Diagnoza psychologiczna - Basińska, wykład 1, 14.10.2017
Zaliczenie:
obecność - nie ma listy, jeden wykład obowiązkowy na obecność
egzamin - test, 60 %, - 3, 75% - 4, 90% - 5
Literatura:
L.Cierpiałkowska - Psychologia kliniczna - rozdziało o diagnozie
Kowalik, Brzeziński - Diagnoza psychologiczna (Sęk- społeczna psychologia kliniczna)
Kępiński - Poznanie chorego, Warszawa, PZWL - obowiązkowa do egzaminu
Paluchowski - Diagnoza psychologiczna 2001
McKinley - Historie życia i psychobiografia
Steplewska-Żółkowicz - Diagnoza psychologiczna 2009
Metody poznawania rzeczywistości a poznanie psychologiczne
Drogi poznania a poznanie naukowe - diagnoza powinna spełniać standardy naukowe:
Nienaukowe:
Wspólny sens (poznanie zdroworozsądkowe- poglądy przekazywane prze rodziców, kulturę )
Racjonalizm - analiza, myślenie, subiektywny obraz sytuacji, racjonalizm bez empirii nie jest poznaniem naukowym
Autorytet - często się zmienia wiec nie powinno się do niego podchodzić bezkrytycznie
Magia - myślenie, którego nie można zweryfikować, horoskopy itd.
Poznanie naukowe - weryfikowanie treści w badaniach empirycznych, uwzględnia zmiany, rozwój nauki (autorytety tracą na wartości gdy wiedza się zmienia), nauka czerpie z nienaukowych sposobów poznania
Należy pamiętać, że nauka jest jednym ze sposobów poznawania świata i zdobywania wiedzy, pożyczona i dzieli właściwości z innymi sposobami poznania świata, wbrew tym wspólnym właściwościom, innym sposobem zdobywania wiedzy
Charakterystyka naukowego podejścia do wiedzy:
Podejście naukowe jest empiryczne, a nie intuicyjne.
Opiera się na systematycznej i kontrolowanej obserwacji. Nie wolno napisać opinii po jednorazowej obserwacji sytuacji/pacjenta. Gdy nie ma możliwości spotkanie po raz kolejny pacjenta należy sporządzić taką opinie aby nie była ona przesądzająca.
Opisuje wyniki w sposób nietendencyjny i obiektywny. Pacjent chcąc coś uzyskać może „manipulować”
Stosuje jasne i operacyjne definicje pojęć. Doprecyzowanie takich pojęć jak „dobrze”, „normalnie”, „źle”, opisywać precyzyjnie jakie to są np. złe relacje z rówieśnikami. W opiniach nie powinniśmy używać ogólników.
Dba by pomiar był trafny i rzetelny.
Formułuje hipotezy w sposób możliwy do sprawdzenia. Najlepiej w oparciu o szeroką wiedzę o pacjencie, bardzo konkretna.
Cechuje postawa krytyczna i sceptyczna ze strony badacza.
Metoda naukowa składa się z 6 kroków:
Sformułowanie problemu (sposoby) - skonkretyzowany
Hipoteza - zdania twierdzące odnoszące się do dotychczas posiadającej wiedzy. Pomagające wyjaśnić dane zjawisko/zachowanie. Należy je wszystkie zweryfikować.
Definicja terminów
Przeprowadzone badania - metody odpowiednie do problemów
Analiza danych - ma charakter ilościowy i jakościowy, niezależnie od danych mamy jakieś liczby musimy odpowiedzieć na pytanie co te liczby znaczą
Konkluzja - wynika z interpretacji otrzymanych danych:
Czy te dane są powiązane z badanym problemem?
Na jakie relacje pomiędzy czynnikami wskazują dane?
Czy można generalizować otrzymane wyniki?
Czy teoria potrzebuje powtórnych badań lub czy nowe podejście wyjaśnia interpretację danych? Gdy wyniki nie pozwalają sformułować konkretnej konkluzji, należy przeprowadzić dodatkowe badania lub jeszcze raz powtórzyć poprzednie.
Co wynika z interpretowanych danych dla przyszłych badań?
