Wojsko i technika historia 2019 03.pdf

(138180 KB) Pobierz
www.zbiam.pl
3/2019
Maj-Czerwiec
cena 18,50 zł (VAT 5%)
INDEX 407739
ISSN 2450-2480
Deutsches Afrikakorps
W NUMERZE:
Dwusilnikowe
myśliwce USAAF
W latach 1939-1945 Siły Powietrz-
ne Armii Stanów Zjednoczonych
zainicjowały kilka programów
pozyskania nowych dwusilniko-
wych samolotów myśliwskich,
mających wyższe osiągi i silniej-
sze uzbrojenie niż myśliwiec
P-38 Lightning…
Torpedowce
II Rzeczypospolitej
Przejęcie sześciu torpedowców,
które Niemcom podczas pierw-
szej wojny światowej służyły
do dozorowania zagród przeciw-
ko okrętom podwodnym, pól mi-
nowych oraz ochrony konwojów,
było przedsięwzięciem bardzo
kosztownym dla Polski…
ISSN 2450-2480
Index 407739
NEXTO : OrderID: 2915592
NEXTO : OrderID: 2915592
Vol. V, nr 3 (23)
Maj-Czerwiec 2019; Nr 3
www.zbiam.pl
3/2019
Maj-Czerwiec
cena 18,50 zł (VAT 5%)
INDEX 407739
ISSN 2450-2480
Deutsches Afrikakorps
W NUMERZE:
Dwusilnikowe
myśliwce USAAF
W latach 1939-1945 Siły Powietrz-
ne Armii Stanów Zjednoczonych
zainicjowały kilka programów
pozyskania nowych dwusilniko-
wych samolotów myśliwskich,
mających wyższe osiągi i silniej-
sze uzbrojenie niż myśliwiec
P-38 Lightning…
Torpedowce
II Rzeczypospolitej
Przejęcie sześciu torpedowców,
które Niemcom podczas pierw-
szej wojny światowej służyły
do dozorowania zagród przeciw-
ko okrętom podwodnym, pól mi-
nowych oraz ochrony konwojów,
było przedsięwzięciem bardzo
kosztownym dla Polski…
ISSN 2450-2480
Redaktor naczelny
Jerzy Gruszczyński
jerzy.gruszczynski@zbiam.pl
Redakcja techniczna
Dorota Berdychowska
dorota.berdychowska@zbiam.pl
Korekta
Stanisław Kutnik
Współpracownicy
Władimir Bieszanow, Michał Fiszer, Tomasz Grotnik,
Andrzej Kiński, Leszek Molendowski,
Marek J. Murawski, Tymoteusz Pawłowski,
Tomasz Szlagor, Mateusz Zielonka
Wydawca
Zespół Badań i Analiz Militarnych Sp. z o.o.
Ul. Anieli Krzywoń 2/155
01-391 Warszawa
office@zbiam.pl
Biuro
Ul. Bagatela 10/19
00-585 Warszawa
Dział reklamy i marketingu
Andrzej Ulanowski
andrzej.ulanowski@zbiam.pl
Dystrybucja i prenumerata
office@zbiam.pl
Reklamacje
office@zbiam.pl
Prenumerata
realizowana przez Ruch S.A:
Zamówienia na prenumeratę w wersji
papierowej i na e-wydania można składać
bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl
Ewentualne pytania prosimy kierować
na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl
lub kontaktując się z Telefonicznym
Biurem Obsługi Klienta pod numerem:
801 800 803 lub 22 717 59 59
– czynne w godzinach 7.00–18.00.
Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Copyright by ZBiAM 2019
All Rights Reserved.
Wszelkie prawa zastrzeżone
Przedruk, kopiowanie oraz powielanie na inne
rodzaje mediów bez pisemnej zgody Wydawcy
jest zabronione. Materiałów niezamówionych,
nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo
dokonywania skrótów w tekstach, zmian tytułów
i doboru ilustracji w materiałach niezamówionych.
