17.02.2019 Sołtys
Treści wykładu:
• Tło historyczne interwencji kryzysowej
• Nurt wiedzy praktycznej i teoretycznej
• Rozumienie kryzysu
• Definiowanie interwencji kryzysowej
Zaliczenie:
• Test - pytania zamknięte i otwarte
Interwencja kryzysowa - wprowadzenie:
Początki interwencji kryzysowej
• 1944 - Eric Lindemann: Symptomatology and Manegment of Acute Grief - wyniki obserwacji i badań nad ostrą reakcją żałoby
• II wojna światowa - doświadczenia psychiatrii wojskowej - pomoc ofiarom tzw. Stresu pola walki
• 1948, Wiedeń - Erwin Riegel - ośrodek dla osób „zmęczonych życiem”, stała się pierwowzorem późniejszych placówek, opisał syndrom presuicydalny
• 1953 - Londyn, 1958 - Los Angeles - funkcjonowanie ośrodków zapobiegania samobójcom
• Lata 50-60 - rozwój krótkoterminowej psychoterapii - Franz Alexander Lydia Raport
• 1960 - powstanie Międzynarodowego Stowarzyszenia Zapobiegania Samobójstwom
• Lata 60 - dezinstytucjonalizacja psychiatrii i rozwój psychiatrii środowiskowej
• Powstanie w Europie center pierwszej pomocy psychiatrycznej, rozwój ośrodków interwencji kryzysowej
Można wyróżnić trzy etapy rozwoju ośrodków IK i psychiatrii kryzysowej
• Udzielenie pomocy nie tylko osobom przeżywającym kryzys psychologiczny
• Specjalizacja ośrodków w zakresie typu przyjmowanych klientów lub rodzaju kryzysu
• Tworzenie ośrodków udzielających kompleksowej pomocy w różnego typu kryzysach
Rozwój interwencji kryzysowej:
• Przyrost ośrodków interwencji kryzysowej o różnej strukturze i formie działania
• Zespoły interwencji kryzysowej jako służb ruchomych
• Od lat 90 w USA - nauczanie podstaw IK funkcjonariuszy policji
Nurty wiedzy na temat kryzysu i IK
• Wiedza teoretyczna
• Wiedza praktyczna
• II wojna światowa - reakcja żałoby
• E. Lindemann - syndrom presuicydalny
• R. Riegel itp
Klasyczna teoria kryzysu Gerarda Caplana:
• Caplan jest uważany za jednego z twórców IK. Formułując swoja koncepcje kryzysu, odwoływał się do biologicznej koncepcji homeostazy
• Według niego kryzys to stan wynikający z zaistnienia przeszkód w osiąganiu celów życiowych, które nie mogą być przezwyciężone przez zwyczajowe, utarte zachowania.
• Kryzys według niego ma charakter procesu i ma typową symptomatologię niezależną od osobowości.
• Stanowi czasową dezorganizację, utratę równowagi, nie ma charakteru patologicznego.
• Kryzys może zostać wywołany zarówno przez wydarzenia o zabarwieniu pozytywnym jak i negatywnym.
Rozowjowa koncepcja osobowosci Erika Eriksina
• W psychodynamicznych koncepcjach rozwoju człowieka (A. Freud, E. Erikson) pojęcie kryzysów rozwojowych oznacza stany normatywne, przejściowe.
• Kryzysy normatywne nie wymagają szybkiej, dyrektywnej interwencji, podlegają innym zasadom.
• Erik Erikson opisał rozwój człowieka poprzez kolejno następujące po sobie kryzysy.
• Kryzys według Eriksona to okres rozstrzygający, w którym człowiek charakteryzuje się zarówno wzmożonym potencjałem rozwojowym, jak i większą podatnością na dekompensację psychiczną i somatyczną.
• Przyczyną kryzysów są konflikty między strukturą popędową człowieka a wymaganiami otoczenia.
• Ufność – nieufność (1 rok życia)
• Autonomia – wstyd i zwątpienie (2-3 rok życia)
• Inicjatywa – poczucie winy (4-5 rok życia)
• Produktywność – poczucie niższości (6-12 rok życia)
• Tożsamość – dyfuzja ról (13-18 rok życia)
• Intymność – izolacja (19-30 rok życia)
• Twórczość – stagnacja (31-50 rok życia)
• Integralność – rozpacz (od 51 roku życia)
Sytuacje trudne wg Tadeusza Tomaszewskiego
• Sytuacja trudna = nierównowaga miedzy potrzebami i zasadami a sposobami i warunkami realizacji
• Radzenie sobie = mobilizacja dodatkowych zasobów
• Sytuacja derywacyjna - brak np. potrzeby snu
• Sytuacja przeciążenia - za dużo bodźców
• sytuacja utrudnienia - napotyka na przeszkodę
• Sytuacja konfliktowa - kiedy są dwie sprzeczne możliwości i nie wie co wybrać
• Sytuacja zagrożenie - człowiek widzi ze jest zagrożony utrata jakiej cennej wartości
Badania nad stresem
• Koncepcja stresu Hansa Selye’go
• Transakcyjna teoria stresu i radzenia sobie Richarda Lazurusa - nadanie sytuacji stresowej znaczenia
Poznawcza koncepcja kryzysu R. Lazarusa
• Lazarus proponuje interakcyjny model analizy i krytycznych wydarzeń życiowych. Reakcja emocjonalna zależy od znaczenia przypisywanego sytuacji.
• Potencjalnym źródłem kryzysu jest subiektywna interpretacja sytuacji życiowych i własnych możliwości. Kryzys = ocena sytuacji jako bardzo zagrażającej i brak sposobów raczenia sobie z nią.
Inne poznawcze koncepcje
• Teoria rozbitych zalozen Ronnie Janoff - Bulman
• Koncepcja konstruowania znaczeń Crystal Park
Badania nad krytycznymi widzeniami życiowymi
• Tematykę stresu życiowego wprowadzili do psychologii Holmes i Rahe stosując określenie „zmiany życiowej”
• Nagromadzenie się w krótkim czasie wielu wydarzeń zmiany życiowej obniża odporność organizmu i jest czynnikiem ryzyka zaburzeń
• Termin „krytyczne wydarzenie” wprowadziła Sirgun-Heide Filipp rozumie jako stan braku równowagi w układzie podmiot-otoczenie wymagający wprowadzenia zmian.
• Zmiany te związane są z wypracowaniem bardziej adekwatnych sposobów funkcjonowania, które mogą dotyczyć:
1) reorganizacji otoczenia,
2) zmiany zachowania jednostki i/lub sposobu rozumienia sytuacji oraz
3) przekształcenia relacji podmiotu z otoczeniem.
Badania nad wsparciem społecznym:
• Pierwsze badania nad wsparciem społecznym prowadził Sarasson, który wskazał na znaczącą buforową rolę wsparcia społecznego dla ochrony przed negatywnymi skutkami kryzysów.
• Udzielanie wsparcia jest niezbędnym czynnikiem procesu pomagania w sytuacjach kryzysowych, gdy osoba potrzebuje poczucia bezpieczeństwa i komfortu dla zebrania sił niezbędnych do radzenia sobie z problemem.
Podsumowanie:
• Nurt wiedzy klinicznej - kryzys zawężony jest do reakcji na silne, krytyczne wydarzenie, a interwencja kryzysowa do pomocy w sytuacji ostrego, najczęściej traumatycznego wydarzenia.
• Nurt wiedzy teoretycznej prowadzi do szerokiej, ekstensywnej koncepcji kryzysu. Człowiek jest istotą zmagającą się z trudnymi sytuacjami, które stanowią zarówno zagrożenie jak i wyzwanie, szansę (Folkman, Lazarus).
• Interwencja to kompleksowa pomoc w subiektywnie definiowanym kryzysie; względność pojęcia normy, dynamika reakcji i przeżyć człowieka, zachowania kryzysowe mimo bogatej manifestacji psychopatologicznej nie muszą być zaburzeniem psychicznym, ale mają charakter adaptacyjny.
Rozumienie pojęcia kryzysu
Potoczne rozumienie terminu kryzys:
• Kryzys (gr. krino) oznacza wybór, decydowanie, w formie zwrotnej – zmaganie się, walkę.
• Kopaliński wyjaśnia kryzys zgodnie z greckim źródłosłowem jako okres przełomu, przesilenia, decydujących zmian.
•&#x...
qbgirl