Historyczne Bitwy 072 - Kunersdorf 1759, Miroslaw G. Przeździecki.pdf
(
2351 KB
)
Pobierz
HISTORYCZNE BITWY
MIROS ŁAW GRZEGORZ
PRZE ŹDZIECKI
KUNERSDORF 1759
Wydawnictwo BELLONA
Warszawa 1997
WSTĘP
Wojna siedmioletnia 1756-1763 należy do najkrwawszych
i największych konfliktów zbrojnych XVIII w. Rozpętana przez
Prusy Fryderyka II Wielkiego objęła swoim zasięgiem Euro
pę, Amerykę Północną i Środkową, a także Indie. Była zdomi
nowana przez dwa konflikty: francusko-angielski, mający
podłoże gospodarcze, i austriacko-pruski, nad którym zacią
żyło dążenie Austrii do odzyskania Śląska i pruskie zamiary
powiększenia państwa. Do wojny po stronie Austrii włączyła
się Rosja, obawiająca się wzrostu potęgi państwa Fryderyka II.
Jedną z największych bitew tej wojny stoczono pod Ku-
nersdorfem. Została rozegrana 12 sierpnia 1759 r. pomiędzy
armią pruską króla Fryderyka a połączonymi siłami rosyjsko-
-austriackimi generała Piotra Sałtykowa. Interesujące mnie
wydarzenia nastąpiły 11-13 sierpnia, chociaż główny bój to
czył się 12 sierpnia. Dzień wcześniej doszło do starć ubezpie
czeń obu armii, a 13 sierpnia Rosjanie próbowali jeszcze kon
tynuować pościg, przerwany wraz z nastaniem nocy i na roz
kaz Sałtykowa.
W celu naświetlenia ogólnej sytuacji oraz ukazania prze
biegu kampanii 1759 r., której kulminacyjnym punktem była
bitwa pod Kunersdorfem, należy cofnąć się poza zakreślone
ramy chronologiczne i sięgnąć do genezy konfliktu.
Kunersdorf (dziś Kunowice) to niewielka wieś leżąca na
prawym brzegu Odry, około 7 km od Frankfurtu. W omawia
nym okresie znajdowała się w granicach państwa pruskiego.
Działania wojenne, poprzedzające bitwę, toczyły się na ob-
4
szarach Pomorza Gdańskiego, Wielkopolski (pomimo że Pol
ska była państwem neutralnym), Śląska, Saksonii, Czech i Bran
denburgii.
Konstrukcję książki zaczerpnąłem z pracy profesora Mie
czysława Wrzoska
Kampania 1757 roku w Prusach Wschod
nich
zamieszczonej w „Studiach i Materiałach do Historii
Wojskowości”, t. V, 1960. W rozdziale pierwszym przedsta
wiłem genezę konfliktu oraz przebieg działań wojennych 1758 r.
W kolejnym rozdziale ukazałem siły i środki stron biorących
udział w bitwie. Teren działań wojennych ze szczególnym
uwzględnieniem walki zaprezentowałem w rozdziale trzecim.
Następna część książki przedstawia plany operacyjne walczą
cych stron. Przebieg działań wojennych od początku kampa
nii do chwili rozpoczęcia bitwy omówiłem w rozdziale pią
tym. Samą bitwę zaś, wraz z próbą oceny działań obu armii,
opisałem w rozdziale szóstym. Ostatnia część książki ukazuje
działania wojenne kolejnych kampanii wojny siedmioletniej.
Na skutek bezczynności przeciwników Prus, którzy nie wy
korzystali swego zwycięstwa pod Kunersdorfem, konflikt trwał
jeszcze do 1763 r., kiedy zawarto pokój.
Literatura, którą wykorzystałem do napisania książki, jest
bardzo różnorodna i dosyć obfita, jeśli chodzi o genezę i ogólny
przebieg wojny. Pomocne okazały się w tej kwestii zwłaszcza
prace Stanisława Salmonowicza, Władysława Konopczyńskie
go, Emanuela Rostworowskiego, Mieczysława Wrzoska i zbio
rowe opracowanie -
Historia dyplomacji do 1871 r.,
t. 1. Z ob
cojęzycznych autorów do nakreślenia genezy konfliktu niezwy
kle przydatne były opracowania Maksa Lehmana i Eugeniusza
Szczepkina. Do przedstawienia ukształtowania terenu działań
wojennych cenna okazała się praca Jerzego Kondrackiego oraz
mapy tego obszaru.
Problematykę organizacji armii, wyszkolenia i uzbrojenia
zaprezentowali Mieczysław Wrzosek, Stanisław Salmonowicz,
Jan Sikorski, Jean Colin, Michael Howard oraz rosyjski histo
ryk Dymitr Masłowski, i niemieckie wydawnictwo sztabu ge
5
neralnego. Te dwie ostatnie publikacje stanowią kompendium
wiedzy na temat kampanii 1759 r. i bitwy pod Kunersdorfem.
Jednakże Masłowski do opisu bitwy nie wykorzystał wszyst
kich dostępnych źródeł, a tylko oficjalne, przez co dał niepeł
ny i tendencyjny obraz rosyjsko-austriackiego zwycięstwa.
Stronę źródłową pracy oparłem na publikowanych doku
mentach rosyjskich. Praca H. M. Korobkowa zawiera kore
spondencję głównodowodzących armii rosyjskiej z carycą i
z austriackim dowództwem, dokumenty z narad wojennych
rosyjskiej generalicji oraz fragmenty dziennika bojowego ar
mii carskiej.
Do przedstawienia genezy konfliktu oraz nastrojów w ar
mii i społeczeństwie rosyjskim (tych rzeczywistych, a nie pro
pagandowych), szczególnie zaś dworu petersburskiego na pew
ne wydarzenia wojny siedmioletniej (np. bitwa pod Zomdor-
fem), pomocny jest pamiętnik carycy Katarzyny II. Niestety,
doprowadzony został tylko do końca 1758 r. Dużą pomocą
natomiast jest pamiętnik Andrzeja Bołotowa, oficera pułku
Archangełogorodzkiego. Pomimo że kampanię 1759 r. spę
dził w Królewcu jako oficer tamtejszego garnizonu
1
, przebieg
działań wojennych znał z relacji kolegów pułkowych oraz
kurierów wysyłanych przez dowództwo rosyjskie do stolicy.
Przebieg bitwy przedstawiony przez pamiętnikarza w swym
ogólnym zaiysie jest dokładniejszy od zamieszczonego w pracy
Masłowskiego. Bołotow nie skrywał także swoich odczuć do
tyczących tej wojny, tym samym jego pamiętnik, nie będąc
tendencyjnym, jest bardzo przydatny do poznania wydarzeń
i sytuacji roku 1759. Interesujący jest także pamiętnik Alek
sandra Suworowa, z tym że jego część poświęcona wojnie sied
mioletniej jest bardzo szczupła.
Pozostałe źródła są, niestety, dla mnie niedostępne, gdyż
znajdują się w archiwach niemieckich i rosyjskich. Zamie
szczone przez Władysława Konopczyńskiego w doskonałej
1
Zatrzymał go gubernator miasta.
Plik z chomika:
viking02
Inne pliki z tego folderu:
Historyczne Bitwy 185 - Boreml 1831, Dariusz Ostapowicz.pdf
(4778 KB)
Historyczne Bitwy 006 - Okinawa 1945, Antoni Wolny.pdf
(4270 KB)
Historyczne Bitwy 009 - Waterloo 1815, Tomasz Malarski.pdf
(4163 KB)
Historyczne Bitwy 002 - Wiedeń 1683, Leszek Podhorodecki.pdf
(3172 KB)
Historyczne Bitwy 001 - Berlin 1945, Zdzisław Stąpor.pdf
(3197 KB)
Inne foldery tego chomika:
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin