózgowa ściśle współpracuje z podkorowymi mechanizmami emocji, reagując zwrotnie na zmiany obwodowe i spełnia rolę koordynatora w przebiegu procesów emocjonalnych. Zatem można przypuszczać, że im niższy próg podniecenia, tym większą pracę w procesach regulacyjnych do osiągnięcia optymalnego pobudzenia wykonuje kora mózgowa. Jak wiadomo, nadmierne zaangażowanie świadomości w kontrolę procesów emocjonalnych może prowadzić z czasem do zmęczenia, nadmiernego wyczerpania centralnego układu nerwowego, prowadząc do apatii lub innych reakcji nie przystosowawczych.  

Tenis w obliczu odporności psychicznej dostarcza wielu wyzwań nie tylk...