alemtuzumab-nowy-lek-w-terapii-postaci-rzutowej-stwardnienia-rozsianego-pierwsza-czy-druga-linia-leczenia.pdf

(152 KB) Pobierz
© Aktualn Neurol 2015, 15 (3), p. 144–149
DOI: 10.15557/AN.2015.0021
Jacek Zaborski
Received:
20.10.2015
Accepted:
02.11.2015
Published:
30.11.2015
Alemtuzumab – nowy lek w terapii postaci rzutowej stwardnienia rozsianego.
Pierwsza czy druga linia leczenia?
Alemtuzumab – a new drug in the therapy of relapsing-remitting multiple sclerosis.
The first or second line of treatment?
Oddział Neurologii z Pododdziałem Rehabilitacji Neurologicznej, Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie, Polska. Kierownik Oddziału: dr n. med. Jacek Zaborski
Adres do korespondencji: Oddział Neurologii z Pododdziałem Rehabilitacji Neurologicznej, Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie, ul. Bursztynowa 2, 04-749 Warszawa,
e-mail: jaczab@poczta.onet.pl
Streszczenie
Alemtuzumab jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym skierowanym przeciwko glikoproteinie CD52,
powodującym deplecję (eliminację) krążących limfocytów T i B. Proces odtwarzania obu populacji limfocytów przebiega
odmiennie, co prowadzi do zaburzeń w układzie odpornościowym. Zmiany te skutkują zmniejszeniem aktywności procesu
chorobowego. Skuteczność alemtuzumabu została potwierdzona w trzech badaniach klinicznych: jednym fazy drugiej –
CAMMS223 oraz dwóch fazy trzeciej – CARE-MS I i CARE-MS II. W badaniach tych wykazano skuteczność kliniczną
podawanego dożylnie alemtuzumabu u chorych z postacią rzutową stwardnienia rozsianego. Komparatorem był podawany
podskórnie interferon beta-1a. W CAMMS223 i CARE-MS I wykazano istotny wpływ alemtuzumabu na spadek wskaźnika
rzutów w porównaniu z interferonem, a w CAMMS223 i CARE-MS II – wpływ na zwolnienie narastania niesprawności.
Terapia z zastosowaniem alemtuzumabu nie była wolna od istotnych działań niepożądanych, które należały do trzech
zasadniczych grup: działania niepożądane bezpośrednio związane z podawaniem leku, ciężkie infekcje oraz zaburzenia
autoimmunologiczne (samoistna plamica małopłytkowa, zaburzenia funkcji tarczycy i nefropatia). Terapia alemtuzumabem
może być zarówno skuteczna, jak i bezpieczna, jednakże pod warunkiem zachowania właściwego programu monitorowania
działań niepożądanych.
Słowa kluczowe:
alemtuzumab, CD52, stwardnienie rozsiane, przeciwciała monoklonalne
Abstract
Alemtuzumab is a humanized monoclonal antibody aimed against glycoprotein CD52, which causes the depletion (elimination)
of circulating T and B cells. The recovery process for the two cell populations differs, leading to disturbances in the immune
system. These changes result in a reduction in the disease activity. The efficacy of alemtuzumab has been confirmed in three
clinical studies: one phase II – CAMMS223 study, and two phase III – CARE-MS I and CARE-MS II studies. They have shown
the clinical effectiveness of intravenous alemtuzumab in patients with the remitting form of multiple sclerosis. Interferon
beta-1a was administered subcutaneously as the comparator. CAMMS223 and CARE-MS I showed the drug to have significant
impact on the decrease of the relapse rate as compared to interferon, whereas CAMMS223 and CARE-MS II showed it to slow
down the increase of disability in patients. Treatment with alemtuzumab, however, has not been free of significant side effects,
falling essentially into three major groups: side effects directly related to the administration of the drug, severe infections, and
autoimmune disorders (idiopathic thrombocytopenic purpura, impaired thyroid function, and nephropathy). Alemtuzumab
therapy can be both effective and safe, provided that an appropriate programme is maintained, aimed at monitoring the
adverse events.
Key words:
alemtuzumab, CD52, multiple sclerosis, monoclonal antibodies
144
© Medical Communications Sp. z o.o. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives
License (CC BY-NC-ND). Reproduction is permitted for personal, educational, non-commercial use, provided that the original article is in whole, unmodified, and properly cited.
Alemtuzumab – nowy lek w terapii postaci rzutowej stwardnienia rozsianego. Pierwsza czy druga linia leczenia?
WPROWADZENIE
S
twardnienie rozsiane jest przewlekłą chorobą zwy-
rodnieniową ośrodkowego układu nerwowego
(OUN) o podłożu zapalnym, skutkującą wystąpie-
niem zmian demielinizacyjnych w OUN. Nie opracowano
dotąd leku, który byłby w stanie całkowicie zatrzymać pro-
ces chorobowy u wszystkich pacjentów i zahamować pro-
ces demielinizacji. W połowie lat 2000. do terapii zostało
wprowadzone pierwsze przeciwciało monoklonalne – na-
talizumab. Ze względu na jego znaczną skuteczność,
zwłaszcza w przypadku aktywnych postaci stwardnienia
rozsianego, rozpoczęły się badania innych przeciwciał mo-
noklonalnych, takich jak alemtuzumab, daklizumab czy
okrelizumab.
MECHANIZM DZIAŁANIA
Dokładny mechanizm działania alemtuzumabu nie został
dotąd w pełni wyjaśniony. Omawiany lek, będący przeciw-
ciałem monoklonalnym (izotyp immunoglobuliny IgG1),
jest skierowany wybiórczo przeciwko glikoproteinie CD52.
Antygen ten znajduje się w dużych ilościach na powierzch-
ni limfocytów B (CD19+), limfocytów T (CD3+, CD4+,
CD8+) i monocytów. Powoduje przedłużoną „utratę lim-
focytów” (deplecję), a następnie zmiany w ich „profilu” po
odnowieniu populacji (Havari
et al.,
2014; Hu
et al.,
2009;
Krumbholz
et al.,
2012). Limfocyty są niszczone na dro-
dze dwóch mechanizmów: z udziałem dopełniacza oraz
przez działanie cytotoksyczne monocytów zależne od
przeciwciał. Odtwarzanie populacji limfocytów T i B za-
chodzi z różną prędkością – limfocyty B i monocyty po-
jawiają się we krwi obwodowej znacznie wcześniej. W od-
tworzonej populacji limfocytów T stwierdza się znacznie
większy odsetek limfocytów T regulatorowych, subpo-
pulacji limfocytów T pamięci, które znoszą lub istotnie
zmniejszają wpływ patogennych autoreaktywnych limfo-
cytów T. Stwierdza się również znaczne przyspieszenie cy-
klu życiowego odtworzonych limfocytów z nasileniem ich
apoptozy (Coles
et al.,
2006; Cox
et al.,
2005).
Kiedy podejmuje się terapię danym lekiem, zawsze trzeba
mieć na względzie dwie istotne dane: skuteczność i bezpie-
czeństwo. Oba te parametry są oceniane w badaniach kli-
nicznych, jednakże to lekarz każdorazowo podejmuje ry-
zyko związane z leczeniem konkretnego pacjenta – dlatego
tak ważne jest, by miał dostateczną wiedzę na temat sku-
teczności i bezpieczeństwa leku.
SKUTECZNOŚĆ
Skuteczność alemtuzumabu wykazano w dwóch badaniach
klinicznych fazy trzeciej: CARE-MS I i CARE-MS II.
