06.Historia Sztuki - Starożytność 03 - Rzym.pdf

(41541 KB) Pobierz
1
Historia sztuki
Starożytność
Sztuka Rzymska
2
Spis treści
1. Geneza ............................................................................................................................... 3
2. Chronologia ....................................................................................................................... 3
3. Geografia ........................................................................................................................... 4
4. Skala i hierarchia dyscyplin sztuki ..................................................................................... 5
5. Urbanistyka ....................................................................................................................... 7
6. Architektura...................................................................................................................... 10
6.1. Tworzywo i technika .................................................................................................... 10
6.2. Typy budowli ................................................................................................................ 15
6.3. Architektura sakralna ..................................................................................................... 16
7. Rzeźba .............................................................................................................................. 23
8. Malarstwo......................................................................................................................... 26
9. Rzemiosło artystyczne ...................................................................................................... 33
Słownik ................................................................................................................................ 35
7. Malarstwo......................................................................................................................... 27
7.1. Malarstwo wazowe ........................................................................................................ 30
Słownik ................................................................................................................................ 34
3
SZTUKA STAROŻYTNA
3) Sztuka starożytnego Rzymu
1. Geneza
Obok Etrusków i Greków z tzw. Wielkiej Grecji (południowa część Półwyspu Aapenińskiego,
zwana później Kalabrią i Sycylią) dzisiejsze Włochy zamieszkiwały różne ludy, wśród
których wyróżniało się plemię
Italików
mieszkające na miejscu późniejszego Rzymu. Z
niego wywodzą się starożytni Rzymianie.
Mapa Półwyspu Apenińskiego
w 1 połowie 1 tysiąclecia p.n.e.
2. Chronologia
W VIII wieku p.n.e. rozpoczął się okres archaiczny w V wieku p.n.e. okres królewski, a w III
wieku p.n.e. okres republikański, przeobrażony na przełomie tysiącleci w okres cesarski
trwający do końca V wieku n.e. W końcowej fazie okresu cesarskiego pojawia się sztuka
związana z nową religią chrześcijaństwem, jaką określamy mianem starochrześcijańskiej lub
wczesnochrześcijańską. Poczynając od IV stulecia n.e. staje się ona okresem sztuki
starożytnego Rzymu, będąc jednocześnie ostatnim okresem stylowym sztuki starożytnej.
Poczynając od IV wieku n.e. dzieje starożytnego Rzymu
rozdwajają się. Cesarstwo zachodni-rzymskie przestaje
istnieć z końcem V wieku n.e., podczas gdy cesarstwo
4
wschodnio rzymskie trwa do połowy XV wieku, a następnie zostaje przeniesione do Rosji,
gdzie w roku 1917 nastawiła oficjalna jego likwidacja. Także na zachodzie Europy w VIII i
IX wieku pojawiły się próby reaktywowania cesarstwa zachodnio-rzymskiego, które
odrodzone przez Karol Wielkiego. Trwało w różnych postaciach, aż do końca I wojny
światowej. Na przestrzeni przeszło dwóch tysiącleci polityków intrygowała uniwersalna idea
cesarstwa, a więc organizacji państwowej o charakterze międzynarodowym.
W schyłkowym okresie cesarstwa (III – V wiek n.e.) obok sztuki rdzennie rzymskiej istniała
sztuka wschodnich i północnych plemion barbarzyńskich. Z polaczenia pierwiastków
rzymskich i barbarzyńskich powstała sztuka europejskiego średniowiecza.
3. Geografia
Terytorialny zasięg sztuki starożytnego Rzymu
zmieniał się w zależności od epoki. W okresie
archaicznym ograniczał się do Rzymu – miasta i
najbliższych okolic.
Państwo rzymskie w okresie archaicznym
Ekspansja sztuki rozpoczęła się z końcem okresu
republikańskiego. Jaka sztuka oficjalna zwycięskiego
państwa pojawiała się ona w krajach wcielonych do
imperium. W okresie rozkwitu cesarstwa sztuka
rzymska była obecna na trzech znanych ówcześnie
kontynentach: Europie, Azji i Afryce. Na wschodzie
dotarła do Persji i Kaukazu, a na zachodzie na
Półwysep Iberyjski (dzisiejsza Hiszpania i
Portugalia). Po przyłączeniu Egiptu dotarła do granic
Sudnu i Etiopii, zaś na północy do wielkiej Brytanii.
Jej granicę północno-wschodnią stanowiła linia Renu
i Dunaju. Tereny dzisiejszej Polski znajdowały się
poza granicą cesarstwa, lecz liczne znaleziska archeologiczne dowodzą wielkiego wpływu tej
sztuki na ludy żyjące wtedy na obszarze dzisiejszej Polski, a właściwie stałej jej obecności na
naszych ziemiach. Zwłaszcza południowa Polska stanowi region, na który sztuka
starożytnego Rzymu
oddziaływał silnie
na przełomie starej i
nowej ery.
Mapa cesarstwa
rzymskiego
5
4. Skala i hierarchia dyscyplin sztuki
Starożytni Rzymianie wnieśli do sztuki niespotykane wcześniej wartości. Żywili zupełnie
inny stosunek do piękna aniżeli starożytni Grecy. Sztukę traktowali instrumentalnie uważając,
że przede wszystkim może odgrywać ona skuteczną rolę w organizacji życia. Być narzędziem
propagandy lub rozrywką. Byli narodem praktycznym ceniącym sobie komfort życia i
uważali, że sztuka powinna pomagać w uzyskaniu takiego komfortu. Nowy instrumentalny
sposób traktowania sztuki przez rzymian dostrzegamy przede wszystkim w urbanistyce i
architekturze.
W przeciwieństwie do Greków uważali, że dobry budynek nie musi być piękną budowlą. Nie
hołdowali greckiemu przekonaniu, ze architektoniczna struktura przestrzenna musi być w
pierwszej kolejności dziełem obmyślonym estetycznie i harmonijnie zaplanowanym.
Budowniczowie rzymscy reprezentowali inżynieryjne podejście do architektury. Uważano, że
piękno budowli jest efektem zdobiących ją dekoracji. Im wspanialsze dekoracje tym
piękniejsza budowla. Dążąc do doskonałości konstrukcyjnej nie umieli dostrzec związku
miedzy doskonała konstrukcją i pięknem formy architektonicznej co było najważniejszym
wyróżnieniem architektury greckiej. Konstrukcja budowli była zagadnieniem odmiennym i
nie miała wpływu na piękno budynku. Uważano że piękno jest zjawiskiem niezmiennym
oraz, że pojawia się zawsze jakby w odpowiedzi na umiejętne żądania architekta.
Budowniczowie rzymscy najbardziej cenili sobie wynalazczość w dziedzinie funkcji oraz
konstrukcji budowli. Dużo miejsca poświęcali samej technice wznoszenia budynku i w tej
dziedzinie wprowadzili tworzywa i technologie wcześniej nie znane. Przysłowiowy
sybarytyzm Rzymian (potrzeba życia wygodnego, luksusowego przyczynił się do rozwoju
sztuki urządzania wnętrz mieszkalnych, jaka z kolei wymagała rzemiosła artystycznego na
najwyższym poziomie. Taki styl życia wpływał też na rozwój malarstwa dekoracyjnego.
Oryginalnie prezentuje się rzeźba rzymska, gdzie rzeźba portretowa rozwinęła się w sposób
do tej pory nie notowany. W przeciwieństwie do greckiego idealizowania postaci ludzkiej
Rzymianie wprowadzili weryzm, czyli gotowość ukazywania pełnej prawdy o portretowanej
osobie. W skrajnych przypadkach weryzm rzymskich portretów sprawia wrażenie karykatury.
Tak w starożytnym Rzymie jak i starożytnej Grecji dążono do absolutnej doskonałości
artystycznej. Gdy jednak ideałem Greków było piękno, to ideałem Rzymian była prawda. W
dziedzinie architektury odpowiednikiem prawdy była użyteczność. Grecy także dążyli do
prawdy, lecz prawdą jej sztuki miała być abstrakcyjna prawda świata idei. Natomiast
starożytni Rzymianie rozumieli prawdę w sposób dosłowny. Jako wierny obraz świata rzeczy.
W starożytnym Rzymie zajmowano się urbanistyką, architekturą, rzeźbą, malarstwem,
rzemiosłem artystycznym.
Plan miasta
Rzymu

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin