Akcjum_31_p.n.e.pdf

(3357 KB) Pobierz
ANDRZEJ MURAWSKI
AKCJUM 31 p.n.e.
Opracowanie graficzne seri,Jerzy Kępkiewicz
Ilustrację na obwolucie projektował .Konstanty M.Sopoćko
Redaktor: Bogusław Brodecki
Redaktor Map: Maria Stępniowska
Redaktor techniczny: Jadwiga Jegorów
Copyright by Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej
Warszawa 1986 r. Wydanie I
ISBN 83 -11-07298-1
HISTORYCZNE BITWY
ANDRZEJ MURAWSKI
AKCJUM 31 p.n.e.
Dom Wydawniczy Bellona
Warszawa 2003
ŚMIERĆ DYKTATORA
Bitwa pod Akcjum stała się w historii starożytnego Rzymu
klamrą spinającą dwie diametralnie różne formy ustrojowe
— republikę oraz cesarstwo. To starcie zbrojne było również
końcowym akordem kilkunastoletniego okresu bratobójczych
wojen domowych, które stanowiły tło agonii systemu repub-
likańskiego. Początek tych ostatecznych zmagań, niezależnie
od przyjmowanych ustaleń czasowych, wiąże się nieodłącznie
z osobą Gajusza Juliusza Cezara.
Ten wybitny wódz, polityk, a także i kochanek, będąc już
u szczytu sławy wypowiedział kiedyś prorocze słowa. Stwier-
dził, że „nie tyle w jego własnym, ile w państwa interesie leży
jego [tj. Cezara —
przyp. red.j
ocalenie; on już od dawna
nasycił się potęgą i sławą po brzegi. Jeżeli jednak jemu coś
złego się stanie, państwo nie zazna spokoju i zostanie narażone
na nowe wojny domowe, będąc w gorszych jeszcze warun-
kach"
1
. Czy za twierdzeniem tym krył się egocentryzm
ufnego w swą siłę polityka, czy też była to realna ocena
sytuacji? Odpowiedź przyniosły Rzymianom wydarzenia za-
początkowane tragedią id marcowych 44 r.
2
S u e t o n i u s ,
Divus Juliiis
(w:
De vita Caesarum),
86 (dalej: Su et.,
Juliiis).
2
Dzień id marcowych przypadał na 15 dobę marca. W tekście wszystkie daty
roczne, o ile nie zaznaczono inaczej, odnoszą się do okresu przed naszą erą.
1
Div.
O sile Cezara stanowiła jego armia, majątek i wielka sława.
Nadzór nad wojskiem zapewnił sobie zdobywając stanowisko
konsula na rok 59. Zgodnie z tradycją dwóch konsulów
wybieranych przez uprawnionych do głosowania obywateli
rzymskich sprawowało przez rok władzę wykonawczą w pań-
stwie i dowództwo nad armią. Po wygaśnięciu kadencji
dostojnicy ci jako prokonsulowie obejmowali namiestnictwo
wyznaczonych przez senat prowincji. Jednak począwszy od
I wojny punickiej, toczonej w latach 264-241, agresywna
polityka zagraniczna zapewniała Rzymowi wiele nowych,
ciągle rosnących zdobyczy terytorialnych. Ziemie podbitych
państw lub tereny plemienne stawały się nowymi prowincjami,
a ich wielkość przerastała możliwości administracyjne zdobyw-
ców. Kłopotom tym zaradził Lucjusz Korneliusz Sulla, który
sprawując władzę dyktatorską w latach 82-79, zwiększył
z sześciu do ośmiu zastęp urzędników sądowych i wojskowych
zwanych pretorami (pmetores). Od tego czasu pretorzy po
zakończonej rocznej kadencji również obejmowali namiest-
nictwo. Jednak ogólna liczba prokonsulów i propretorów
odpowiadająca dziesięciu prowincjom, jakimi dysponował
Rzym w okresie sullańskim, okazała się rychło niewystar-
czająca, toteż ratunkiem stało się przedłużanie władzy nad
prowincjami nawet do trzech lat.
W takiej sytuacji Cezar będąc prokonsulem przejął w 58 r.
namiestnictwo nad terenami znanymi jako Galia Narbońska
(Gallia Narbonensis) i Galia Przedalpejska {Gallia Cisalpina).
Sprawowanie urzędów publicznych było w republikańskim
Rzymie bezpłatne. Z jednej strony stwarzało to pozory
bezinteresowności rządzących, z drugiej natomiast stanowiło
utrudnienie dla ubogich polityków plebejskich, którzy nie
mogli pokryć kosztów kampanii przedwyborczej oraz wydat-
ków związanych z utrzymaniem opłacanych stronników w se-
nacie. Poniesione nakłady zwracały się jednak szybko w mo-
mencie objęcia władzy nad prowincją i stacjonującą w niej
armią.
Zgłoś jeśli naruszono regulamin