CARE-MS I zaprojektowano jako badanie wieloośrodko-
we z losowym doborem pacjentów i pojedynczą ślepą pró-
bą, aktywnie kontrolowane (Cohen
et al.,
2012). Do bada-
nia włączono dotychczas nieleczonych chorych z postacią
rzutową stwardnienia rozsianego (n = 581). Przydzielo-
no ich losowo (w stosunku 2:1) do grupy przyjmującej ba-
dany lek (alemtuzumab – dwa cykle roczne z 12 mg/d we
wlewie dożylnym) lub otrzymującej aktywny komparator,
którym był podawany podskórnie przez 24 miesiące in-
terferon beta-1a (IFNβ-1a) w dawce 44 μg (Cohen
et al.,
2012). Po 24 miesiącach stwierdzono istotne zmniejszenie
wskaźnika rzutów choroby (annualized
relapse rate,
ARR) –
o 54% (p < 0,0001) – w grupie leczonej alemtuzumabem
w porównaniu z IFNβ-1a. Nie odnotowano istotnej różnicy
w odniesieniu do progresji niepełnosprawności (8% w gru-
pie alemtuzumabu i 11% u pacjentów leczonych IFNβ-1a,
p = 0,22),
co częściowo może wynikać z faktu, że stosunko-
wo niewielka liczba uczestników miała utrwalony postęp
niesprawności. Zgodnie z przewidywaniami w grupie le-
czonej alemtuzumabem wartości drugorzędowych punk-
tów końcowych w badaniu rezonansem magnetycznym
(zmniejszona liczba ognisk aktywnych – Gd+ oraz liczba
nowych lub powiększenie się dotychczasowych ognisk hi-
perintensywnych T2 lub zmniejszenie narastania zaniku
mózgu; we wszystkich porównaniach
p < 0,05)
okazały się
korzystniejsze niż w grupie leczonej IFNβ-1a.
Podobnie skonstruowane było CARE-MS II – badanie wie-
loośrodkowe z losowym doborem pacjentów przeprowa-
dzone metodą pojedynczej ślepej próby z aktywną kontrolą
(IFNβ-1a) (Coles
et al.,
2012). Do badania włączono cho-
rych (n = 840) z postacią remisyjną stwardnienia rozsia-
nego, przez co najmniej 6 miesięcy leczonych nie w pełni
skutecznie interferonem bądź octanem glatirameru. Przy-
dzielono ich losowo (w stosunku 1:2:2) albo do grupy przez
24 miesiące trzy razy w tygodniu przyjmującej podskórnie
IFNβ-1a (w dawce 44 μg), albo do grupy leczonej podawa-
nym dożylnie alemtuzumabem w cyklach rocznych (w daw-
ce 12 mg lub 24 mg), albo do grupy otrzymującej aktywny
komparator. Oceny dokonano po 24 miesiącach; wykaza-
no istotne (50-procentowe) zmniejszenie rocznego wskaź-
nika rzutów (p < 0,0001) w grupie otrzymującej alemtu-
zumab w porównaniu z IFNβ-1a oraz zmniejszenie o 40%
(p = 0,0084) utrwalonego postępu niesprawności w grupie
otrzymującej lek badany w porównaniu z grupą kontrolną.
Ocena rezonansem magnetycznym również wykazała istot-
ne korzyści wynikające z leczenia alemtuzumabem w zesta-
wieniu z grupą pacjentów otrzymujących IFNβ-1a (zmniej-
szona liczba ognisk aktywnych – Gd+ oraz liczba nowych
lub powiększenie się dotychczasowych ognisk hiperinten-
sywnych T2 lub zmniejszenie zaniku mózgu;
p < 0,05).
W obu badaniach fazy trzeciej oceniano również postęp na-
rastania zaniku mózgu (brain
atrophy).
Obecnie uważa się,
że poza tym, że stwardnienie rozsiane jest chorobą o podło-
żu zapalnym, to jej istotną składową stanowi proces neuro-
degeneracji, który obserwowany jest już od początkowych
stadiów choroby. Dodatkowo, co istotne, nasilenie pro-
cesu neurodegeneracji istotnie koreluje z powstawaniem
utrwalonej niesprawności. Oceny procesu neuroegeneracji
można dokonać pośrednio, z zastosowaniem technik rezo-
nansu magnetycznego, np. oceniając stopień zaniku mózgu
145
AKTUALN NEUROL 2015, 15 (3), p. 144–149
DOI: 10.15557/AN.2015.0021
Jacek Zaborski
(np. brain
parenchymal fraction,
BPF). W obu badaniach re-
jestracyjnych wykazano istotny wpływ terapii alemtuzuma-
bem na zmniejszenie narastania zaniku mózgu, w porówna-
niu z grupą kontrolną (R
2
0,50–0,52;
p < 0,001).
Można więc
na tej podstawie wnioskować, że lek ma istotny klinicznie
wpływ na narastanie utrwalonej niesprawności w grupie
leczonych chorych (Cohen
et al.,
2012; Coles
et al.,
2012;
Sormani
et al.,
2014).
Przegląd wyników badań zaprezentowano w tab. 1.
Obserwowano je u  19,4% i  25,9% (dawka 24  mg lub
12 mg) pacjentów leczonych alemtuzumabem – w po-
równaniu z  2,8% chorych przyjmujących IFNβ-1a.
W połowie badania u trzech uczestników wstrzymano
podawanie alemtuzumabu z powodu rozwoju samoist-
nej plamicy małopłytkowej (immune
thrombocytopenic
purpura,
ITP); jeden pacjent zmarł w następstwie krwo-
toku wewnątrzczaszkowego. Zaburzenia autoimmuno-
logiczne obserwowane w trakcie badania CAMMS223
obejmowały plamicę małopłytkową, autoimmunologicz-
ne choroby tarczycy i patologię kłębuszków nerkowych
(typu zespołu Goodpasture’a). Po zidentyfikowaniu ITP
we wszystkich badaniach klinicznych wdrożono środki
mające na celu minimalizację ryzyka wystąpienia tego
działania niepożądanego. Obejmują one regularne mo-
nitorowanie parametrów laboratoryjnych, częste wizy-
ty kliniczne oraz edukowanie pacjentów na temat oznak
i objawów ITP.
BEZPIECZEŃSTWO
W głównym badaniu drugiej fazy – CAMMS223 czę-
stość w ystępowania istotnych zdarzeń niepożąda-
nych była podobna we wszystkich leczonych grupach
(CAMMS223 Trial Investigators, 2008). Najpoważniej-
szymi działaniami niepożądanymi związanymi z terapią
alemtuzumabem były zaburzenia autoimmunologiczne.
CAMMS223
Przedłużenie CAMMS223
CARE-MS I
Randomizowane 2:1 –
alemtuzumab 12 mg : IFNβ-1a
44 μg
s.c.
III faza
2 lata
Aktywna postać rzutowa
stwardnienia rozsianego
IFN
0,39
Alemtuzumab
0,18
CARE-MS II
Randomizowane 2:1 –
alemtuzumab 12 mg : IFNβ-1a
44 μg
s.c.
III faza
2 lata
Aktywna postać rzutowa
stwardnienia rozsianego
IFN
0,52
Alemtuzumab
0,26
Schemat badania
Randomizowane 1:1:1 – alemtuzumab 12 mg : alemtuzumab
24 mg : placebo
Rodzaj badania
Czas trwania
II faza
3 lata
II faza
5 lat
Populacja pacjentów
Aktywna postać rzutowa stwardnienia rozsianego
IFN
Roczny wskaźnik rzutów
Względna redukcja ryzyka
wystąpienia rzutu
Odsetek chorych
z narastającą niesprawnością
0,36
69%
p < 0,001
Alemtuzumab
0,11
66%
p < 0,0001
IFN
0,35
55%
p < 0,001
Alemtuzumab
0,12
49%
p < 0,001
24%
8%
30%
13%
11%
8%
21,1%
12,7%
Odsetek chorych bez rzutu
52%
77%
41%
68%
59%
78%
p < 0,001
47%
65%
p < 0,001
Zmiana EDSS
+0,46
−0,32
p < 0,001
+0,46
−0,15
p = 0,014
NB
+0,24
−0,17
p < 0,001
NB
NB –
nie badano.
146
Tab. 1. Zestawienie najważniejszych danych z badań klinicznych alemtuzumabu
DOI: 10.15557/AN.2015.0021
AKTUALN NEUROL 2015, 15 (3), p. 144–149
Alemtuzumab – nowy lek w terapii postaci rzutowej stwardnienia rozsianego. Pierwsza czy druga linia leczenia?
Infekcje (łagodne do umiarkowanych) również po-
jawiały  się w  grupie leczonej alemtuzumabem czę-
ściej niż w  grupie przyjmującej placebo (65,7%
vs
46,7%). Poważne działania niepożądane w trakcie po-
dawania leku, wymagające przerwania leczenia, ob-
serwowano u  1,4%  pacjentów w  grupie otrzymującej
alemtuzumab. Profil bezpieczeństwa alemtuzumabu w ba-
daniach CARE-MS I i CARE-MS II był zgodny z tym, któ-
ry uzyskano we wcześniejszych obserwacjach klinicznych
(Cohen
et al.,
2012; Coles
et al.,
2012).
Istotne znaczenie mają działania niepożądane związane
z wlewami alemtuzumabu. Stanowiły one znaczący odse-
tek wszystkich działań niepożądanych (90–99%), lecz tyl-
ko nieliczne (1–3%) sklasyfikowano jako poważne. Infekcje
to 66–77% działań niepożądanych. Zdarzenia niepożą-
dane dotyczące zaburzeń autoimmunologicznych były
względnie rzadsze. Wystąpiły choroby tarczycy (16–23%),
ITP (1–3%) i choroby kłębuszków nerkowych – jeden przy-
padek stwierdzony w CAMMS223 i jeden w fazie rozsze-
rzenia. U obu pacjentów skuteczne okazało się leczenie
steroidami, cyklofosfamidem i zabiegami plazmaferezy
(Fox
et al.,
2012).
W toku badań klinicznych dość dobrze poznano pro-
fil bezpieczeństwa i tolerancji alemtuzumabu. Wczesne
zdiagnozowanie i właściwe leczenie działań niepożą-
danych są możliwe dzięki dostosowanemu programowi
monitorowania pacjentów w trakcie leczenia. Do dzia-
łań niepożądanych będących w kręgu szczególnego za-
interesowania lekarzy należą działania niepożądane wy-
nikające z bezpośredniego podania leku, ciężkie infekcje
i zaburzenia autoimmunologiczne (zaburzenia funkcji
tarczycy, nefropatie oraz ITP) (Genzyme Therapeutics
Ltd, 2012).
1. wcześniejsze podawanie metyloprednizolonu (należy
rozważyć podawanie leków antyhistaminowych);
2. obserwacja pacjenta w trakcie infuzji i dwie godziny
po niej;
3. przy złej tolerancji – wydłużenie czasu podawania leku;
4. przy ciężkich reakcjach – zaprzestanie infuzji alemtuzu-
mabu;
5. zwrócenie szczególnej uwagi na zaburzenia związane
z układem krążenia.
INFEKCJE
Infekcje, przeważnie o nasileniu od łagodnego do umiar-
kowanego, występowały u 71% leczonych alemtuzumabem
w dawce 12 mg. Były to: infekcje górnego odcinka układu
oddechowego, zapalenie zatok, zapalenie gardła, zapalenie
oskrzeli, zakażenie dróg moczowych, grypa oraz opryszczka
wargowa i półpasiec. Większość infekcji ustąpiła samoist-
nie i nie wymagała dodatkowego leczenia. Poważne infek-
cje VZV (varicella-zoster
virus,
wirus ospy wietrznej i pół-
paśca) obserwowano rzadko (mniej niż 0,3%). Stwierdzono
dwa przypadki gruźlicy.
Aby zapobiec infekcjom, należy:
1. podobnie jak w badaniach klinicznych, podawać pa-
cjentom profilaktycznie dwa razy dziennie acyklowir
w dawce 200 mg;
2. wstrzymać się od podawania leku w przypadku obec-
ności cech klinicznie czynnej infekcji;
3. corocznie w ykony wać badania w  kierunku HPV
(kobiety);
4. wykonać badania przeglądowe w kierunku HBV i HCV
i rozważyć rozpoczęcie leczenia.
Obecność wirusa HIV wyklucza leczenie alemtuzumabem
(Clanet
et al.,
2014).
BEZPOŚREDNIE REAKCJE
ZWIĄZANE Z PODANIEM LEKU
U  większości pacjentów leczonych alemtuzumabem
w dawce 12 mg doszło do reakcji podczas podawania pre-
paratu (Clanet
et al.,
2014). Miały one nasilenie od nie-
wielkiego do umiarkowanego. Najczęściej stwierdzano
bóle głowy, nudności, zmiany skórne (świąd, pokrzyw-
ka, zaczerwienienie w miejscu podawania leku, zaczer-
wienienie uogólnione), zawroty głowy, uczucie zmęcze-
nia, dreszcze i gorączkę – miało to związek z uwolnieniem
licznych cytokin. Ciężkie reakcje w trakcie infuzji stwier-
dzono u 3% leczonych (m.in. zaburzenia rytmu serca –
migotanie przedsionków, dyskomfort w klatce piersiowej,
pokrzywka, spadek ciśnienia tętniczego, nudności). Obja-
wy reakcji bezpośrednich mogą klinicznie przypominać
wstrząs anafilaktyczny; w tych przypadkach wskazane
jest zaprzestanie podawania leku. W badaniach klinicz-
nych przed wlewem alemtuzumabu chorzy otrzymywa-
li 1000 mg metyloprednizolonu.
Celowe wydają się następujące działania zapobiegające
bezpośrednim reakcjom związanym z podawaniem leku:
AUTOIMMUNOLOGICZNE
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
Badania kliniczne wykazały, że terapia alemtuzumabem
może istotnie zwiększyć ryzyko wystąpienia zaburzeń
autoimmunologicznych. Wydaje się, że są one skutkiem
stabilnej proliferacji limfocytów T po ich deplecji oraz
autoagresji związanej z limfopenią. Do najczęściej obser-
wowanych działań niepożądanych o podłożu autoimmu-
nologicznym należały samoistna plamica małopłytko-
wa, nefropatia (typu zespołu Goodpasture’a) i zaburzenia
czynności tarczycy (Clanet
et al.,
2014).
SAMOISTNA PLAMICA MAŁOPŁYTKOWA
(IMMUNE
THROMBOCYTOPENIC
PURPURA,
ITP)
Schorzenie to jest wynikiem zniszczenia płytek krwi
przez przeciwciała oraz upośledzenia odtwarzania
płytek. Nieleczona ITP może doprowadzić do samo-
istnych krwawień zagrażających życiu. Podczas terapii
147
AKTUALN NEUROL 2015, 15 (3), p. 144–149
DOI: 10.15557/AN.2015.0021
Jacek Zaborski
należy zwracać szczególną uwagę na objawy skazy krwo-
tocznej: krwiste wylewy podskórne (łatwość powsta-
wania siniaków), krwawienie ze śluzówek (nosa, jamy
ustnej), krwioplucie, obfite miesiączki, wylewy podślu-
zówkowe. ITP stwierdza się, gdy w dwóch kolejnych ba-
daniach liczba płytek wynosi poniżej 50 tys.
W trakcie leczenia alemtuzumabem ITP obserwowano mię-
dzy 14. a 36. miesiącem terapii. W większości przypadków
plamica ustępuje samoistnie. Część pacjentów jest leczona
z zastosowaniem immunoglobulin lub steroidów, a w wyjąt-
kowych przypadkach podaje się rituksymab.
Zapobieganie ITP wymaga:
1. pełnej oceny hematologicznej przed rozpoczęciem
leczenia;
2. wykonywania badań w przypadku każdych objawów
klinicznych mogących sugerować ITP;
3. comiesięcznego monitorowania przez 48 miesięcy
leczenia;
4. w przypadku podejrzenia ITP – skierowania w trybie
pilnym do hematologa w celu potwierdzenia rozpozna-
nia i właściwego leczenia.
W wątpliwych przypadkach (obraz morfologii krwi) należy
zawsze skonsultować się z hematologiem.
1. przez 48 miesięcy od rozpoczęcia terapii oceniać stęże-
nie kreatyniny;
2. wykonywać comiesięczne badanie moczu;
3. w przypadkach budzących wątpliwości – skierować pa-
cjenta na konsultację nefrologiczną (Wynn
et al.,
2013).
AUTOIMMUNOLOGICZNE ZABURZENIA
CZYNNOŚCI TARCZYCY
W ciągu 48 miesięcy podawania alemtuzumabu w dawce
12 mg zaburzenia funkcji tarczycy stwierdzono u 36% le-
czonych. W  większości przypadków ustępowały one
w trakcie konwencjonalnego postępowania. Najczęściej
diagnozowano nadczynność gruczołu tarczowego, jego
niedoczynność i chorobę Gravesa–Basedowa. Zaburzenia
czynności tarczycy występowały u pacjentów z „dodat-
nim wywiadem tarczycowym”. Ciężkie zaburzenia od-
notowano u mniej niż 1% chorych.
Częstość zaburzeń funkcji tarczycy podczas terapii
alemtuzumabem nakłada na lekarza obowiązek zwróce-
nia szczególnej uwagi na ocenę czynności tego gruczołu
przed rozpoczęciem leczenia. W przypadku objawów su-
gerujących wystąpienie zaburzeń czynności tarczycy na-
leży niezwłocznie skierować pacjenta do endokrynologa
(Miller, 2013).
Terapia z zastosowaniem alemtuzumabu może skutkować
poważnymi działaniami niepożądanymi, dlatego istotne
jest właściwe monitorowanie pacjentów zarówno przed
rozpoczęciem terapii, jak i po podaniu leku. Schemat mo-
nitorowania przedstawiono w tab. 2.
NEFROPATIE
W czasie podawania alemtuzumabu obserwowano nefropa-
tię związaną ze zniszczeniem błony podstawnej kłębuszków
nerkowych przez przeciwciała. Proces ten może doprowa-
dzić do poważnego uszkodzenia nerek i ich niewydolności.
Właściwe rozpoznanie i wczesne rozpoczęcie leczenia po-
zwalają uniknąć trwałych uszkodzeń, dlatego należy ściśle
obserwować wszelkie zaburzenia, takie jak wzrost stęże-
nia kreatyniny w surowicy, krwinkomocz czy białkomocz.
W przypadku uszkodzenia kłębuszków przez przeciwciała
przeciw błonie podstawnej leczeniem z wyboru są plazma-
fereza oraz podanie cyklofosfamidu i steroidów. W więk-
szości przypadków choroba ustępuje.
Ponieważ nefropatia może trwale upośledzić nerki, w trak-
cie leczenia alemtuzumabem należy:
LECZENIE
ALEMTUZUMABEM
Lek podaje się w dawce 12 mg we wlewie dożylnym przez
pięć kolejnych dni; infuzja powinna trwać około czterech
godzin. Ponowne podanie alemtuzumabu można rozważyć
po 12 miesiącach (trzy wlewy dożylne po 12 mg). Nie ma
danych dotyczących celowości i skuteczności dalszej tera-
pii tym lekiem.
Zaburzenie
Samoistna plamica małopłytkowa
Nefropatie
Test
Morfologia krwi z rozmazem
Stężenie kreatyniny
Badanie moczu z oceną osadu
Przez leczeniem
Tak
Tak
Tak
Tak
Co miesiąc
Tak
Tak
Tak
Co 3 miesiące
Zaburzenia funkcji tarczycy
Stężenie TSH, T3/T4
Tak
148
Tab. 2. Rekomendowane monitorowanie zaburzeń autoimmunologicznych w trakcie terapii alemtuzumabem
DOI: 10.15557/AN.2015.0021
AKTUALN NEUROL 2015, 15 (3), p. 144–149
Zgłoś jeśli naruszono regulamin