Cele metody naukowej: opis, zrozumienie i przewidywanie:
Opis - to procedury definiowania, katalogowania i klasyfikacji zdarzeń, związków między nimi występujących:
Systemy klasyfikacyjne: np. DSM, ICD
Podejście nomotetyczne (poszukiwanie ogólnego zrozumienia problemów pacjenta, czy obserwowane zmiany pasują do jakiejś kategorii zaburzeń) a podejście idiograficzne (podejście jednostkowe, wyszukiwanie wyjątkowości, indywidualności u pacjenta). Oba podejścia trzeba łączyć.
2. Rozumienie:
Trafność wewnętrzna i zewnętrzna - wewnętrzna - wyniki naszego badania są zgodne z prawdą, zewnętrzna - w jakim stopniu możemy uogólniać wyniki.
Wyjaśnienie w oparciu o główne koncepcje psychologiczne - teorie dobrać do problemu.
3. Przewidywanie - co pacjent powinien zrobić, w jakim nurcie, do jakiego lekarza/psychologa się zgłosić.
Postawa badacza:
• Ludzie maja skłonność do ignorowania niektórych dowodów.
• Ludzie maja skłonność do przyjmowania zdarzeń na wiarę, bezkrytycznie.
• Rozumowanie ludzkie bywa niedoskonałe: zniekształcenia danych, tendencyjność, nierzetelność w poszukiwaniu argumentów.
• Niedoskonałość edukacji naukowej - ludzie nie są uczeni krytycznego myślenia lecz przyswajania do faktów.
Wykład 2 - 28.10.2017
Postępowanie diagnostyczne - pojęcia, cele, etapy i zasady
Diagnoza - DIA - PRZEZ; GIGNOSKO - WIEDZIEĆ, czyli wiedzieć pośrednio; diagnosis= rozróżnianie, osądzanie; diagnostike= sztuka odróżniania za pomocą pośredniego poznawania.
Poznawanie pośrednie jest narażone na błędy, psycholog może źle zinterpretować zachowanie pacjenta.
Diagnostyka odpowiada na następujące pytania:
Jak jest?
Dlaczego tak jest?
Dlaczego będzie tak, a nie inaczej?
Co zrobić, by uzyskać pożądany stan?
Nauczyć się na pamięć !!!!
Diagnozowanie - to rozpoznawanie jednostkowych stanów rzeczy na podstawie ich objawów i tendencji rozwojowych przy wykorzystaniu wiedzy o ogólnych prawidłowościach (Paluchowski, 2001).
Na podstawie zewnętrznych objawów wnioskujemy o stanie wewnętrznym - jest to trudność tego działania.
Pomiar w psychologii łączy się z psychologią różnic indywidualnych.
Przedmiot diagnozy - specyficzne cechy jednostki i kontekst w jakim ona działa / lub będzie działać, czyli nie jest diagnoza psychologiczna statyczną, a jest holistyczna i dynamiczna.
Co chcemy diagnozować?
Właściwości, cechy - właściwość względnie trwała, ciężko ulegająca zmianie
Stany - zachowania w określonych sytuacjach
Diagnozowanie:
To wyjaśnienie, jest czynnością poznawczą !!
Ale… co z emocjami i poglądami diagnosty??
Trafność diagnozy:
Wewnętrzna - jej ustalenia są zgodne ze stanem faktycznym i oddziaływania skuteczne.
Zewnętrzna - jej zalecenia są skuteczne w stosunku do innych, podobnych przypadków.
Jest umiejętnością praktyczną, można być bardziej lub mniej biegłym w diagnozie.
O powodzeniu decyduje doświadczenie kliniczne, „nos klinicysty” i umiejętności nawiązywania głębokiego kontaktu z klientem.
Czy to znaczy, że nos klinicysty jest w opozycji do wiedzy akademickiej? Osoby które nie mają doświadczenia z pracy klinicysty inaczej postrzegają
Nos klinicysty czasami, gdy:
Opiera się na swoich uzasadnieniach na pojedynczych przypadkach, negując inną wiedzę - jest to wiedza potoczna;
Uleganie złudzeniu - magia;
Fałszywe interpretowanie, błędne wnioskowanie. Złudne poczucie powszechności zjawiska - błędy w myśleniu;
Uleganie argumentacji autorytetów;
Rola intuicji w diagnozie:
Sprawdzamy i szukamy uzasadnienia dla naszych intuicyjnych hipotez. Nie przywiązujemy się do nich, ale je weryfikujemy.
Badanie dla celów naukowych a badanie dla celów praktycznych:
Inne zmienne są ważne (prawidłowości ogólne a konkretna jednostka)
Inne źródła informacji (przedmiot badania wszystkie możliwe)
Inny wpływ etyki (BN- szkodliwe eksperymentowanie - > BP -powstrzymanie się od interwencji)
Typy diagnozy(ze względu na treść):
Klasyfikacyjna lub typologiczna;
Genetyczna/przyczynowa/ różnicowa - pochodzi od genezy problemu nie od genów;
Znaczenia - jakie jest znaczenie patologii dla całości jednostki, dla jej funkcjonowania;
Funkcjonalna - jest wyjaśnianie systemowe; obejmuje zachowania podejmowane przez jednostkę w całokształcie funkcjonowania rodziny;
Procesu - jak się rozwijała choroba, jaka była dynamika;
Prognostyczna - jakie wnioski ze stanu aktualnego możemy wyprowadzić dla przyszłych działań;
rozwojowa/fazy - odnosimy się do wiedzy teoretycznej, zastanawiamy się czy obserwowane objawy są typowe czy nie typowe dla danego okresu życia;
Zarządzania życiem - czy badany ma swój punkt odniesienia, który jest ważny przy podejmowaniu decyzji, kryteriów wg których jednostka podejmowała decyzję;
formalna - /interpretacyjny - co to zachowanie znaczy
Indywidualna / społeczna - diagnoza pary, grupy, klasy itp.
Kliniczna - a) diagnoza przedwstawiana diagnozie psychometrycznej, wywiad obserwacja metody eksperymentalne próby zachowań gdzie wchodzimy w głębszy kontakt. B) diagnoza osób chorych a nie zdrowych
Diagnoza, to :
Rozpoznanie badanego stanu rzeczy przez zaliczenie go do znanego typu albo gatunku, przez przyczynowe i całościowe wyjaśnienie danego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej oraz przewidywanego dlaczego rozwoju. (ziemski, 1973)
Błędy diagnozy wynikają z:
Braku wiedzy
Problemów - badacza
Doświadczenia badacza - doświadczenia powodują, że mamy skrzywiona percepcję.
Na etapie gromadzenia danych:
Nie uwzględnienie kontekstu diagnozy
Pominięcie istotnych objawów/symptomów
Błędy pomiaru stosowanej aparatury
Błąd związany z wywołaniem pewnych zachowań - podczas badania możemy wywołać nieświadomie jakieś zachowanie
Błąd związany z nieprawidłową oceną występujących symptomów co do ilości lub jakości
Na etapie wnioskowania:
Błąd orzekania - polega na przypisywaniu jednostce diagnostycznej cechy, której dany typ albo gatunek nie posiada, co prowadzi do błędnego zaliczenia do typu albo gatunku
Wnioskowanie na niedostatecznej liczbie przesłanek
Błąd fałszywej przyczyny –błąd polegający na tym, że przyczynę pewnego zjawiska lub wydarzenia upatruje się w innym zjawisku, które je bezpośrednio poprzedza
Błąd atrybucji - przypisywanie jednostce cechy której ona nie posiada lub odmawianie jej cech które posiada; wynikiem może być zaliczenie badanego stanu rzeczy do niewłaściwej jednostki diagnostycznej
Schematyczność diagnozy - brak elastyczności, długoletnie doświadczenie
Niewłaściwa ocena znaczenia objawów
Błąd pomięcia - pominięcie typu, do którego może należeć dany stan rzeczy
Osoba diagnosty:
Styl myślenia - kształtowanie własnego stylu myślenia; otwartości, wrażliwości na drugiego człowieka. Styl podchodzenia do tego co nowe - czy to nowe nas ciekawi, intryguje czy męczy, irytuje.
Konflikty, postawy, poglądy.
Dobra diagnoza:
Prakseologiczne walory dobrej diagnozy(wg Ziemskiego): dobra diagnoza powinna być
trafna, rzetelna, obiektywna;
&#...
qbgirl