Opinie zawarte w artykułach są wyłącznie
opiniami sygnowanych autorów. Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treść zamieszczonych
ogłoszeń i reklam. Więcej informacji znajdziesz
na naszej nowej stronie:
www.zbiam.pl
NEXTO : OrderID: 2915592
1
3/2019
Na okładce: wóz dowodzenia SdKfz 250/3.
Rys. Jarosław Wróbel
Index 407739
INDEX 407739
ISSN 2450-2480
Nakład: 14,5 tys. egz.
spis treści
BITWY I KAMPANIE
Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński
Deutsches Afrikakorps. Niemiecki korpus ekspedycyjny
w Afryce: marzec 1941 – listopad 1942 r. (1)
OPERACJE DESANTOWE
4
Tomasz Szlagor
Operacja „Husky”. Brytyjsko-amerykańska inwazja na Sycylię (2)
20
MONOGRAFIA LOTNICZA
Marek J. Murawski
Do 217 w operacjach przeciwko Wielkiej Brytanii
w latach 1941-1942 (2)
BITWY I KAMPANIE
34
Kamil Anduła
Cedynia 1945
LOTNICTWO
49
Leszek A. Wieliczko
Prototypy i projekty dwusilnikowych myśliwców USAAF
MARYNARKA WOJENNA
62
Mariusz Borowiak
Torpedowce II Rzeczypospolitej
BROŃ PANCERNA
72
Jędrzej Korbal
Czołg rozpoznawczy TKS z 20 mm nkm FK-A wz. 38
www.facebook.com/wojskoitechnikahistoria
84
3
Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński
Deutsches Afrikakorps.
Deutsches Afrikakorps (DAK) to niemiecki korpus pancerny walczący w Afryce Pół-
nocnej. Jego funkcjonowanie trwało do 13 maja 1943 r., kiedy to wojska państw Osi
ostatecznie poddały się aliantom w północnej Tunezji. Z DAK powszechnie kojarzony
jest generał, późniejszy feldmarszałek, Erwin Rommel. W istocie dowodził on Deutsches
Afrikakorps jedynie do 15 sierpnia 1941 r., kiedy to zwierzchnictwo nad DAK przejął
generał porucznik (później gen. wojsk pancernych) Ludwig Crüwell.
Niemiecki korpus ekspedycyjny w Afryce:
marzec 1941 – listopad 1942 r.
niejąca od 3 grudnia 1942 r.) dowodzona przez generała
pułkownika Hansa Jürgena von Arnima. 5. Armia Pancerna
i  Deutsch-Italienische Panzerarmee, walczące niezależnie
(odpowiednio) po zachodniej i wschodniej stronie Afryki
Północnej, podlegały bezpośrednio Oberbefehlshaber Süd
(OB Süd), niemieckiemu dowództwu „Południe”, na czele któ-
rego stał feldmarszałek Albert Kesserling (od 2 grudnia 1941 r.
do 10  marca 1945 r.). Dodajmy, że dowództwo to  w  chwili
swojego powołania 2 grudnia 1941 r. do kapitulacji Włoch
8 września 1943 r. podlegało włoskiemu Comando Supremo,
na czele którego stał formalnie Benito Mussolini, premier
Włoch. Faktycznie jednak dowodzeniem siłami włoskimi zaj-
mował się szef sztabu Comando Supremo, którym był mar-
szałek Ugo Cavallero (do 2 lutego 1943 r.), a następnie został
nim generał armii Vittorio Ambrosio. W tym czasie szefem
sztabu włoskich Królewskich Wojsk Lądowych (do czerwca
1942 r.) był generał armii Mario Roata. Temu sztabowi bezpo-
średnio podlegało włoskie dowództwo w Libii.
Nie zmienia to faktu, że OB Süd przyjmowało też (a może
przede wszystkimi) rozkazy bezpośrednio od OKW (Ober-
kommando der Wehrmacht) z Berlina, czyli od Adolfa Hit-
lera. Aby sprawę skomplikować bardziej dodajmy, że Erwin
Rommel też systematycznie kontaktował się bezpośrednio
P
owszechnie uważa się, że wszystkie niemieckie wojska
walczące w Afryce Północnej wchodziły w skład Deu-
tsches Afrikakorps. DAK był jednak niczym innym, jak
właśnie korpusem pancernym. Kiedy na początku września
1941 r. rozbito włoską 5. Armię (dowódca: generał armii Italo
Gariboldi), powstała armijna Grupa Pancerna Afryka (Panzer-
gruppe Afrika), na czele której stanął generał wojsk pancer-
nych (od 1 lutego 1942 r. – generał pułkownik) Erwin Rommel.
