Zagadnienia na Obronę 2.docx

1.Typologia placówek opiekuńczo –wychowawcze:

1) placówki wsparcia dziennego,

2) placówki interwencyjne,

3) placówki rodzinne,

4) placówki socjalizacyjne,

5) placówki resocjalizacyjne.

Placówka interwencyjna:

1) zapewnia dziecku pozbawionemu częściowo lub całkowicie opieki rodziców, znajdującemu się w sytuacji kryzysowej:

a) doraźną, całodobową opiekę,

b) kształcenie dostosowane do jego wieku i możliwości rozwojowych,

c) opiekę i wychowanie do czasu powrotu do rodziny lub umieszczenia w rodzinie zastępczej, placówce rodzinnej albo placówce socjalizacyjnej,

2) przygotowuje diagnozę stanu psychofizycznego i sytuacji życiowej dziecka oraz ustala wskazania do dalszej pracy z dzieckiem.

Placówka rodzinna zapewnia dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym opieki rodziców całodobową opiekę i wychowanie w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego oraz opiekę, do czasu powrotu dziecka do rodziny, umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej lub jego usamodzielnienia.

Placówka socjalizacyjna zapewnia całodobową opiekę i wychowanie dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodzicielskiej, dla których nie znaleziono rodzinnej opieki zastępczej.

Placówka resocjalizacyjna zapewnia dzieciom niedostosowanym społecznie:

1) opiekę i wychowanie,

2) resocjalizację i rewalidację,

3) możliwość leczenia uzależnień,

4) zdobycie kwalifikacji zawodowych.

Placówka wsparcia dziennego, która działa w najbliższym środowisku lokalnym dziecka:

1) wspiera rodzinę w sprawowaniu jej podstawowych funkcji,

2) zapewnia pomoc rodzinie i dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami,

3) współpracuje ze szkołą, ośrodkiem pomocy społecznej i innymi instytucjami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.

2. Zdefiniuj pojęcia:

Potrzeba- stan, w którym jednostka odczuwa chęć zaspokojenia jakiegoś barku np. w zapewnieniu sobie warunków życia, utrzymaniu gatunku osiągnięciu pozycji społecznej i innych, potrzebie zwykle towarzyszy silna motywacja nie, kiedy utożsamia się ja z motywem, kiedy indziej znów z popędem lub instynktem. Rozróżnia się potrzeby podstawowe, które wiążą się z biologicznymi funkcjami organizmu i z wytworzoną strukturą osobowości, oraz potrzeby pochodne, które wynikają z poszukiwania środków zaspokojenia potrzeb podstawowych.

Opieka-dawanie oparcia, wsparcia, zaspokajanie potrzeb (właściwości ludzkich, będących potrzebą), których jednostka nie umie, nie może lub nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić, żeby zachować równowagę biologiczną i psychiczną, przeżyć, zachować zdrowie, jakość życia, zapewnić prawidłowy rozwój (doprowadzić jednostkę do dojrzałości) i ciągłość gatunku.

Opieka nad dzieckiem-ogół działań podejmowanych przez odpowiednie instytucje lub osoby w celu zaspokojenia codziennych potrzeb dzieci oraz wszechstronnego rozwoju ich osobowości. Instytucje i osoby sprawujące opiekę ponoszą odpowiedzialność moralną i prawna za powierzone ich opiece dzieci.

3. Wymień i scharakteryzuj rodzinne formy opieki.

Rodzinny dom dziecka to placówka opiekuńczo-wychowawcza, która przeznaczona jest dla najwięcej 8 dzieci (wyjątkiem są sytuacje, kiedy do placówki zostaje skierowane rodzeństwo – wtedy dzieci może być więcej).
 

Rodzina zastępcza zawodowa, to rodzina niespokrewniona z dzieckiem, która funkcjonuje na podstawie podpisanej umowy z Gminą Miejską Kraków i pobiera wynagrodzenie. Rodziny zawodowe dzielą się na: wielodzietne (dla nie mniej niż 3 i nie więcej niż 6 dzieci), specjalistyczne, (w której umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji; w rodzinie tej może przebywać w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci) oraz rodziny o charakterze pogotowia rodzinnego, (w której umieszcza się dzieci na pobyt okresowy, do czasu unormowania ich sytuacji życiowej, nie dłużej jednak niż na 15 miesięcy).

Nową formą opieki nad dziećmi starszymi, nie przewidzianą w poprzednio obowiązującej ustawie pomocy społecznej, są grupy usamodzielniające. Grupy te są formą zbliżoną do mieszkań chronionych, ale przeznaczone są dla niepełnoletniej młodzieży, a ich głównym zadaniem jest przygotowanie dzieci do samodzielnego życia. Wychowankowie przebywają w grupie pod nadzorem wychowawców zobowiązanych do bezpośredniego kierowania procesem wychowawczym. W oparciu o miesięczny budżet grupy, samodzielnie planują wszelkie wydatki związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, w tym wydatki na zakupy żywności, środków czystości, odzieży oraz innych towarów i usług.

4.Prekursorzy pedagogiki opiekuńczej.

Maria Ludwika Gonzaga- wprowadziła równostanowienie dzieci z rodzin nieznanych nieznanych dziećmi rodzin znanych był to edykt królowej

Ks. Gabriel Bodłe- założył w Warszawie szpital „dzieciątka Jezus” Pomagał kobietą w ciąży, dawał im schronienie. Otrzymywały zapłatę za karmienie sierot. Rozpoczął na szeroką skale zakładanie rodzin zastępczych. Postanowił, że dzieci do 3 roku życia zostaną w szpitalu, a później są oddawane na wychowanie do rodzin zastępczych, otrzymywały one zapłatę w wysokości 8 zł rocznie. Były to rodziny ziemskie lub chłopskie. Co pół roku były ona sprawdzane.

Grzegorz Piramowicz- napisał Powinności nauczyciela, w tej pracy wypowiada się na temat pracy opiekuńczo-wychowawczej. Uważał, iż nauczyciele powinni być przyjacielem jak również autorytetem dla dziecka. Metoda, rodzinkowa polega na tym, że pracuje się z grupa, która jest koedukacyjna i rozwojowa, posiada ona własny teren zamieszkania, rządzący się swoimi prawami.

Kazimierz Jeżewski- założył w 1907 r. towarzystwo miast sierocych. Sierocych 1909 r założył pierwsze gniazdo sieroce koło Przemyśla. Gniazdo sieroce to gospodarstwo rolne od 15 do 20 ha, które dane było w dzierżawę rodzinie rolnika, która brała na wychowanie grupę od 10-15 sierot w wieku od 5 do 17 r.ż. tworząc rodzaj rodziny zastępczej. Ziemia ta przechodziła na własność rolnika po 20 latach pracy.

Czesław Babicki- współpracował z Jeżewskim, a także pracował w ministerstwie pracy i opieki społecznej, tworząc podstawy prawne opieki nad człowiekiem w ówczesnej Polsce. Wprowadził pojecie pedagogiki opiekuńczej.

Ks. Bronisław Markiewicz-założył towarzystwo kolonii letnich. Zajmował się dziećmi okresie letnim z ubogich rodzin. Organizowano 10-15 osobowe grupy, które pod okiem dozorcy wyjeżdżały do rodzin mieszczańskich. Takim dozorcą był Janusz Korczak.

Henryk Jordan- twórca ogródków Jordanowskich. Był lekarzem z USA przywiózł pomysł stworzenia tych ogródków. Były to zielone tereny do różnego rodzaju zabaw. Wychowanie poprzez aktywność fizyczną.

Władysław Szejnach- lekarz pediatra, działacz społeczny. Pracował w szpitalu dzieciątka Jezus. Głosił hasło: wszystko powinno służyć dobru dziecka.

Ks. Wacław Bliżiński- w 1905 r otworzył w Liskowie ochronkę dla dzieci działającą pod hasłem „chcę wam przychylić chleba i nieba”. Założył szkołę z warsztatem rzemieślniczym i seminarium dla nauczycieli.             

Maria Grzegorzewska- Stworzyła metody pracy edukacyjnej: Opiekuńczo-wychowawczej dla ludzi niepełnosprawnych. Założyła w 1921 r. w Warszawie instytut pedagogiki specjalnej. Dzisiaj jest to Akademia pedagogiki specjalnej jej imienia. Dzięki założeniu tej szkoły w Polsce zaczęli pojawiać się specjaliści od pedagogiki specjalnej. Urodziła się w bardzo zamożnej rodzinie, od narodzin miała problem ze wzrokiem w wieku 12 lat życia straciła wzrok. Założyła towarzystwo nad osobami ociemniałymi.

Aleksander Kamieński- Był twórcą metody harcerskiej w opiece i wychowaniu. Mówił, że opieka i wychowanie jest służbą. Dostarczał wielu przykładów jak czuje się opuszczone dziecko. Zakładał, że podejmując się opieki trzeba trwać w niej.

Kazimierz Lisiecki(dziadek) - twórca palcówek opiekuńczych. Zwany też pedagogiem ulicznym. Tworzył ogniska wychowawcze-placówka wsparcia dziennego, przy której funkcjonuje hostel, gdzie na kilkanaście godz. dziecko może być zabrane, gdy w jego domu przechodzi jakiś kryzys patologiczny.

Wanda Szuman- twórczyni teoretycznych praktycznych podstaw opieki nad dzieckiem w rodzinie zastępczej. W 1931 r. napisała książkę pod tytułem: system wychowania sierot w rodzinie zastępczej.” Prowadziła akcję ratowania dzieci i umieszczania ich w rodzinach zastępczych.

Helena Radlińska- wprowadziła ład terminologiczny w pedagogice i metodyce. Założyła w 1925 r w Warszawie szkołę dla pracowników socjalnych.

Janusz Korczak- Pedagog, twórca pedagogiki antyautorytarnej, pedagogiki humanistycznej. Był lekarzem pediatrą i wielkim pedagogiem. Jego pedagogika ma wymiar ponadczasowy.

5. Placówki wsparcia dziennego w świetle nowych przepisów.

Placówki wsparcia dziennego wspierają rodzinę w sprawowaniu jej podstawowych funkcji.

Zapewniają pomoc rodzinie i dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze, zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami. Współpracują ze szkołą, ośrodkiem pomocy społecznej i innymi instytucjami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.

Z uwagi na charakter wykonywanych działań  ustawa rozróżnia dwa rodzaje placówek:

1) opiekuńcze; których celem jest pomaganie dzieciom w pokonywaniu trudności szkolnych i organizowanie czasu wolnego, prowadzone w formie świetlic, klubów, ognisk wychowawczych i kół zainteresowań;

2) specjalistyczne; realizujące, obok funkcji opiekuńczej, programy psychokorekcyjne i psychoprofilaktyczne. Są to np. świetlice socjoterapeutyczne oraz ogniska wychowawcze.

 Zgodnie z art. 17 pkt. 12 ustawy o pomocy społecznej, prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo – wychowawczych wsparcia dziennego  jest zadaniem własnym gminy. Powiat również może organizować i prowadzić placówki opiekuńczo – wychowawcze wsparcia dziennego o charakterze ponadgminnym,   realizując zadanie, o którym mowa w art. 19 pkt.4 ustawy.

6. Opieka, a wychowanie-podobieństwa i różnice. Podobieństwa i różnice między działalnością opiekuńczą a wychowawczą

7. Kierunki reform we współczesnym systemie opieki i wychowania.

OKRES RATOWNICTWA 1945-1949: Ratowanie życia ocalałych po wojnie dzieci, ubieranie, schronienie, opieka lekarska. W czerwcu 1945 r 1.544132 tyś. Jest osamotnione, 23% ogółu dzieci. RTPD – robotnicze towarzystwo przyjaciół dzieci. CHTPD- te dwie organizacje połączyły się w 1949 r w TPD. Dużo pomocy niosły również PCK i CARITAS. Wszystkie dzieci były pod opieką ministra oświaty, a poniżej 3 roku życia pod opieką ministra zdrowia.

OKRES II 1950-1955: Centralizacja działalności w opiece nad dzieckiem. Zaczęto wszystkie formy opieki nad dzieckiem upaństwowić. Tworzono duże domy dziecka.

OKRES III 1956-1970

Poddano krytyce okres poprzedni, zaczęto podkreślać konieczność powrotu do sprawdzonych wzorców wychowawczych Korczaka, Pestoleciego. Podkreślano również wychowawczą rolę szkoły. W 1956 r prezydium rządu wydało uchwałę na mocy, której:

1.       Poprawiono warunki pracy w domach dziecka, pogotowiach opiekuńczych i zakładach opieki dla dzieci niepełnosprawnych.

2.       Ustalono wymiar godzin pracy wychowawców, ustalono jasne kryteria kwalifikacji do domów dziecka.

W 1961 roku 15 lipca została wydana ustawa o rozwoju systemu oświaty. Ustawa przedłużała obowiązek kształcenia do 8 lat, wprowadzono świetlice szkolne, wprowadzono placówki wychowania pozaszkolnego, domy kultury, świetlice i kluby. Wprowadzono w szkołach programy profilaktyczne. Włączono do systemu oświatowego placówki opiekuńczo wychowawcze. Od 1963 r zaczęło się ukazywać czasopismo „ problemy opiekuńczo-wychowawcze.” Powołano również pierwsze rodzinne formy opieki, rodzinne domy dziecka, rodziny zastępcze.

OKRES IV1970-1980

PRÓBY MODERNIZACJI : Okres ten się rozpoczął wydaniem raportu komitetów ekspertów o stanie oświaty w PRL-u. W raporcie tym skrytykowano ówczesny system oświaty i przedstawiono nowe postulaty. Realizowano program 1000 szkół na tysiącleciu. W 1973 r wydano rozporządzenie Kuberski o zbiorowych szkołach gminnych. Powołano zbiorcze szkoły gminne, a w tych szkołach w 1974 r stanowisko pedagoga. W 1974 uruchomiono specjalność pedagog opiek-wychowawczy. W 19749 wydano rozporządzenie dotyczące rodzin zastępczych: rodzina spokrewniona, niespokrewniona z dzieckiem

OKRES V1981-1990 KRYZYS PAŃSTWOWEGO SYS. OPIEKI. W 1984 powołano pierwszą w Polsce wioskę dziecięcą w Biłgoraju.

OKRES VII 1991 DO DZIŚ

REFORMA SYSTEMU PROFILAKTYKI I OPIEKI NAD DZIECKIEM: Obarczenie odpowiedzialnością za los dziecka osób najbliższych dopiero później sił społecznych. Poszerzenie oddziaływań profilaktycznych najtańszej formie. Podniesienie, jakości usług profilaktycznych i opiekuńczych, wprowadzenie nowych form wychowania instytucjonalnego np. mieszkania usamodzielnienia. Prowadzenie integracyjnych form kształcenia i wychowania. Ograniczenie dyspozycji w rozwoju sieci usług profilaktycznych i opiekuńczych.

8. Podstawy rodzicielskie, a style wychowania w rodzinie

Styl wychowania - określa oddziaływanie względnie jednolite, zharmonizowane podporządkowanie się idei wychowawczej. Wyraża się on w określonym względnie stałym stosunku wychowawcy do wychowanka, w metodach postępowania, w sposobie egzekwowania nałożonych na niego obowiązków.

Najczęściej spotykane style wychowania w rodzinie:

• Styl demokratyczny – główną jego zasadą jest wzajemne poszanowanie praw wszystkich członków rodziny. "Dzieci wychowywane w ten sposób uczą się zasad współżycia społecznego nie na podstawie przymusu zewnętrznego i lęku przed karą, lecz w oparciu o akceptację i świadomy wybór właściwej zasady postępowania." Rola rodziców polega na koordynowaniu działań swoich dzieci.

• Styl autokratyczny przeciwieństwo stylu demokratycznego, ma charakter konserwatywny i jest oparty na autorytecie przemocy i pedantyzmu. Założeniem autokratyzmu jest stwierdzenie, że "rodzice zawsze mają rację, a obowiązkiem dzieci jest bezwzględne posłuszeństwo". Od dzieci wymaga się bezwzględnej karności i posłuszeństwa, podporządkowaniu się wszelkim poleceniom i nakazom rodziców. Dzieci mają ograniczoną swobodę. Rodzi się w nich bunt, niezadowolenie uniemożliwiające istnienie prawidłowych, życzliwych i harmonijnych stosunków z rodzicami, których zamierzenia są osiągane poprzez stosowanie różnych kar. Dzieci są jednostkami mało samodzielnymi i mało ...