C - Lin Carter - Conan obieżyświat.pdf

(822 KB) Pobierz
Robert E. Howard
L. Sprague de Camp
Lin Carter
Conan obieżyświat
Tytuł oryginału: Conan the Wanderer
Przekład Zbigniew A. Królicki Robert P. Lipski
Mapa na wyklejce powstała na podstawie notatek i szkiców Roberta E. Howarda oraz map
stworzonych przez P. Schuylera Millera, Johna D. Clarka, Davida Kyle’a i L. Sprague’a de Campa.
Notki biograficzne przed opowiadaniami zostały napisane na podstawie artykułu P. Schuyleta
Millera i dr. Johna D. Clarka
Prawdobny przebieg kariery Conana (A Probable Outline of Conan’s
Career)
opublikowanym w
The Hyborian Age
(Los Angeles, 1938) oraz na podstawie rozszerzonej
wersji tego eseju p.t.
Nieoficjalna biografia Conana Cymeryjczyka (An Informal Biography of
Conan the Cimmeriam),
którego autorami są P. Schuyler Miller, John Clark i L. Sprague de Camp, a
który został opublikowany w czasopiśmie poświeconym twórczości Howarda
Amra
(tom 2, nr 8).
Blatck Tears:
pierwodruk w 1968 roku w tym tomie.
Shadows in Zamboula:
pierwodruk w październikowym numerze
Weird Tales,
1935.
The Devil in Iron:
pierwodruk w sierpniowym numerze
Weird Tales.
1934.
The Flame Knife:
pierwodruk w
Tales of Conan,
Gnome Press, 1955
Wstęp
Twórca Conana, Robert E. Howard (1906–36), urodził się w Peaster w Teksasie, a większość
swego życia spędził w samym środku tego stanu, w Cross Plains. W ciągu swego krótkiego życia
(zakończonego samobójstwem w wieku trzydziestu lat) wyprodukował ogromną ilość popularnej
beletrystyki: sportowej, kryminalnej, historycznej, przygodowej, westernów, science fiction i
opowieści grozy, nie wspominając już o wierszach i licznych utworach fantasy. Z kilku jego cykli
heroic fantasy największą popularność zyskały opowieści o Conanie. Osiemnaście z nich doczekało
się publikacji za życia autora, osiem innych (w różnych stadiach zaawansowania: od luźnych
fragmentów i szkiców fabuły do kompletnych rękopisów) znaleziono w papierach Howarda po roku
1950. Niekompletne opowiadania zostały dokończone przez Lina Cartera i przeze mnie.
Ponadto we wczesnych łatach pięćdziesiątych przerobiłem cztery niepublikowane teksty
Howarda — przygodowe opowiadania osadzone w realiach średniowiecznego lub współczesnego
Orientu — na opowieści z cyklu conanowskiego: zmieniłem imiona, usunąłem anachronizmy i
wprowadziłem elementy zjawisk nadprzyrodzonych. Okazało się to nietrudne, gdyż bohaterowie
Howarda są do siebie podobni jak garnitury szyte z tego samego materiału i ostatecznie opowieści te
są przynajmniej w trzech czwartych lub czterech piątych oryginalnymi dziełami Howarda.
Najdłuższą z nich jest „Płomienny nóż”. Howard napisał ją w roku 1934 jako liczącą 42.000
słów krótką powieść o przygodach we współczesnym mu Afganistanie, zatytułowaną „Przeznaczenie
o trzech ostrzach”. Jej bohaterem był Francis X. Gordon, należący do wielkiej howardowskiej
rodziny muskularnych, awanturniczych, irlandzkich poszukiwaczy przygód występujący w kilku
opublikowanych opowiadaniach o przygodach w krainach Wschodu. W „Przeznaczeniu o trzech
ostrzach” odkrywa tajemnice kultu, który jest współczesnym wariantem średniowiecznych Asasynów.
Gdy pierwotnej wersji utworu nie udało się sprzedać, Howard skrócił ją w roku 1935 do 24.000
słów, ale i ta nie znalazła nabywcy. Opowiadanie wykazuje wpływy Harolda Lamba i Talbota
Mundy’ego. Obecna wersja, której jestem współautorem, liczy 31.000 słów i pod względem długości
jest kompromisem pomiędzy obiema wersjami Howarda.
