Ksiaze_ksiazv.pdf

(361 KB) Pobierz
Tytuł oryginału: The Prince
Tłumaczenie: Zdzisław Płoski (z przekładu W.K. Marriotta)
Korekta merytoryczna: Bartosz Oczko
Redakcja: Jarosław Kacorzyk
Korekta: Marcin Łągiewka
Projekt okładki: Jan Paluch
ISBN: 978-83-283-0238-9
Polish edition copyright © 2014 by Helion S.A. All rights reserved.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in
any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying,
recording or by any information storage retrieval system, without permission
from the Publisher.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub
fragmentu niniej-szej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficz-ną, fotograficzną, a także
kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym
powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi
bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym
ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz
Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za
ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/ksiazv
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: onepress@onepress.pl
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Printed in Poland.
•
Kup książkę
•
Poleć książkę
•
Oceń książkę
•
Księgarnia internetowa
•
Lubię to! » Nasza społeczność
Niccolò Machiavelli
ROZDZIA
III
O ksi stwach mieszanych
rudno ci pojawiaj si jednak w ksi stwie nowym.
Wi c najpierw, je li nie jest ono ca kiem nowe, lecz
jest jakoby cz ci pa stwa, które — ogólnie bior c — mo na
by nazwa z o onym, przewroty powstaj g ównie wskutek
wewn trznej trudno ci wyst puj cej we wszystkich nowych
ksi stwach. Ludzie bowiem zmieniaj swych w adców ocho-
czo, licz c na popraw , a nadzieja ta pobudza ich do zbroj-
nych wyst pie przeciw sprawuj cemu w adz — w tym to
s oszukani, gdy do wiadczaj niebawem, e z deszczu pod
rynn wpadli. Poci ga to za sob jeszcze jedn przyrodzon
i zwyk konieczno — t mianowicie, e nowy ksi
zawsze ci y brzemieniem tym, którzy mu ulegli, za spraw
swego o dactwa i wskutek bezliku innych dotkliwo ci, które
na now zdobycz nak ada mu przychodzi.
W ten sposób masz nieprzyjació w tych wszystkich, któ-
rych zrani e , zagarniaj c to ksi stwo, i nie zachowasz przy-
jació w ród tych, którzy ci tam wynie li, gdy nie uda ci si
zadowoli ich tak, jak my leli, a przeciwstawi si im ostro
te nie zdo asz, czuj c si z nimi zwi zany. Bo cho kto mo-
carny by mo e zbrojnymi zast pami, wkraczaj c na obc
dziedzin zawsze potrzebuje przychylno ci miejscowych.
T
10
Kup książkę
Poleć książkę
Ksi
Z tych przyczyn Ludwik XII, król Francji, jak szybko
zaj Mediolan, tak szybko go utraci . Do wyparcia go za
pierwszym razem wystarczy y Lodovicowi
4
w asne si y, gdy
ci, którzy tamtemu otworzyli bramy, zawiedzeni w swych
nadziejach na przysz e korzy ci, nie znie li poniewierania
przez nowego w adc . Nie ulega w tpliwo ci, e po drugim
zdobyciu zbuntowanych prowincji pó niejsze ich odbicie nie
b dzie tak atwe, poniewa ksi — ju z mniejszymi oporami
— wykorzysta bunt jako okazj do ukarania winowajców,
pozbycia si podejrzanych i wzmocnienia si w najs abszych
punktach. Tak wi c aby odbi Francji Mediolan, wystar-
czy o za pierwszym razem ksi ciu Lodovicowi wznieci po-
wstanie na granicach; aby jednak wyprze j powtórnie,
trzeba by o stawi przeciw niej wiat ca y, pokona jej wojska
i przep dzi je z Italii; przyczyny tego wskazano uprzednio.
Niemniej Mediolan odebrano Francji zarówno za pierw-
szym, jak i za drugim razem. Ogólne przyczyny pierwszego
odebrania dopiero co wy o ono. Pozostaje okre li , co przy-
czyni o si do drugiego, i czym on
5
dysponowa , jak równie
uwidoczni , co zda oby si ka demu w jego sytuacji, aby
utrzyma zdobycze pewniej ni król Francji.
Powiadam teraz, e nabywane krainy, które ich zdobywca
w cza do dawnego pa stwa, s albo to same przyrod okolic
i j zykiem, albo nie. Je eli s , to atwiej je utrzyma , zw aszcza
4
Wojska Ludwika XII wkroczy y do Mediolanu we wrze niu 1499;
Lodovico Moro odbi miasto w lutym roku 1500 —
przyp. t um.
Ludwik XII —
przyp. t um.
11
5
Kup książkę
Poleć książkę
Niccolò Machiavelli
gdy nie nawyk y do samostanowienia. Aby je pewnie dzier y ,
wystarczy przeci rodow lini ksi cia, który nimi w ada,
jako e oba ludy, zachowuj c pod innymi wzgl dami dotych-
czasowe warunki i nie ró ni c si zwyczajami, b d y razem
w spokoju. Przyk ady tego widzimy w Bretanii, Burgundii,
Gaskonii i Normandii, które od dawien dawna do Francji
przynale . I cho w j zyku mog istnie niejakie ró nice,
zwyczaje s podobne, co sprawia, e ludzie atwo nawykn
do przestawania ze sob . Ten, kto aneksji dokona , chc c
mie ich poddanymi, wystarczy, e dwóch rzeczy rozwa nie
dopilnuje: pierwszej — e ród ich poprzedniego pana zosta-
nie wygaszony, i drugiej — e ani ich prawa, ani nale ne da-
niny nie ulegn zmianie, przez co bardzo szybko zrosn si
w zupe no ci w jedno cia o ze starym ksi stwem.
Gdy jednak s zdobywane prowincje odmienne pod wzgl -
dem j zyka, zwyczajów lub prawa, powstaj trudno ci i trzeba
przychylno ci fortuny i wielkiego starania, aby je utrzyma ;
a jedn z najlepszych i najskuteczniejszych rad by aby ta, e
ten, kto je zdoby , winien w nich osi na sta e. Uczyni oby
to jego pozycj znacznie pewniejsz i trwalsz . Tak w a nie
post pi Turek w Grecji, który — niezale nie od innych
rodków, które przedsi wzi , aby pa stwo to utrzyma —
gdyby si tam nie osiedli , nie zdo a by jej zachowa . Bo tylko
b d c na miejscu, dostrzega si nieporz dki w zarodku i szyb-
ko mo na im przeciwdzia a . Gdy si jednak jest z dala, daj
o sobie zna dopiero wtedy, kiedy zaradzi im ju nie sposób.
Prócz tego kraj nie jest upiony przez twoich urz dników;
poddani s radzi, e mog si szybko odwo a do w adcy,
12
Kup książkę
Poleć książkę

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin