Rodzice nastolatków.pdf

(22063 KB) Pobierz
RODZICE
„NASTOLATKÓW
3.0”
Raport z ogólnopolskiego
badania społecznego
Dział Badań Rynku i Opinii
Redakcja:
dr Rafał Lange
Zespół badawczy:
dr Rafał Lange
dr Agnieszka Ładna
dr Agnieszka Wrońska
Filip Konopczyński
Mariola Kowalczyk
Urszula Rybicka
NASK Państwowy Instytut Badawczy
Warszawa 2019
Nr ISBN: 978-83-6544810-1
Spis treści
Wstęp
Nota metodologiczna
Najważniejsze ustalenia
1.
Rodzice jako użytkownicy internetu
1.1
Użytkowanie
1.2
Tożsamość internetowa
1.3
Poczucie prywatności
1.4
Cyberbezpieczeństwo
2.
Rodzice o „Nastolatkach 3.0”
2.1
Użytkowanie
2.2
Edukacja szkolna
2.3
Kontrola rodzicielska
2.4
Cyberbezpieczeństwo
Zakończenie
3
4
4
6
7
10
17
22
29
30
36
40
43
48
Rodzice „Nastolatków
3.0”
WARSZAWA 2019
Wstęp
Wraz z rozwojem środków komunikacji
i przyspieszeniem tempa globalnych zmian
cywilizacyjnych rodzice i opiekunowie prawni muszą
mierzyć się z nieznanymi wcześniej wyzwaniami.
Upowszechnienie szerokopasmowego internetu
to nie tylko błyskawiczny dostęp do wiedzy
i usług, ale także nowe przestrzenie uspołecznienia.
W dobie wszechobecnego internetu młodzież dorasta
równolegle w wymiarze rodzinnym, szkolnym,
lokalnym, ale także globalnym, sieciowym i wirtualnym.
Dzisiejsi rodzice stoją przed wyzwaniami
wynikającymi z nowych technologii. Innowacyjne
systemy, urządzenia, programy i aplikacje wymagają
kompetencji cyfrowych, które aby móc nadążyć
za swoimi dziećmi trzeba rozwijać bez przerwy.
Eksperckiej wiedzy i umiejętności wymagają także
nadzór i kontrola rodzicielska, które także przenoszą się
do internetu. Ukuty przez amerykańską antropolożkę
Margaret Mead termin “kultury prefiguratywnej”
opisuje społeczeństwa, w których to starsze
pokolenia, aby nadążyć za zmianami, muszą uczyć
się od dzieci i dostosowywać do kultury adresowanej
do osób młodszych. Tempo rewolucji informacyjno-
komunikacyjnej i transformacji gospodarki
w duchu Czwartej Rewolucji Przemysłowej (Sztuczna
Inteligencja, Internet Rzeczy, 5G, automatyzacja
i robotyzacja) sprawiają, że tych problemów będzie
tylko więcej, a ich charakter ma być coraz bardziej
dynamiczny.
Współczesna ciągła wymiana informacji
(za
pośrednictwem
telefonów,
mediów
społecznościowych, komunikatorów tekstowych,
wideorozmów, na platformach gier rozrywkowych
czy edukacyjnych) sprawia także, że autorytet rodzica
bez przerwy konfrontowany jest z różnorodnymi
punktami widzenia, wartościami i stylami życia.
Próbując zinterpretować tę zmianę, współcześni
badacze i naukowcy często posługują się metaforą
sieci i sieciowości (zob. B. Latour
1
, M. Castells
2
, J. Van
Dijk
3
, D. Jemielniak
4
). Rodzice i uczniowie zanurzeni
są w wirtualnych sieciach społecznych, które rzadko
1
2
3
4
mają punkty wspólne. Wpływa to na różnicowanie się
postaw, wartości, sposobów poznawania i rozumienia
świata, a często także na obniżenie autorytetu
rodzicielskiego.
Raport “Rodzice
Nastolatków 3.0”
jest przedstawieniem
wyników ogólnopolskiego badania przeprowadzonego
w październiku 2018 r. na reprezentatywnej populacji
rodziców dzieci w wieku szkolnym. Tematycznie
publikacja obejmuje obszary takie jak: zakres
użytkowania internetu, cyberbezpieczeństwo,
edukacja szkolna i nieformalna, świadomość
prawna czy kontrola i nadzór rodzicielski. Struktura
raportu odpowiada podwójnej perspektywie przyjętej
w metodologii badania. Część pierwsza raportu
odnosi się do rodziców i opiekunów prawnych jako
bezpośrednich użytkowników sieci. Natomiast
druga część raportu dotyczy zagadnień związanych
z wychowaniem, rodzicielstwem i opieką nad swoimi
dziećmi.
Media regularnie informują o niepokojących lub zgoła
bulwersujących historiach, których tło stanowią nowe
sposoby komunikacji masowej. Dotyczą problemów
takich jak: uzależnienie od smartfonów i ich
wpływu na młodzież i rodziny; internetowe nagonki
i wywoływane przez nie akty realnej przemocy; nowe,
niepokojące “łańcuszki” (np. “wiralowe” wyzwania
zachęcające do autoagresji); czy obyczajowe skandale,
których bohaterami są “influencerzy” (patostreamy,
nielegalne, pornograficzne lub brutalne treści itp.). Te
zjawiska obrazują wachlarz zagrożeń, z którymi może
się spotkać niemal każdy rodzic i opiekun. Aby móc
im przeciwdziałać i na nie reagować, powinniśmy nie
tylko rejestrować pojedyncze incydenty ale i znać ich
przyczyny, skalę i szerszy kontekst. Do tego konieczne
są rzetelne, pogłębione badania i analizy. Raport
“Rodzice
Nastolatków 3.0”
jest prezentacją nowych
danych, które pozwalają lepiej zrozumieć naturę
procesów wpływających, na relację między rodzicami
i opiekunami prawnymi a dziećmi.
B. Latour,
Reassembling the social: an introduction to actor-network-theory,
Oxford University Press, Oxford – New York 2005.
M. Castells,
The Rise of the Network Society, The Information Age: Economy, Society and Culture,
Oxford University Press, Oxford – New York 1996.
J. van Dijk,
The Network Society: Social Aspects of New Media,
Sage, London – Thousand Oaks – New Delhi, 1999.
D. Jemielniak,
Socjologia Internetu,
Scholar, Warszawa 2019.
3
Zgłoś jeśli naruszono regulamin