OBIEKTY FLORYSTYCZNE - LANDART
Czym jest landart?
Landart
· jest pojęciem pochodzącym z języka angielskiego (land – ziemia, art – sztuka) i nazywa dziedzinę sztuki, której dzieła tworzone są wyłącznie z materiałów , jakie ma nam do zaoferowania natura, środowisko naturalne
· to działalność artystyczna mająca na celu twórcze zagospodarowanie i zaaranżowanie krajobrazu w taki sposób, aby efekt pracy stał się jego integralną częścią
· landart jest niekiedy traktowany jako „sztuka poza galerią”, gdyż zobaczyć ją można wyłącznie w plenerze
· do kształtowania przestrzeni ziemi, rozumianej jako tło, w które może wkroczyć sztuka, wykorzystuje się – oprócz materiałów – również naturalne procesy takie jak czynniki atmosferyczne czy erozja
· dla twórców landartu najważniejsze jest ukazanie przemijania i obserwowanie zmienności otoczenia oraz niezauważalnych przemian natury
· landart jest dziedziną sztuki o wielkim potencjale artystycznym – daje artyście możliwości pracy w każdym miejscu i czasie, praktycznie bez ograniczeń
Kierunek zw. landartem powstał w latach 60 ubiegłego stulecia. Pierwszymi jego artystami byli Christo Javacheff (Bułgaria) i Jeanne-Claude Denat de Guillebon (Francja).
W 1961 roku na przystani w Kolonii na miejskim obszarze publicznym powstały „Paczki z doków”.
W 1962 roku na ulicy Visconti w Paryżu powstała żelazna kurtyna z beczek, którą wielokrotnie autorzy powtarzali w innych miejscach.
Obaj panowie swoje artystyczne działania przenieśli na grunt amerykański:
· przegrodzili Wielki Kanion Kolorado pomarańczową kurtyną o wysokości 42 m, która wisiała przez 28 godzin,
· otoczyli różową tkaniną (ok. 70m szer.) 11 wysp w pobliżu Miami,
· Christo skonstruował w Kalifornii sześciometrowej wysokości ogrodzenie, które rozpościerało się na długości ponad 30 kilometrów,
· W Australii wspólnie opakował folią wybrzeże.
Twórcy landartu „monumentalnego” - m.in.Michael Heizer i Robert Smithson.
Heizer w 1969 roku przetransportował granitowe głazy (30-, 52- i 70-tonowe) masywu Sierra Newada na tereny depresji pustynnej w stanie Newada, a trzy lata później zaaranżował tam „podwójne zaprzeczenie” – usunął 240 ton kamienia w celu uzyskania w kanionie poprzecznej szczeliny.
Smithson jest twórcą 500- metrowej „Spiralnej grobli” na Wielkim Jeziorze Słonym w Utah, do której zużył 6 tysięcy ton ziemi i kamienia.
Nancy Holt jest twórczynią „ Tuneli Słońca” na pustyni Utah , umożliwiające orientację w terenie i dające cień. Są to ustawione 4 rury o przekroju 2 m i dł. 6 m.
Ciekawym pomysłem tej artystki jest rozpoczęty w 1988 r. tzw „ Kopiec Nieba” na wyspie Jersej. Na górze śmieci pokrytej plastikowymi butelkami i warstwą żyznej ziemi ma powstać park, a na szczycie wzniesienia stalowa konstrukcja wzorowana na megalitycznej budowli.
… Brytyjczyk Ryszard Long zasłynął z „ Nasypów”- kręgów i linii utworzonych na kamienistym podłożu Sahary.
…Andy Goldsworthy („Patyki i kamienie”) tworzył kilkuminutowe kompozycje z wełny owczej umieszczone cienką warstwą na płocie z kamieni, różnobarwnych liści klonu kwitnących mleczy, kamieni, patyków, piasku , śniegu i lodu.
Zasłynął też z ogromnych kamiennych jaj. Andy Goldsworthy wierzył w „mowę kamieni”, nie uważał ich za istoty martwe.
W Polsce pośrednim naśladowcą landartu był Tadeusz Kantor, który jako aktor próbował naśladować zjawiska światowej sztuki krajobrazu.
Landart ze względu na miejsce ekspozycji, dobór materiałów i funkcjonalność został podzielony na kilka kategorii:
Landart wolny, naturalny
· całkowicie zintegrowany z otoczeniem
· wykonywany z obecnych tam materiałów naturalnych ( kamieni, ziemi, drzew i drewna, roślin, papieru, gliny itp.) oraz naturalnych elementów łączących: kolce, ciernie, zaostrzone pędy, ewentualnie wykałaczki, patyczki do szaszłyków, pasta wykonana ze zmiażdżonych części roślin, klej z soku roślinnego, spoiwa mineralne itd.
· obowiązują w nim barwy naturalne lub uzyskane z kolorowych minerałów, owoców, liści, traw
· ten rodzaj landartu funkcjonuje w miejscu powstania i nie może być przeniesiony
· w swojej czystej postaci jest całkowicie pozbawiony elementów dekoracyjnych
· może trwać tak długo, jak długo pozwalają na to materiały oraz warunki atmosferyczne (może trwać dłużej albo tylko chwilę, o czym świadczy niejednokrotnie dokumentacja filmowa i fotograficzna)
Landart parkowy, ogrodowy
· uwzględnia założenia, że teren jest skończony architektonicznie
· jest miejscem, w którym dobrze będą się prezentować dekoracje służące różnym celom (np. w ogrodzie dla dzieci będzie służył zabawie i edukacji)
Landart techniczny, alternatywny
· funkcjonuje w eleganckich, obszernych wnętrzach np. w banku lub muzeum
· w kategorii tej dopuszczane są w zasadzie wszystkie materiały i techniki
Landart prywatny
· wykonywany najczęściej we własnym ogrodzie lub lesie
· służy obserwowaniu zmian, dzień po dniu, tydzień po tygodniu itd.
· można tu dobierać różne techniki i stosować materiał mieszany ( naturalny – zmieniający się sezonowo oraz przetwarzany przez człowieka)
· ta kategoria landartu jest atrakcyjna ze względu na możliwość zaangażowania do jego stworzenia nawet dzieci
Istnieje wiele szkół kształcących przyszłych twórców landartu. W wielu krajach świata organizowane są festiwale landartu. Twórcy landartu nie traktują otaczającego świata jako dekoracyjnego tła dla swoich prac , lecz dają przestrzeni (środowisku naturalnemu) charakter dzieła sztuki
Christo Javacheff w latach 1953-1956 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Sofii. Stamtąd wyjechał do Pragi, następnie do Wiednia. W 1958 przy-był do Paryża, gdzie poznał Jeanne-Claude. W tymże roku powstały pierwsze „pakunki” i „owinięte przedmioty” – kameralne próby przyszłych realizacji. W 1964 Christo i Jeanne-Claude osiedlili się w Nowym Jorku. W ich sztuce wyróżniają się dwa nurty – ekologiczny – działania na drzewach, zie-mi i pejzażu, których podtekstem jest zwrócenie uwagi na zagrożenie przyrody (Owinięte wybrzeże, Little Bay, Australia 1969). Równolegle od 1968 powstają prace, z których artyści są najbardziej znani – monumentalne „opakowania” budowli (np. Pont-Neuf, Paryż 1985, Reichstag, Berlin 1995).
rotheden