Via Crucis.doc

Via Crucis Roku Odkupienia 1984

(L'Osservatore Romano 1984 nr 4, s. 15-18) Teksty rozważań: Jan Paweł II

Via Crucis 1986

Teksty rozważań: Andre Frossard

Via Crucis Roku Maryjnego 1988

Teksty rozważań: Hans Urs von Balthasar

Via Crucis 1989

Teksty rozważań: Marek Skwarnicki

Via Crucis 1990

Teksty rozważań: S.B. Michel Sabbah, Patriarcha Jerozolimy

Via Crucis 1992

Teksty rozważań: Miloslav Vlk, Arcybiskup Pragi

Via Crucis 1993

Teksty rozważań: Matka Anna Maria Canopi, Ksieni Opactwa Benedyktyńskiego „Mater Ecclesiae" - Isola San Giulio (Novara)

Via Crucis 1994

Teksty rozważań: Jego Świątobliwość Bartłomiej I, Patriarcha Ekumeniczny Konstantynopola

Via Crucis 1995

Teksty rozważań: Siostra Minkę de Vries ze wspólnoty protestanckiej w Grandchamp (Szwajcaria)

Via Crucis 1996

Teksty rozważań: Kard. Vinko Puljić, Arcybiskup Yrhbosna (Sarajewo)

  Via Crucis

Dziesięć tekstów Drogi Krzyżowej

prowadzonej przez Jana Pawła II

w Koloseum

Wydawnictwo Księży Werbi

Yerbinum

Warszawa 1997

Tytuły oryginałów:

Via Crucis. Sette testi di Via Crucis presieduta da Giovanni Paolo al Colosseo. © Liberia Editrice Vaticana, 1995

Via Crucis al Colosseo presieduta dal Santo Padre Giovanni Paolo II. Venerdi Santo 1995

> Libreria Editrice Vaticana, 1995

Via Crucis al Colosseo presieduta dal Santo Padre Giovanni Paolo II. Venerdi Santo 1996 © Libreria Editrice Vaticana, 1996

© for the Polish Edition by Verbinum, 1997

Przekład:

Anna Cierniakówna (Via Crucis 1995,1996)

Janina Dembska (Wprow., Via Crucis 1986,1988,1990,1992,1993)

Ks. Henryk Paprocki (Via Crucis 1994)

Redakcja:

Andrzej Sujka

Redakcja techniczna: Mirosława Piotrowska

Za zgodą Kurii Diecezjalnej Warszawsko-Praskiej nr 1866/K/96 z dnia 16 listopada 1996 roku

VERBINUM, Wydawnictwo Księży Werbistów ul. Ostrobramska 98,04-118 Warszawa Warszawa 1997. Wyd. I. Zam. nr 33/96 Skład: Verbinum, Warszawa Druk: Zakłady Wydawniczo-Poligraficzne „i w Rudzie Śląskiej

ISBN 83-85762-97-3

OD WYDAWCY POLSKIEGO

Przekazujemy do rąk Czytelników dziesięć tekstów Drogi Krzyżowej odprawianej co roku w Wielki Piątek przez Ojca Świętego Jana Pawła II w Koloseum, w miejscu uświęconym męczeńską krwią pierwszych chrześcijan. Co roku rzymska Via Crucis transmitowana jest przez telewizję do wielu krajów świata, także do Polski. W duchowej łączności z Papieżem i pielgrzymami przybyłymi do Wiecznego Miasta, a zarazem w atmosferze Kościo­ła domowego, przeżywamy zbawcze wydarzenia Wielkiego Piątku, rozważamy cierpienia, gesty i słowa wypowiedziane przez Zbawi­ciela w ostatnich chwilach przed śmiercią na krzyżu.

Zbiór rozpoczynają rozważania przygotowane przez samego Papieża na Wielki Piątek Roku Odkupienia 1984. Kolejne medytacje pochodzą z lat: 1986, 1988-1990, 1992-1996. Większość tych teks­tów została wydana w podobnym, zbiorczym wydaniu watykańskim.

Nabożeństwa Drogi Krzyżowej, którym przewodniczy Biskup Rzymu, są przygotowywane przez zaproszone osoby: biskupów, teologów, kapłanów, siostry zakonne i świeckich. Są wśród nich takie nazwiska jak: kard. Miloslav Vlk, kard. Vinko Puljić, Andre Frossard, Hans Urs von Balthasar oraz nasz rodak Marek Skwarnicki. Już dwukrotnie rzymska Via Crucis stała się wydarze­niem ekumenicznym: w roku 1994 rozważania o Męce Pańskiej opracował prawosławny Patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I, w roku następnym zaś - protestancka zakonnica ze wspólnoty Grandchamp w Szwajcarii. Ich teksty, które znalazły się w tej książce, Verbinum wydało osobno w ostatnich dwóch latach.

Mamy nadzieję, że nasza publikacja stanie się bogatym źródłem inspiracji dla duszpasterzy prowadzących nabożeństwa Męki Pańskiej w okresie Wielkiego Postu. Może również będą z niej chętnie korzystać wierni odprawiający to nabożeństwo indywidual­nie.

YERBINUM

WPROWADZENIE

W chrześcijaństwie zachodnim niewiele ćwiczeń nabożnych jest tak miłowanych jak Droga Krzyżowa (Via Crucis). Przechowuje ona serdeczną pamięć o ostatnim odcinku drogi, jaką Jezus przebył na ziemi. Rozpoczyna się od momentu, gdy Jezus i Jego uczniowie „po odśpiewaniu hymnu wyszli w stronę Góry Oliwnej" (Mk 14,26), a kończy w chwili, kiedy Chrystus został przyprowadzony na „miejs­ce Golgota, to znaczy Miejsce Czaszki" (Mk 15,22), ukrzyżowany i złożony w nowym grobie, wykutym w skale w pobliskim ogrodzie.

Droga wytyczona przez Ducha

Życie Jezusa jest drogą wytyczoną przez Ducha Świętego. Na początku misji Duch zaprowadził Go na pustynię (por. Łk 4,1); potem ten Boży ogień, który płonął w Jego piersi, powiódł Go ku Kalwarii (por. Łk 12,49-50).

Ostatni odcinek drogi Jezusa jest niesłychanie ciężki i bolesny. Ewangeliści zwlekali z opisem, choćby powściągliwym, Drogi Krzyżowej, jaką Syn Boży i Syn Człowieczy odbył z miłości do Ojca i do ludzi. Każdy krok Jezusa zbliża Go do całkowitego wy­pełnienia planu zbawczego: do godziny powszechnego przebaczenia (por. Łk 23,24), do przebicia serca włócznią i otwarcia niewyczerpa­nego źródła łaski (por. J 19,34), do ofiary prawdziwego Baranka paschalnego, któremu w ogóle nie łamano kości (por. J 19,36), do powierzenia Matki Janowi i na koniec do oddania ducha (por. Mt 27,50). Każde cierpienie Jezusa jest zasiewem przyszłej radości dla wszystkich ludzi, a każde szyderstwo - wstępem do chwały. Dlatego każde spotkanie Jezusa na tej drodze boleści -z przyjaciółmi, z nieprzyjaciółmi, z ludźmi obojętnymi... - jest sposobnością do najwznioślejszej nauki, do ostatniego spojrzenia, do niezwykłej oferty pojednania i pokoju.

Droga umiłowana przez Kościół

Kościół żywo zachował w pamięci słowa i wydarzenia z ostatnich dni swego Oblubieńca i Pana. Zachował w pamięci serdecznej boles­ną drogę, jaką Jezus przebył od Góry Oliwnej do Góry Kalwarii. Wie dobrze, iż każdy etap tej drogi zawiera tajemnicę łaski, ale także gest miłości.

Kościół ma świadomość, że w sakramencie Eucharystii Pan zos­tawił nam żywą pamiątkę swego rozdzieranego Ciała i Krwi przela­nej na szczycie Golgoty. Żywi on jednak również przywiązanie do historycznych miejsc, gdzie Chrystus cierpiał, do tych dróg i kamie­ni zroszonych Jego potem i krwią.

Kościół Jerozolimski bardzo szybko zamanifestował swoją cześć dla „miejsc świętych". Znaleziska archeologiczne potwierdzają ist­nienie już w II wieku kultu chrześcijańskiego w obrębie nekropoli, gdzie był wydrążony w skale grób Chrystusa. W opisie pielgrzymki Eterii z końca IV wieku znajdujemy wzmiankę o trzech świętych budowlach, wzniesionych na szczycie Golgoty: Anastasis, kościółku ad Crucetn oraz wielkim kościele Martyrium (por. Peregrinatio Etheriae, 30). Jest tam również wzmianka o procesji, jaką odbywa­no w niektóre dni z Anastasis do Martyrium. Z pewnością nie cho­dzi tam o jakąś via Crucis czy via dolorosa. Nie jest nią również via sacra, wędrówka po sanktuariach Jerozolimy, o której można wnio­skować z różnych „kronik podróży" pielgrzymów z V i VI wieku. A jednak opisaną przez Eterię procesję, odbywaną ze śpiewami i nawiązującą właśnie do miejsc męki Jezusa, niektórzy badacze uważają za zalążek przyszłej Via Crucis.

Jerozolima jest miastem historycznej Drogi Krzyżowej. Tylko ona ma ten wielki, tragiczny przywilej. W okresie średniowiecza urok „miejsc świętych" wzbudza u ludzi pragnienie odtworzenia ich na własnej ziemi. Dlatego po powrocie niektórzy pielgrzymi odtwa­rzają Drogę Krzyżową w swoich miastach. Zespół siedmiu kościołów San Stefano w Bolonii jest uznawany za najbardziej godny uwagi przykład takich „reprodukcji".

Pobożne ćwiczenie średniowieczne

Droga Krzyżowa w obecnym znaczeniu tego terminu sięga cza­sów późnego średniowiecza. Święci: Bernard z Clairvaux (+1153), Franciszek z Asyżu (+1226) i Bonawentura z Bagnoregio (+1274) swą serdeczną, żarliwą pobożnością przygotowują glebę, na której wzejdzie to pobożne ćwiczenie.

Do klimatu współczującej pobożności dla tajemnicy Męki Pańskiej dołącza się entuzjazm rozbudzony przez wyprawy krzyżowe, których celem miało być odzyskanie Świętego Grobu. Od XII wieku wzmacniają ten klimat także pielgrzymki z Europy i stalą obecność (od 1233 roku) braci mniejszych - franciszkanów w „świętych miejscach".

Via Crucis, wprawdzie jeszcze niejako pobożne ćwiczenie, lecz jako droga, którą odbywał Jezus po zboczu Kalwarii, oznaczona już jednak kolejnymi „stacjami", jest wymieniana przy końcu XIII wieku.

Około 1294 roku dominikanin Rinaldo z Monte Crucis w swojej Liber peregrinationis twierdzi, że dotarł do Świętego Grobu „per viam, per quam ascendit Christus, baiulans sibi crucem" -drogą, którą wspinał się Chrystus, dźwigając swój krzyż — i opisuje różne jej stacje: pałac Heroda, Lithostrotos, gdzie Jezus został na śmierć skazany, miejsce, gdzie spotkał niewiasty jerozolimskie, i to, w którym Szymon z Cyreny wziął na swe ramiona krzyż Pana. I tak dalej.

Via Crucis jako pobożna praktyka, bezpośrednio nawiązująca do męki Chrystusa i do drogi, jaką przebył Jezus wspinając się na górę Kalwarię, powstała z połączenia trzech nabożeństw, które od XV wieku rozpowszechniły się zwłaszcza w Niemczech i w Nider­landach. Są to:

- Pamiątka „upadania Chrystusa" pod krzyżem, przy czym licz­...