W skład tej grupy armijnej wszedł DAK, ale też wydzielone
siły włoskie. Pozostałe włoskie korpusy weszły w bezpośred-
nią podległość dowództwa wojsk Osi w Afryce, które nosiło
oficjalną nazwę Comando Superiore della Forze Armate dell
Africa – naczelne dowództwo wojsk armii w Afryce.
Na czele tego ostatniego, od 19 lipca 1941 r. do 2 lutego
1943 r., stał generał armii, a od 12 sierpnia 1942 r. – marszałek,
Ettore Bastico. 30 stycznia 1942 r. Panzergruppe Afrika zosta-
ła przeformowana w armię pancerną o nazwie Panzerarmee
Afrika, na czele której stanął Erwin Rommel, 1 lutego 1942 r.
awansowany do stopnia generała pułkownika, a 21 czerwca
1942 r. – do stopnia feldmarszałka.
Armia Pancerna Afryka nadal składała się z korpusu DAK,
pozostałych niemieckich formacji lądowych oraz jednego-
-dwóch włoskich korpusów, choć poza nią nadal pozostawa-
ły podobne siły włoskie, znajdujące się pod bezpośrednim
dowództwem (włoskiego) naczelnego dowództwa wojsk
armii w Afryce. To ostatnie zostało zlikwidowane 18 wrześ-
nia 1942 r. i całość wojsk osi w Afryce Północnej walczących
z 8. Armią brytyjską zostało połączone w Deutsch-Italienische
Panzerarmee, przemianowanej z Panzerarmee Afrika, pod
Pierwszym dowódcą Deutsches Afrikakorps był gen. por.
Erwin Rommel (1891-1944), który w krótkim czasie awanso-
wał trzykrotnie, do stopnia feldmarszałka, będąc już dowódcą
Armii Pancernej Afryka.
z  Hitlerem jako naczelnym dowódcą wojsk niemieckich
(Oberbefehlshaber der Wehrmacht), z pominięciem drogi
służbowej przez OB Süd, co bardzo złościło feldmarszałka
Kesserlinga. Stosunki między Rommlem a Kesserlingiem
można  by  określić jako napięte (szorstka, męska przyjaźń,
chciałoby się powiedzieć…).
Mimo, że formalnie od 18 września 1942 r. dowodze-
nie przejął feldmarszałek Erwin Rommel, to aż do 2 lutego
1943 r. część sił włoskich walczących w Egipcie, a następnie
w Libii nadal podlegała bezpośrednio włoskiemu dowódz-
twu w Libii, czyli marszałkowi Bastico. Po prostu każdy do-
wodził swoją połówką frontu… Co oczywiście nie wyszło
państwom Osi na dobre, jako że tzw. druga bitwa pod El Ala-
mein została przegrana. Notabene pod nieobecność Erwina
Rommla w Afryce, przebywającego w Niemczech na urlopie
dowództwem feldmarszałka Erwina Rommla. Dla porządku
dodajmy, że formalnie zmiana nazwy armii nastąpiła 15 paź-
dziernika 1942 r., choć włosi nazywali ją Armata Corazzata
Italo-Tedesca (ACIT) od 1 października 1942 r. Marszałek
Bastico pozostał do 2 lutego 1943 r. dowódcą wojsk wło-
skich w Libii (Comando Superiore delle Forze Armate della
Libia), a siły włoskie podlegały mu jedynie pod względem
administracyjnym i logistycznym. Całością wojsk w polu
dowodził Erwin Rommel.
Po lądowaniu aliantów w Afryce Północno-Zachodniej
8 listopada 1942 r., do Tunezji trafiła 5. Armia Pancerna (ist-
4
NEXTO : OrderID: 2915592
BITWY I KAMPANIE
Kolumna typowej grupy bojowej organizowanej przez do-
wództwo Deutsches Afryka Korps w latach 1941-1942 – ele-
menty batalionu rozpoznawczego wzmocnione 37 mm arma-
tą przeciwpancerną PaK 36 na skrzyni ciężarówki.
od 17 lutego 1943 r. do 22 lutego 1943 r. czasowo
„Hermann Göring”, która została odtworzona jako Dywizja
Spadochronowo-Pancerna „Hermann Göring”. Bezpowrotnie
zniknęły natomiast 10. DPanc, 15. DPanc (jako dywizja pan-
cerna), 164. DLek i Brygada Spadochronowa Ramcke.
To przypomnienie, dotyczące obu części artykułu, po-
zwoli czytelnikowi lepiej zrozumieć miejsce i rolę Deutsches
Afrikakorps (co czasem jest w niemieckich źródłach zapisywa-
ne jako Deutsches Afrika-Korps, ale zawsze albo łącznie, albo
z myślnikiem) w ugrupowaniu wojsk Osi w Afryce Północnej.
pełniący obowiązki dowódcy Deutsch-Italienische Panzerar-
mee gen. mjr Karl Bülowius;
od 23 lutego 1943 r. do 9 marca 1943 r. dowódca
od 9 marca 1943 r. do 13 maja 1943 r. dowódca Hee-
Heeresgrupe Afrika feldmarszałek Erwin Rommel;
resgrupe Afrika gen. płk Hans Jürgen von Arnim.
13 maja 1943 r. wojska Osi w Afryce Północnej poddały
się aliantom, a gen. płk Hans Jürgen von Arnim znalazł się
zdrowotnym od 22 września 1942 r. Zastępował go generał
kawalerii Georg Stumme do swojej śmierci 24 października
1942 r., a następnie przez nieco ponad dobę, generał wojsk
pancernych Wilhelm Ritter von Thoma. Wtedy wrócił Rom-
mel i objął dowództwo, ale było już za późno…
Sprawa włosko-niemieckiego systemu dowodzenia jak
widać, jest mocno skomplikowana. Jeśli dodamy do tego
obrazu fakt, że siły powietrzne Włochów i Niemców miały
osobne kanały dowodzenia, to naprawdę można dostać
od  tego zawrotu głowy. Jak się łatwo domyśleć, musia-
ło to  przysparzać wiele problemów. Apodyktyczny Erwin
Rommel przez pół roku musiał konsultować swoje decyzje
ze swoim formalnym przełożonym generałem armii Italo
Gariboldi, a potem przez kolejny rok z gen. armii (później
marszałkiem) Ettore Bastico, którego nazywał „Bombastico”,
nawiązując do  zarozumiałości Włocha. Wcale zresztą nie
zamierzał mu się do końca podporządkowywać i niezależ-
nie od decyzji włoskiego generała (marszałka), robił często
to, co sam uważał za słuszne.
Włoskie dowództwo miało tego świadomość i starało
się jakoś zadośćuczynić obu dowódcom, Mussolini bowiem
cenił Rommla. Mówi się na przykład, że awans gen. armii
Bastico na marszałka Włoch (Maresciallo d’Italia) 12 sierpnia
1942 r. był spowodowany głównie tym, że 21 czerwca 1942 r.
awans na feldmarszałka (Generalfeldmarschall) otrzymał
Erwin Rommel. Chodziło o to, by przełożony nie był niższy
stopniem od podwładnego.
W celu uporządkowania sytuacji, wymieńmy w  tym
miejscu kto przez cały ten czas dowodził siłami Osi
w Afryce Północnej:
od skierowania DAK do Afryki w marcu 1941 r.
od 19 lipca 1941 r. do 18 września 1942 r., kiedy
do 19 lipca 1941 r. gen. armii Italo Gariboldi;
to zlikwidowano dowództwo wojsk armii w Afryce – marsza-
łek Ettore Bastico;
od 18 września 1942 r. do 17 lutego 1943 r. feld-
marszałek Erwin Rommel jako dowódca Deutsch-Italienische
Panzerarmee;
Czołgi lekkie PzKpfw II z 5. Pułku Pancernego 15. Dywizji Pancernej z godłami Deutsches Afrikakorps w postaci palmy ze swasty-
ką, godło to było przeważnie malowane białym kolorem.
wśród jeńców wojennych, dołączając do wymienionych już
tu generałów, Wilhelma Ritter von Thoma i Ludwiga Crüwella,
schwytanych wcześniej.
Zarówno Grupa Armii Afryka (Heeresgruppe Afrika),
jak i Deutsches Afrika Korps, mające w nazwie „Afryka”, nie zo-
stały już później odtworzone, choć nazwy „5 Armia Pancerna”
użyto ponownie ponad rok później, kiedy na nią przemiano-
wano Grupę Pancerną Zachód walczącą w Normandii. Od-
tworzono też niektóre dywizje: 21. Dywizja Pancerna (DPanc),
90. Lekka (DLek), a także 15. Dywizję Pancerną ale już jako
15. Dywizję Grenadierów Pancernych (DGPanc) i 90. DGPanc,
a z 5. Armii Pancernej – 334. Dywizję Piechoty (DP) i Dywizję
A piszemy to po to, by obalić powszechne przekonanie o tym,
że tzw. Afrika Korps, na czele którego stał Erwin Rommel,
to  całość niemieckich wojsk w Afryce Północnej, bo ani nie
całość, ani Erwin Rommel nie dowodził DAK przez cały okres
jego istnienia, a jedynie na samym początku.
Geneza Deutsches Afrikakorps
10 czerwca 1940 r. Włochy wypowiedziały wojnę Francji
i Wielkiej Brytanii, chociaż rok wcześniej, w sierpniu 1939  r.
do wojny włączyć się nie chciały. Jednak teraz, w obliczu
zwycięstw niemieckich, chciały mieć po prostu swój udział
w podziale łupów. Kiedy 22 czerwca 1940 r. Francja skapitu-
lowała, sztab niemieckich wojsk lądowych – Oberkommando
des Heeres (OKH), na czele którego stał dowódca niemieckich
wojsk lądowych (Oberbefehlshaber des Heeres), feldmar-
szałek Walther von Brauchitsch (awansowany na ten sto-
pień 19 lipca 1940 r.), zaczął studiować dalsze plany działań
przeciwko Wielkiej Brytanii.
W planach tych uwzględniono też pięć możliwych op-
cji działań w basenie Morza Śródziemnego, takie jak zaję-
cie Gibraltaru oraz – co dla naszego tematu najważniejsze
–  wysłanie pancernego wzmocnienia dla wojsk włoskich
w  Libii. W  tym czasie Benito Mussolini również planował
atak na  Egipt, ukierunkowany na odblokowanie włoskich
posiadłości w Etiopii i włoskiej Somalii. Przy okazji plano-
wano zajęcie Kanału Sueskiego. Odpowiednie przygotowa-
nia do ofensywy zlecono dowódcy włoskich wojsk w  Libii,
marszałkowi Rodolfo Grazianiemu już w końcu czerwca
1940 r. Jednocześnie od strony Etiopii, przez Sudan, po-
łudniowy Egipt miał być zaatakowany przez stacjonujące
tam siły pod dowództwem gen. armii Amedeo Giovanni
di Savoia-Aosta (markiza Aosty).
Feldmarszałek von Brauchitsch zaprezentował swoje
propozycje Hitlerowi 30 lipca 1940 r. Zakładano, że koniecz-
ny przerzut korpusu pancernego do Afryki Północnej wraz
PzKpfw III Ausf. G z 5. Pułku Pancernego później tworzącego 15. Dywizję Pancerną krótko po przybyciu do Libii wiosną 1941 r.
Zwraca uwagę standardowy, szary kamuflaż oraz symbol 3. Dywizji Pancernej (odwrócony „Y” z kreseczką), z której zabrano
5. Pułk Pancerny by skierować go do Afryki.
5
NEXTO : OrderID: 2915592

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin