Elżbieta Pokorzyńska - Z dziejów introligatorstwa warszawskiego XIX i 1 połowy XX wieku (2009).pdf

(5944 KB) Pobierz
Uniwersytet
Śląski
Wydział Filologiczny
Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej
ElŜbieta Pokorzyńska
Z dziejów introligatorstwa warszawskiego
XIX i 1. połowy XX wieku
Dysertacja doktorska
przygotowana pod kierunkiem
Prof. UŚ dr hab. Edwarda RóŜyckiego
Katowice 2009
Spis treści
Wstęp
7
9
1. Stan badań,
źródła
i publikacje o tematyce introligatorskiej
1.1. Stan badań nad dziejami introligatorstwa warszawskiego XIX i 1. połowy
XX wieku
1.2.
Źródła
2. Oprawa ksiąŜki
12
17
17
20
9
2.1. Funkcja oprawy
2.2. Technologia oprawy a elementy morfologiczne ksiąŜki
2.2.1. Prace przygotowawcze
2.2.2. Łączenie składek
24
30
34
20
2.2.3. Obróbka bloku ksiąŜki
2.2.4. Konstrukcja łączenia bloku z okładką
2.2.5. Okładka ksiąŜki
2.2.6. Zdobienie okładek
39
42
46
2.2.7. Procesy wykończeniowe
3. Warsztat introligatorski
49
3.1. Funkcjonowanie warsztatu introligatorskiego w XIX i 1. połowie XX wieku
3.2. Narzędzia, urządzenia i maszyny stosowane w introligatorstwie
3.3. Materiały
3.4. Zaopatrzenie
74
88
93
59
49
4.
Źródła
zamówień na prace introligatorskie
4.1. Klienci indywidualni
4.2. Biblioteki i instytucje
93
105
109
4.3. Księgarze i antykwariusze
5. Zdobnictwo opraw ksiąŜek w XIX i 1. połowie XX wieku
6. Rzemieślnicze zakłady introligatorskie Warszawy
133
115
6.1. Od schyłku Rzeczypospolitej do Księstwa Warszawskiego
6.2. Czasy Królestwa Konstytucyjnego (1815-1831)
6.3. Epoka międzypowstaniowa (1831-1863)
144
138
133
6.4. Okres zapaści politycznej i gospodarczej - od Powstania Styczniowego do lat
osiemdziesiątych
152
3
6.5. Okres prosperity ekonomicznej – od lat dziewięćdziesiątych XIX wieku do wybuchu
I wojny
światowej
157
167
171
6.6. Okres międzywojenny
6.7. Lata okupacji niemieckiej i powojennej odbudowy
7. Uprzemysłowienie oprawy ksiąŜek
7.1. Rozwój oprawy wydawniczej
177
177
7.2. Introligatornie zajmujące się oprawą nakładową ksiąŜek
7.3. Introligatornie przy drukarniach i wydawnictwach
8. Inne typy zakładów branŜy introligatorskiej
221
204
187
8.1. Rzemieślnicze i przemysłowe wytwórnie galanterii i ksiąg handlowych
221
8.2. Łączenie rzemiosła introligatorskiego z handlem: od księgarni do sklepu papierniczo-
galanteryjnego
243
250
8.3. Introligatornie przybiblioteczne
8.4. Konserwacja ksiąŜek
254
8.5. Introligatornie o innych formach własności
266
277
9. Ruchy społeczne XIX i XX wieku obecne w introligatorstwie warszawskim
9.1. Emancypacja kobiet
277
291
9.2. Introligatorstwo
Ŝydowskie
9.3. Udział introligatorów warszawskich w działalności patriotycznej, politycznej,
społecznej i kulturalnej
10. Organizacje zawodowe
315
315
316
320
303
10.1. Dzieje cechu introligatorskiego
10.1.1 Powstanie i początki cechu introligatorskiego w Warszawie
10.1.2 Cech w latach obowiązywania Ustawy o Zgromadzeniach (1816-1927)
10.1.3 Cech introligatorski w latach obowiązywania ustawy przemysłowej (1927-
-1950)
331
339
10.2. Organizacja czeladnicza
10.3. Związki zawodowe
11. Nauka zawodu
353
346
11.1. Tradycyjne nauczanie introligatorstwa
11.2. Kursy i szkoły zawodowe
367
353
11.3. Nauka introligatorstwa dla amatorów
11.4. Podręczniki i porady zawodowe
389
380
4
12. Zagadnienia prawne, finansowe i społeczne
399
399
12.1. Podstawy prawne funkcjonowania rzemiosła introligatorskiego
12.2. Liczebność
12.3. Dziedziczenie
408
415
419
422
422
12.4. Narodowość i migracje
12.5. Zagadnienia ekonomiczne
12.5.1. Płace, obroty, poziom zamoŜności
12.5.2. Ceny
427
13. Działania marketingowe i popularyzatorskie
13.1. Reklama
435
445
435
13.2. Sygnowanie opraw
13.2.1. Nalepki
13.2.2. Stemple
447
450
13.2.3. Wyciski na okładce
13.3. Wystawy
456
452
13.4. Popularyzacja introligatorstwa
Podsumowanie
477
471
Aneks: Wykaz introligatorów warszawskich
Bibliografia
Spis ilustracji
Indeks osób
531
557
563
481
5
Wykaz uŜywanych skrótów
AGAD - Archiwum Główne Akt Dawnych
APW - Archiwum Państwowe m.st. Warszawy
BN
- Biblioteka Narodowa
BPW - Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy
BUW - Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego
E.
GiW
MD
- Karol Estreicher,
Bibliografia Polska
- Gebethner i Wolff
- Muzeum Drukarstwa Warszawskiego
MHW - Muzeum Historyczne m.st. Warszawy
MWRiOP - Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
PAN - Polska Akademia Nauk
PIW
- Państwowy Instytut Wydawniczy
Podr. - Czytelnia Podręczna
PWN - Państwowe Wydawnictwo Naukowe
6
Zgłoś jeśli naruszono regulamin