Carter i ja napisaliśmy też kilka pastiszy opartych na wzmiankach w notatkach i listach Howarda,
aby wypełnić luki w sadze. Prezentowane w niniejszym tomie „Czarne łzy” są jednym z nich.
Wszystkie te opowiadania należą do podgatunku literatury fantastycznej, który znawcy określają
jako „heroic fantasy” lub czasami „literaturę szermierki i magii”. Akcja takich utworów rozgrywa się
w wymyślonej starożytności lub średniowieczu — czasami na Ziemi takiej, jaką była dawno temu
albo będzie w odległej przyszłości, czasami na innej planecie albo zgoła w innym wymiarze — w
każdym razie gdzieś, gdzie działa magia, a nowoczesna technologia jeszcze nie została odkryta.
Przykładami tego gatunku — poza cyklem o Conanie — mogą być „The Worm Ouroboros” E.R.
Eddisona, trylogia „Władca Pierścieni” J.R.R. Tolkiena, „The Well of the Unicorn” Fletchera Pratta i
opowieści Fritza Leibera o Fafhrd i Grayu Mouserze. Dobrze napisane utwory tego gatunku są
źródłem najlepszej zabawy, jaką można znaleźć w literaturze.
Wśród kilku sztandarowych postaci howardowskiej fantasy Cymeryjczyk Conan jawi się jako
bohater nr 1. Conan żył, kochał i podróżował w świecie wymyślonej Ery Hyboryjskiej, około
dwunastu tysięcy lat temu, pomiędzy zatonięciem Atlantydy a początkiem znanej nam historii. Ów,
gigantycznej postury, barbarzyński awanturnik z posępnej, zacofanej krainy na północnych kresach,
Cymerii, w bitwach, pojedynkach i karczemnych burdach przemierzył pół świata brodząc w rzekach
krwi i pokonując wrogów zarówno śmiertelnych, jak i nadprzyrodzonych, by w końcu zostać królem
potężnego hyboryjskiego królestwa — Akwilonii.
Przybywszy do królestwa Zamory (patrz mapa) jako surowy, niezgrabny i nie uznający żadnych
praw młodzieniec, przez kilka lat wiódł Conan tam i w sąsiednich krajach niebezpieczny żywot
złodzieja. Zmęczony w końcu tą głodową egzystencją, zaciągnął się jako najemnik do wojsk Turanu.
Przez kolejne dwa lata wiele podróżował i pogłębiał swoje umiejętności łucznicze i jeździeckie.
W rezultacie kłótni o kobietę ze swoim zwierzchnikiem Conan uciekł z Turanu. Po zakończonej
niepowodzeniem próbie poszukiwania skarbów w Zamorze i krótkiej wizycie w rodzinnej Cymerii
rozpoczął karierę najemnego żołnierza w królestwach hyboryjskich. Okoliczności — jak zwykle
gwałtowne — czynią zeń pirata u wybrzeży Kush. Towarzyszy mu shemicka piratka Belit i załoga
krwiożerczych czarnoskórych. Po śmierci Belit Conan zostaje wodzem jednego z czarnych plemion,
potem służy jako najemnik w Shemie i południowych państwach hyboryjskich.
Jeszcze później pojawił się jako przywódca kozaków — banitów, wędrujących po stepach
pomiędzy krajami hyboryjskimi a Turanem. Dowodził też pirackim statkiem na wielkim,
śródlądowym Morzu Vilayet.
Służąc jako kapitan w gwardii królowej Taramis w Khauranie, Conan został schwytany przez
wrogów królowej, którzy go ukrzyżowali. Gdy nadleciał sęp, próbując wydziobać mu oczy, Conan
odgryzł ptakowi głowę. (Nie znajdziecie twardszego bohatera.) Zaporoskanin Olgierd Władysław,
przywódca bandy Zuagirów (koczownicze plemię wschodnich Shemitów, zamieszkujące pustynię),
natknął się na Conana w tym krytycznym momencie i uratował go — zresztą dla swoich własnych
celów. Gdy narosły tarcia pomiędzy Conanem a Olgierdem, zawzięty Cymeryjczyk bezlitośnie
pozbawił Olgierda przywództwa bandy, którą — po przywróceniu tronu królowej Taramis —
poprowadził na wschód, by łupić Turańczyków. W tym miejscu zaczyna się ta historia.
L. Sprague de Camp
przeł. Ryszard Borys
Zgłoś jeśli naruszono regulamin