Curzio Malaparte - Kaputt.pdf

(1879 KB) Pobierz

Kaputt

Curzio Malaparte

Spis treści

Dzieje pewnego rękopisu

Część pierwsza Konie

I. Le côté de Guermantes

II. Woń ojczyzny

III. Konie wśród lodu

Część druga Szczury

IV. God shave the King

V. Zamknięte dzielnice

VI. Szczury w Jassach

VII. Krykiet w Polsce

Część trzecia Psy

VIII. Noc zimowa

IX. Czerwone psy

X. Noc letnia

XI. Zwariowana strzelba

Część czwarta Ptaki

XII. Szklane oko

XIII. Kosz ostryg

XIV. Of their sweet deaths

XV. Dziewczęta z Soroki

Część piąta Reny

XVI. Nadzy ludzie

XVII. Zygfryd i łosoś

Część szósta Muchy

XVIII. Golf handicaps

XIX. Krew

Dzieje pewnego rękopisu

KAPUTT (vom hebräischen Kapparoth, Opfer, oder französischen Capot, Matsch) zugrunde

gerichtet, entzwei.

[1]

MEYER, CONVERSATTIONSLEXIKON, 1860

Rękopis „Kaputt” ma swoją historię i wydaje mi się, że trudno byłoby znaleźć dla tej książki

odpowiedniejszą przedmowę niż właśnie dzieje jej rękopisu.

Zacząłem pisać „Kaputt” w lecie 1941, w początkach wojny niemiecko-rosyjskiej, w wiosce

Piesczanka na Ukrainie, w domu wieśniaka, Romana Sukieny. Co dzień rano zasiadałem w sadzie

pod drzewem akacjowym i zabierałem się do pracy, podczas gdy mój gospodarz siedząc na ziemi

koło chlewka ostrzył kosy albo krajał buraki pastewne i zielsko dla swoich świń.

Dom kryty strzechą, o ścianach z gliny i słomy, pomazanych krowim gnojem, był mały, ale czysty;

nie było w nim innych bogactw poza radiem, gramofonem i niewielką biblioteczką zawierającą

wszystkie dzieła Puszkina i Gogola. Należał do starego

mużyka,

którego trzy pięciolatki

i gospodarka kolektywna wyswobodziły z niewoli nędzy, ciemnoty i brudu.. Syn Romaną Sukieny,

komunista, mechanik z kołchozu im. Woroszyłowa w Piesczance, pociągnął ze swoim traktorem za

armią radziecką; w tym samym kołchozie pracowała także jego żona, małomówna, łagodna młoda

kobieta, która pod wieczór, po zakończeniu roboty na niewielkim pólku i w sadzie, zasiadała pod

drzewem, żeby poczytać Puszkinowskiego „Eugeniusza Oniegina” w wydaniu z 1937 roku, które

ukazało się w Charkowie to setną rocznicę śmierci wielkiego poety. Widok jej nasuwał mi

wspomnienie dwóch starszych córek Benedetta Croce, Meny i Aldy, które w ogrodzie ich

wiejskiego domu w piemonckiej Meanie czytywały Herodota po grecku, siedząc pod obciążoną

owocem jabłonią.

Pracę nad tą książką podjąłem znowu w czasie mego pobytu w Polsce i na froncie pod

Smoleńskiem w roku 1942, a skończyłem ją, prócz ostatniego rozdziału, w ciągu dwóch lat

spędzonych w Finlandii. Przed powrotem do Włoch podzieliłem rękopis na trzy części: jedną

oddałem pod opiekę ministrowi pełnomocnemu Hiszpanii w Helsinkach, hrabiemu Agustinowi de

Foxá, który opuszczał właśnie tamtejszą placówkę wezwany do Madrytu przez Ministerstwo Spraw

Zagranicznych; drugą powierzyłem sekretarzowi poselstwa rumuńskiego w Helsinkach, księciu

Dinu Cantemirowi, który udał się na nową placówkę w Lizbonie, trzecią - mającemu wkrótce

jechać do Bukaresztu attaché prasowemu przy poselstwie rumuńskim w stolicy Finlandii, Titu

Mihailescu. Po długiej wędrówce wszystkie trzy części rękopisu dotarły wreszcie do Włoch.

W lipcu 1943 znajdowałem się w Finlandii; na pierwszą wieść o upadku Mussoliniego wróciłem

czym prędzej do Włoch i udałem się na Capri, by tam doczekać lądowania aliantów; tam też, na

Capri, we wrześniu 1943 skończyłem ostatni rozdział mojej książki.

„Kaputt” jest książką okrutną. Jej okrucieństwo to najdziwniejsze ze wszystkich doświadczeń, jakie

przyniósł mi widok Europy w latach wojny. A jednak wśród bohaterów tej książki wojna jest

postacią zaledwie drugorzędną. Można by powiedzieć, że ma jedynie wartość pretekstu, gdyby nie

to, że preteksty nieuniknione przynależą do sfery fatalizmu. Wojna pełni tu właśnie rolę fatum.

W takim jedynie charakterze wkracza do tej książki. Powiedziałbym, że pojawia się tam nie jako

postać działająca, lecz jako widz, w tym sensie, w jakim może być widzem krajobrazu. Wojna jest

obiektywnym pejzażem tej książki.

Głównym jej bohaterem jest Kaputt, potwór radosny i okrutny. Żaden wyraz nie zdołałby lepiej niż

to twarde i tajemnicze niemieckie słowo kaputt, dosłownie znaczące „złamany, skończony,

zdruzgotany, przepadły”, wyrazić tego, czym jesteśmy, czym jest w tej chwili cała Europa: stosem

gruzu i odpadków. Ja jednak - podkreślam to z naciskiem - wolę tę Europę „kaputt” od Europy

wczorajszej, Europy sprzed dwudziestu, trzydziestu lat.

Wolę świat, w którym wszystko trzeba budować od nowa, niż taki, w którym trzeba przyjąć

wszystko jako nieodwracalne dziedzictwo.

Miejmy nadzieję, że nowe czasy okażą się nowe naprawdę i nie będą skąpiły pisarzom szacunku

i wolności; gdyż piśmiennictwu włoskiemu szacunek potrzebny jest nie mniej niż wolność.

Powiedziałem „miejmy nadzieję” nie dlatego, iżbym nie wierzył w wolność i jej dobrodziejstwa

(niech mi będzie wolno przypomnieć, że byłem jednym z tych, którzy za swoją wolność ducha

i swój wkład w sprawę wolności zapłacili więzieniem i zesłaniem na wyspę Lipari), ale dlatego, że

wiem, i zresztą jest to powszechnie wiadome, jak trudno we Włoszech i w większej części Europy

być człowiekiem i jak niebezpiecznie być pisarzem.

Oby więc nowe czasy były czasami wolności i szacunku dla wszystkich, nie wyłączając pisarzy. Bo

tylko wolność i poszanowanie kultury będą mogły Italię i Europę wyratować przed tą okrutną

przyszłością, o jakiej mówi Montesquieu w swoim dziele „O duchu praw” (księga XXIII, rozdział

XXIII): „Tak tedy, w czasach bajecznych, po powodziach i potopach wyłonili się z ziemi zbrojni

Curzio Malaparte - Kaputt.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: